1516 Qəzza yaxınlığında Osmanlı ordusu, Sinan Paşanın rəhbərliyi altında Məmlükləri məğlub etdi.

Tarix boyunca müharibə insanın ən qanlı ictimai hadisəsi olub. Müharibənin mərasimləri (ritualları) və simvolları da vardır - həm müharibədən əvvəl, həm də sonra; qələbə və ya məğlubiyyət zamanı. Şübhəsiz ki, bu ritual və simvollar müharibəyə legitimlik və müqəddəslik qazandırmağa xidmət edir. Həmçinin düşmənin insan obrazını “dehumanizasiya” etməklə onu məhv etməyi asanlaşdırmaq məqsədini daşıyır.

İstanbul Universitetinin Prof. Dr. Cemil Bilsel Konfrans Salonunda toplanan və keçmiş BMT-nin Fələstin üzrə xüsusi məruzəçisi Prof. Dr. Richard Falkın rəhbərlik etdiyi Qəzza Məhkəməsi üzvləri yekun qərarını açıqlayıb. Məhkəmə heyətinin hazırladığı qərarda İsrailin Qəzza Zolağındakı əməliyyatları “soyqırım” kimi təsnif edilib və bu hərəkətlərin sənədləşdirilməsi ilə bağlı geniş arqumentlər təqdim olunub.

“HƏMAS” hərəkatının yüksək rütbəli rəhbərlərindən biri olan Xəlil əl-Həyyə bəyan edib ki, “Qəzza zolağında yeni ərazilərə daxil olunacaq bu girovların cəsədlərini axtarmaq məqsədilə ediləcək”.

İsrailin baş naziri Benyamin Netanyahu bazar günü bildirib ki, “İsrail suveren dövlət olaraq öz təhlükəsizlik siyasətini və Qəzza zolağında əməkdaşlıq etməyə razı olduğu beynəlxalq qüvvələri özü müəyyən edəcək”. “Biz təhlükəsizliyimizə özümüz nəzarət edirik və beynəlxalq güclərə aydın şəkildə izah etmişik ki, İsrail hansı qüvvələrin bizim üçün qəbuledilməz olduğunu özü müəyyən edəcək. Biz bu şəkildə hərəkət etmişik və bu istiqamətdə hərəkət etməyə davam edəcəyik”.-deyə o bildirib.

İsrail ordusu Qəzza zolağının mərkəzində yerləşən Nuseyrat bölgəsinə hava hücumu həyata keçirib. İsrail ordusu açıqlamasında bildirib ki, “İslami Cihad” qruplaşmasının döyüşçüləri bölgədə İsrail əsgərlərinə qarşı əməliyyat hazırlığında olub. Bu səbəbdən Nuseyrata hava hücumu həyata keçirilib.

Misirin paytaxtı Qahirədə “HƏMAS” və “Fəth” nümayəndə heyətləri arasında görüş keçirilib. Görüşdə atəşkəs sazişinin ikinci mərhələsi və Qəzza zolağının gələcək idarəçiliyi ilə bağlı məsələlər müzakirə olunub. Misir kəşfiyyatının vasitəçiliyi ilə keçirilən danışıqlar “müsbət atmosferdə” keçib. Xüsusilə Qəzzanın idarəçiliyi və hakimiyyətin ötürülməsi məsələlərində tərəflərin mövqelərinin yaxınlaşdığı bildirilir.

Atəşkəs sazişinə uyğun olaraq Qəzza zolağında yerləşdiriləcək beynəlxalq təhlükəsizlik qüvvələri İsrailin özünü "rahat" hiss etdiyi ölkələrdən ibarət olmalıdır.

Suriyada milli birliyin təmin olunması təkcə ölkə daxilində deyil, bütün Yaxın Şərqdə sülh və sabitliyin bərqərar olması üçün əsas şərtdir.Dəməşq bu istiqamətdə mühüm addımlar atsa da, iqtisadi baxımdan geniş beynəlxalq dəstək və effektiv siyasi vasitəçilik hələ də zəruridir. Xüsusilə, mərkəzi hökumət və yerli idarələr arasında səlahiyyət bölgüsünə dair İraq təcrübəsindən bəhrələnmək vacib sayılır.

İsrailin liman şəhəri Aşdodda fəaliyyət göstərən “Shaul Gueta” adlı dəmir–polad idxal-ixrac şirkəti, Türkiyənin Qəzza hücumlarına cavab olaraq İsrailə qarşı tətbiq etdiyi ticarət embarqosundan sonra iflas edib.İsrail mediasının məlumatına görə, şirkət ticarət yasağının ardından 105 milyon yeni İsrail şekeli (təxminən 32 milyon ABŞ dolları) məbləğində borca düşüb. Beerşeva (Birüssebi) Regional Məhkəməsi, şirkətin banklara və qeyri-bank maliyyə qurumlarına qarşı öhdəliklərini yerinə yetirə bilmədiyini əsas gətirərək, “Shaul Gueta”nın fəaliyyətini dayandırıb və müəssisəyə qəyyum təyin edilməsi barədə qərar çıxarıb.

