Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının (ÜST) baş direktoru Tedros Adhanom Gebreyesus xəbərdarlıq edib ki, Qəzza zolağı “nəsillər boyu davam edəcək” miqyasda səhiyyə fəlakəti yaşayır. Tedros “BBC” telekanalına açıqlamasında bildirib ki, Qəzza əhalisinin mürəkkəb ehtiyaclarını qarşılamaq üçün humanitar yardımların miqyası kəskin şəkildə artırılmalıdır. O, Qəzzada atəşkəsin əldə edilməsini alqışlasa da, atəşkəsdən sonra artan yardımın hələ də səhiyyə sisteminin bərpası üçün kifayət etmədiyini vurğulayıb.

Böyük Britaniya Müdafiə Nazirliyi bəyan edib ki, kiçik sayda britaniyalı hərbi planlaşdırma zabitləri Qəzzada sabitliyin təmin edilməsinə yönəlmiş səylərə dəstək məqsədilə İsrailə göndərilib. Onlar ABŞ-ın rəhbərlik etdiyi birgə əməliyyat qrupuna qoşulublar. ABŞ, Misir və Qətər bu həftə İsrail və “HƏMAS” arasında atəşkəs sazişinin ilkin mərhələlərinin möhkəmləndirilməsi və ABŞ prezidenti Donald Trampın 20 maddəlik müharibəyə son qoyma planının həyata keçirilməsi üçün intensiv vasitəçilik aparır.

ABŞ prezidenti Donald Trampın kürəkəni və Yaxın Şərq siyasətində əsas fiqurlardan biri olan Cared Kuşner bəyan edib ki, Qəzzada HƏMAS-ın nəzarətində olan bölgələrin bərpası üçün heç bir vəsait ayrılmayacaq.

Türkiyə Respublikasının xarici işlər naziri Hakan Fidan və Milli Təhlükəsizlik Xidmətinin (MİT) rəhbəri İbrahim Kalın Qətərin paytaxtı Dohada “HƏMAS” hərəkatının rəhbərləri ilə görüş keçiriblər. Danışıqlar zamanı Qəzza zolağında davam edən humanitar böhran, atəşkəsin davam etdirilməsi və bölgədə sabitliyin bərpası istiqamətində mümkün vasitəçilik addımları müzakirə olunub.

Almaniya, İsrail ilə 2 milyard avro dəyərində yeni silah müqaviləsi imzalayıb. İsrailin “Haaretz” nəşrinin məlumatına görə, Almaniya, İsrailin “Rafael” şirkətinin istehsalı olan “Spike” tank əleyhinə raket sistemlərini almağa hazırlaşır. Müqavilə “Rafael”in Avropadakı tərəfdaşı “EuroSpike” vasitəsilə imzalanıb və NATO-nun Təchizat Agentliyi (NSPA) tərəfindən həyata keçiriləcək.

Fələstin Təhsil və Tədris Nazirliyi bildirib ki, 2023-cü ilin oktyabrından bəri İsrailin Qəzza və İordan çayının Qərb sahilinə (Yəhuda və Samariyaya) həyata keçirdiyi hücumlar nəticəsində 20 min 58 şagird həyatını itirib, 31 min 139 şagird isə yaralanıb. Nazirliyin yayımladığı rəsmi açıqlamaya görə, 7 oktyabr 2023-cü ildən etibarən İsrailin Qəzzada həyata keçirdiyi hava və quru əməliyyatlarında 19 min 910 şagird həlak olub, 30 min 97 nəfər yaralanıb.

Qəzzadaki hökumət, HƏMAS ilə İsrail arasında 10 oktyabrda əldə edilən atəşkəsdən bəri Qəzza zolağına humanitar yardım daşıyan cəmi 986 yük maşınının daxil olduğunu bildirib. Qəzza hökumətinin media ofisindən yayılan yazılı açıqlamada, İsrailin iki il boyunca blokada altında saxlayıb bombaladığı Qəzza zolağına atəşkəs və əsir mübadiləsi razılaşmasından sonra çatdırılan humanitar yardımla bağlı məlumat verilib. Açıqlamada qeyd olunub ki, atəşkəs qüvvəyə mindikdən sonra 14-ü məişət qazı balonu və 28-i yanacaq daşıyan olmaqla, ümumilikdə 986 yardım yük maşını Qəzza zolağına çata bilib.

Qətər dövlətinin əmiri Şeyx Təmim bin Həməd Al Tani İsraili Qəzza zolağında soyqırım törətməkdə ittiham edib. O bildirib ki, bölgədə baş verənlər “bütün beynəlxalq qanun və normaların açıq şəkildə pozulmasıdır.” Əmir bu fikirləri çərşənbə axşamı günü Qətər Şura Məclisinin yeni iclas ilinin açılışında səsləndirib. O vurğulayıb ki, “Qəzza sektoru vahid Fələstin dövlətinin ayrılmaz hissəsidir” və Qətər İsrailin davamlı hücumlarını, eləcə də atəşkəs razılaşmalarının təkrar pozulmasını qəti şəkildə pisləyir.

İsrailin nəqliyyat və rabitə naziri Miri Reqev, HƏMAS-ın Qəzzadakı keçmiş lideri Yəhya Sinvarın cəsədinin yandırılmasını təklif edib. Nazir bu fikri hökumətin təhlükəsizlik kabinetinin son iclasında səsləndirərək bildirib ki, “bəzən elə simvollar olur ki, onların geri qaytarılması yolverilməzdir.” Reqev iclasda ABŞ-ın 2011-ci ildə “Əl-Qaidə” lideri Üsama bin Ladeni öldürüb cəsədini dənizə atmasına istinad edərək deyib: “Mən təklif etdim ki, biz də Sinvara, Bin Ladenlə amerikalıların etdiyini edək.”

“HƏMAS” hərəkatının sözçüsü Həzəm Qasım bazar ertəsi bildirib ki, İsrail atəşkəs razılaşmasını davamlı şəkildə pozmaqda sabit bir siyasət yeridir. O, bölgədə sakitliyin davam etməsini istəyən bütün tərəfləri İsrailə təzyiq göstərməyə çağırıb ki, bu ölkə öhdəliklərini yerinə yetirsin.

İsrail ordusunun atəşkəsə baxmayaraq son 24 saatda Qəzzada həyata keçirdiyi hücumlarda 45 nəfər həlak olub. Qəzzadaki Səhiyyə Nazirliyinin yaydığı yazılı açıqlamada, İsrailin hücumları nəticəsində baş verən insan tələfatı, yaralılar və dağıntılar altından çıxarılan cəsədlərlə bağlı məlumatlar paylaşılıb. Son 24 saat ərzində Qəzza zolağındakı xəstəxanalara, dağıntılar altından çıxarılan 12 nəfər də daxil olmaqla, ümumilikdə 57 meyit və 158 yaralı gətirilib.

Misir, İsrail və Həmasa Şarm əl-Şeyx şəhərində imzalanan Qəzzada atəşkəs sazişinə əməl etməyə çağırıb. Misir Xarici İşlər Nazirliyinin yaydığı yazılı açıqlamaya görə, nazir Bədr Əbdülati Fransa xarici işlər naziri Jan-Noel Barro və Danimarka xarici işlər naziri Lars Lökke Rasmussenlə telefonla danışıb. Əbdülati qeyd edib ki, Şarm əl-Şeyx şəhərində imzalanan Qəzzada atəşkəs razılaşmasına tərəflərin əməl etməsi son dərəcə vacibdir.

ABŞ Prezidenti Donald Trampın vasitəçiliyi ilə əldə edilən Qəzza atəşkəsi risk altındadır, İsrail ordusu bölgədə hücumlarını davam etdirərək razılaşmanı dəfələrlə pozub. Qəzza Hökumətinin Media Ofisinin bəyanatına əsasən, İsrail ordusu atəşkəs razılaşmasını 80 dəfə pozub.

Mart ayında əvvəlki atəşkəs razılaşmasının çökməsindən sonra danışıqlar uzun müddət dayandırılmışdı. Kuşnerin “HƏMAS”la yeni razılaşmaya nail olmaqda göstərdiyi israr, atəşkəsin bərpası və “HƏMAS”la konsensus əldə olunması prosesində əsas amil oldu. Razılaşma, həmçinin qalan israilli girovların azad edilməsi və yüzlərlə fələstinli məhbusun azad olunmasını da təmin etdi.

60 illik milli hərəkət olan “HƏMAS”—ın bütün təcrübə, fədakarlıq və qəhrəmanlıqlarına baxmayaraq-öz siyasi və mübarizə seçimlərini heç vaxt ciddi şəkildə nəzərdən keçirməyib.Ptoblem onda olub ki, onlar müqaviməti bütövlükdə tənqid etməkdən yayınaraq həqiqəti gizlədiblər: Müqavimət özü qanunsuz deyil - bu, işğala qarşı ədalətli reaksiya və insanlıq halıdır. Tənqid isə konkret bir strateji seçimə yönəlməlidir.

Türkiyənin İHH İnsani Yardım Vəqfi, İsrailin uzunmüddətli hücumları nəticəsində ciddi dağıntılara məruz qalan Qəzza zolağında bərpa fəaliyyətlərinə başlayıb. Məlumata görə, təşkilat Qəzzanın şimal bölgəsində yolların açılması və dağıntıların aradan qaldırılması istiqamətində genişmiqyaslı işlər aparır. Əsas məqsəd bölgə sakinlərinin həyat şəraitini normallaşdırmaq və yaşayış məntəqələrini yenidən istifadəyə yararlı hala gətirməkdir.