Qəzza zolağında atəşkəs və sülh prosesinə dair diplomatik təşəbbüslərin mərkəzində Türkiyə ordusunun mümkün iştirakı müzakirə olunur. Məlumata görə, Türkiyə beynəlxalq barış missiyasına qoşulmaq üçün ABŞ-dən İsrail qüvvələri ilə birbaşa təmasdan çəkinmək barədə təminat tələb edib. Həmçinin İndoneziya da bu missiyanın sırf “barış gücü” statusunda qalacağı və İsrail qüvvələri ilə toqquşma yaşanmayacağı barədə təminat istəyib.

Yaxın Şərqdəki Fələstin Qaçqınları üçün Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Yardım və İş Agentliyi (UNRWA) cümə günü İsraildən beynəlxalq hüququn kobud şəkildə pozulması hesab edilən İordan çayının Qərb sahilinin ilhaqını dayandırmağı tələb edib. Bu barədə UNRWA sosial media platforması X-də paylaşımında bildirib.

Ev Yıxımlarına Qarşı İsrail Komitəsinin (ICAHD) rəhbəri, İsrailli antropoloq Jeff Halper bildirib ki, İsrail 2023-cü ilin oktyabrından bəri Qəzza Zolağına etdiyi hücumlarda yüz minlərlə evi, ibadətgahı, məktəbi və mülki infrastrukturu dağıdıb və yenidənqurma layihələrinə Fələstinliləri daxil etmir. Halper bu açıqlamaları, İsrailin Qəzza ərazisində törətdiyi müharibə cinayətlərini araşdırmaq üçün yaradılmış qlobal və müstəqil təşəbbüs olan Qəzza Məhkəməsinin İstanbulda keçirilən son iclası çərçivəsində Anadolu Agentliyinə deyib.

Türkiyənin Birləşmiş Millətlər Təşkilatındakı (BMT) daimi nümayəndə müavini Aslı Güvən bildirib ki, beynəlxalq ictimaiyyət “Qəzzadakı atəşkəsin qorunması” məsələsini ən vacib prioriteti kimi görməlidir. Güvən, BMT Təhlükəsizlik Şurasının “Fələstin məsələsi də daxil olmaqla Yaxın Şərqdəki vəziyyət” mövzusunda keçirilən iclasında çıxış edib. Türkiyənin Qəzzada atəşkəsin əldə olunmasını məmnunluqla qarşıladığını bildirən Güvən, atəşkəs razılaşmasının “tam və dərhal həyata keçirilməsinə” çağırıb.

ABŞ Prezidenti Donald Tramp “Time” jurnalına verdiyi müsahibədə bildirib ki, İsrail Qərb Sahilini ilhaq etməyəcək, çünki bu baş verəcəyi təqdirdə ölkə bütün Amerika dəstəyindən məhrum olacaq. İrana edilən hücumdan sonra bu ölkə ciddi şəkildə zəifləyib və nəticədə Orta Şərq artıq əvvəlki kimi deyil.O, hazırda İranın nüvə proqramı uğrunda deyil, mövcudluğunu qorumaq uğrunda mübarizə apardığını bildirib. “Mən hesab edirəm ki, İran artıq sadəcə sağ qalmaq üçün mübarizə aparır, nüvə silahı üçün yox. Nüvə təhlükəsi artıq mövcud deyil. İran obyektlərinə edilən hücum isə mükəmməl idi,” – deyə Tramp vurğulayıb.

Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Yaxın Şərqdəki Fələstinli Qaçqınlara Yardım və İnkişaf Agentliyi (UNRWA) bildirib ki, İsrailin uzunmüddətli hücumları nəticəsində Qəzza zolağı 61 milyon ton dağıntı ilə örtülüb. Qurumun ABŞ mərkəzli X sosial media platformasındakı paylaşımında, İsrailin iki il ərzində Qəzza zolağını mühasirədə saxlayaraq bombaladığı və bölgənin geniş hissələrinin yerlə-yeksan edildiyi vurğulanıb.

Türkiyə Milli Müdafiə Nazirliyinin (MSB) mənbələri, Qəzzada əldə olunan atəşkəs razılaşmasından sonra bölgədə təhlükəsizliyin təmin edilməsi üçün Beynəlxalq Sabitlik Gücünün (ISF) yaradılmasının planlaşdırıldığını açıqlayıb. Türkiyə MN-nin həftəlik mətbuat konfransında jurnalistlərin suallarını cavablandıran nazirlik rəsmiləri, Qəzzada fəaliyyət göstərəcək bu qüvvədə Türk hərbçilərinin iştirak edib-etməyəcəyi barədə suallara cavab verib.

ABŞ-ın dövlət katibi Marko Rubio çərşənbə günü xəbərdarlıq edib ki, İsrail parlamentinin - Knessetin - işğal olunmuş Qərb sahilində İsrail suverenliyinin genişləndirilməsinə yönəlmiş qanun layihələrini təsdiqləməsi, Qəzzada qüvvədə olan atəşkəs razılaşmasını “təhlükə altına qoya bilər”. Rubio İsrailə səfəri öncəsi jurnalistlərə açıqlamasında deyib: “Prezident açıq şəkildə bildirib ki, bu addımları dəstəkləmək üçün hazırda münasib vaxt deyil”. O qeyd edib ki, Knessetdə təqdim olunan qanun layihələrinin qəbul edilməsi “atəşkəsə təhdid yaradar” və “əks nəticələr doğura bilər”.

Türkiyənin Xarici İşlər Nazirliyi İsrail parlamentinin (Knesset) işğal altındakı İordan çayının qərb sahilinin ilhaqını nəzərdə tutan qanun layihəsini təsdiqləməsinə kəskin etiraz bildirib. Nazirliyin yazılı açıqlamasında qeyd olunub ki, İsrailin bu addımı beynəlxalq hüquqa ziddir və “yox hükmündə” sayılır. “Qəzzada sülh səylərinin davam etdiyi bir vaxtda atılan bu təxribat xarakterli addım bölgədəki təhlükəsizlik və sabitliyi ciddi şəkildə təhdid edir”, – açıqlamada vurğulanıb.

İsrail parlamenti - Knesset, çərşənbə günü keçirilən iclasda Qərb Sahilinə İsrail suverenliyinin tətbiqini nəzərdə tutan qanun layihəsini birinci oxunuşda təsdiqləyib. Knesset eyni zamanda Şərqi Qüds yaxınlığındakı “Maale Adumim” yaşayış məntəqəsinin İsrail ərazisinə ilhaqını nəzərdə tutan qanun layihəsini də ilkin oxunuşda qəbul edib.

İtaliyanın Baş naziri Corcia Meloni bildirib ki, Hamas Fələstinin gələcəyində siyasi rol oynamaqdan imtina etmədən və silahı yerə qoymadan, İtaliyanın Fələstin Dövlətini tanıması mümkün deyil. Meloni bu fikirləri 23–24 oktyabrda Brüsseldə keçiriləcək Avropa İttifaqı (Aİ) Liderlər Zirvəsi öncəsi parlamentin yuxarı palatası olan Senatda çıxışı zamanı səsləndirib. O, həm beynəlxalq gündəmin aktual məsələləri, həm də hökumətinin bu məsələlərə münasibəti barədə məlumat verib.

Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının (ÜST) baş direktoru Tedros Adhanom Gebreyesus xəbərdarlıq edib ki, Qəzza zolağı “nəsillər boyu davam edəcək” miqyasda səhiyyə fəlakəti yaşayır. Tedros “BBC” telekanalına açıqlamasında bildirib ki, Qəzza əhalisinin mürəkkəb ehtiyaclarını qarşılamaq üçün humanitar yardımların miqyası kəskin şəkildə artırılmalıdır. O, Qəzzada atəşkəsin əldə edilməsini alqışlasa da, atəşkəsdən sonra artan yardımın hələ də səhiyyə sisteminin bərpası üçün kifayət etmədiyini vurğulayıb.

Böyük Britaniya Müdafiə Nazirliyi bəyan edib ki, kiçik sayda britaniyalı hərbi planlaşdırma zabitləri Qəzzada sabitliyin təmin edilməsinə yönəlmiş səylərə dəstək məqsədilə İsrailə göndərilib. Onlar ABŞ-ın rəhbərlik etdiyi birgə əməliyyat qrupuna qoşulublar. ABŞ, Misir və Qətər bu həftə İsrail və “HƏMAS” arasında atəşkəs sazişinin ilkin mərhələlərinin möhkəmləndirilməsi və ABŞ prezidenti Donald Trampın 20 maddəlik müharibəyə son qoyma planının həyata keçirilməsi üçün intensiv vasitəçilik aparır.

ABŞ prezidenti Donald Trampın kürəkəni və Yaxın Şərq siyasətində əsas fiqurlardan biri olan Cared Kuşner bəyan edib ki, Qəzzada HƏMAS-ın nəzarətində olan bölgələrin bərpası üçün heç bir vəsait ayrılmayacaq.