Misir-Qəzza zolağı sərhəddindəki "Rəfah" buraxılış məntəqəsi “növbəti xəbərdarlığa qədər” bağlı qalacaq. Bu barədə İsrailin baş naziri Benyamin Netanyahu bildirib. Onun sözlərinə görə, onun açılması məsələsinə HƏMAS-ın ölən girovların qalıqlarının qaytarılması ilə bağlı razılaşmanın müddəalarını yerinə yetirməsindən sonra baxılacaq.

Misir, İran, ABŞ və Beynəlxalq Atom Enerjisi Agentliyi (BAEA) arasında aparılan intensiv diplomatik təmaslar nəticəsində Qahirə, Tehran və Vaşinqtonla yanaşı, Agentliklə də İranın nüvə proqramı üzrə danışıqların bərpası istiqamətində əməkdaşlığı davam etdirmək barədə razılığa gəlib. Bu barədə Misir Xarici İşlər Nazirliyi şənbə günü yaydığı bəyanatda məlumat verib. Bəyanatda qeyd olunur ki, xarici işlər naziri Bədr Əbdülati İranın xarici işlər naziri Abbas Əraqçi, ABŞ-ın Yaxın Şərq üzrə xüsusi elçisi Stiv Vitkof və Beynəlxalq Atom Enerjisi Agentliyinin baş direktoru Rafael Qrossi ilə telefon danışıqları aparıb. Nazirlik bildirib ki, danışıqlar regionda təhlükəsizlik və sabitliyin qorunması, gərginliyin azaldılması və 9 sentyabrda Qahirədə İranla BAEA arasında imzalanmış razılaşmadan sonra yaranan diplomatik dinamikanın davam etdirilməsi məqsədi daşıyır.

Təl-Əvivdəki siyasi dairələr İsrailin baş naziri Benyamin Netanyahunun misilsiz strateji addımlar atdığını açıqlayıb. O, qanuna əsasən 2026-cı il noyabrın 3-də keçirilməsi planlaşdırılan Knesset seçkilərini iyun ayına çəkməyi hədəfləyir.

ABŞ-ın vitse-prezidenti C.D. Vens və xüsusi elçisi Stiv Uitkof bazar ertəsi İsrailə səfər edəcəklər. Səfərin məqsədi ABŞ Prezidenti Donald Trampın Qəzza ilə bağlı sülh planının həyata keçirilməsi və prosesdə əldə olunan irəliləyişlərin müzakirəsidir.

Ankara HƏMAS hərəkatını Trampın təşəbbülünü qəbul etməyə inandırmaq üçün əhəmiyyətli səylər göstərib. Lakin Türkiyənin əldə etdiyi əsas fayda, görünür, sazişin özündən deyil, ABŞ prezidentindən “yaşıl işıq” alaraq “Suriya Demokratik Qüvvələri”nə (SDQ) və bütövlükdə Suriyada hərəkət azadlığını təmin etməsindən ibarətdir.

ABŞ Prezidenti Donald Tramp bildirib ki, əgər HƏMAS hərəkatı Qəzzada insanları öldürməyə davam etsə, “ştatların onları öldürməkdən başqa seçimimiz qalmayacaq”. Bu barədə “Reuters” agentliyi dövlət başçısının Truth Social platformasındakı paylaşımına istinadla məlumat yayıb. “Əgər HƏMAS Qəzzada insanları öldürməyə davam etsə - bu, razılaşmada nəzərdə tutulmamışdı - bizim başqa seçimimiz olmayacaq, ora gedib onları öldürəcəyik,” – deyə Tramp yazıb.

HƏMAS, israilli əsirlərin cəsədlərinin təhvil verilməsinin İsrailin bölgəyə xilasetmə avadanlıqlarının girişinə icazə verməməsi səbəbindən gecikdiyini açıqlayıb. Bu barədə HƏMAS-ın yaydığı bəyanatda bildirilib. “İsrailli əsirlərə aid bəzi cəsədlər işğalçı İsrailin bombardmanları nəticəsində dağılan tunellər və binaların dağıntıları altında qalıb. Gecikmə, İsrailin Qəzzaya xilasetmə avadanlıqlarının daxil olmasına maneə yaratmasından irəli gəlir.” - deyə bəyanətdə qeyd edilir.

HƏMAS-ın həyata keçirdiyi edam dalğasının fonunda, Qəzzanın cənubunda, Xан Yunus ərazisində İsrail dəstəyi ilə fəaliyyət göstərən silahlı qruplaşmanın komandiri Hüsam əl-Əstəl dünyanı Qəzza sakinlərini HƏMAS-dan “müdafiə” etməyə çağırıb.