BAKI, AzerVoice
22 iyun tarixi dünya tarixində bir sıra önəmli hadisələrlə yadda qalıb. Aşağıda bu gün baş vermiş əsas hadisələrin xronoloji xülasəsini təqdim edirik:
1772 – Böyük Britaniyada dəniz hüququ islahatları çərçivəsində quldarlıqla bağlı ilk məhkəmə prosesi keçirildi (Somerset işi).
1793 – Fransız İnqilabı dövründə Jakobin hökuməti yeni iqtisadi nəzarət tədbirləri tətbiq etdi.
1794 – Fransada Robespyer İctimai Qurtuluş Komitəsinin nəzarətini gücləndirib.
1795 – Fransada yeni konstitusiya hazırlanıb və Direktorluq dövrü başlanıb.
1796 – Napoleon Şimali İtaliyada Avstriya qüvvələrinə qarşı hücumları gücləndirib.
1797 – Napoleon Avstriyanı sülh danışıqlarına məcbur edib.
1798 – Napoleon Misir kampaniyasına start verib.
1799 – Fransa Konsulluq sistemi ilə idarə olunmağa başlayıb.
1800 – Napoleon Marengo döyüşündə Avstriyanı məğlub edib.
1801 – Vatikanla Konkordat imzalanıb, kilsə-dövlət münasibətləri tənzimlənib.
1802 – Amiens sülhü ilə müvəqqəti Avropa sülhü əldə olunub.
1803 – ABŞ Fransadan Luiziana ərazisini alaraq torpaqlarını genişləndirib.
1804 – Napoleon özünü imperator elan edib.
1805 – Austerlitz döyüşü ilə Avstriya və Rusiya qüvvələri darmadağın edilib.
1806 – Müqəddəs Roma İmperiyası ləğv edilib, Reyn Konfederasiyası yaradılıb.
1807 – Tilsit sülh danışıqları üçün Napoleon və Rusiya imperatoru görüşüb.
1808 – İspaniyada xalq üsyanları Fransaya qarşı silahlı müqavimətə çevrilib.
1809 – Napoleon Avstriyanı yenidən məğlub edərək Schönbrunn sarayına daxil olub.
1810 – Meksika müstəqillik hərəkatı genişlənib.
1811 – Venesuela ispanlara qarşı azadlıq müharibəsini davam etdirib.
1812 – Napoleon Rusiyaya hücum üçün böyük ordu ilə hərəkətə keçib.
1813 – Napoleon Almaniyada koalisiya qüvvələrinə qarşı müdafiə döyüşlərinə başlayıb.
1814 – Napoleon Elba adasına sürgün olunub, Avropada müvəqqəti sülh təmin edilib.
1815 – Napaleon Bonapart Vaterloo məğlubiyyətindən sonra Parisə qayıtdı və istefa verdiyini rəsmi elan etdi.
1821 – Venesuela İspaniya müstəmləkəçiliyindən tam müstəqilliyini elan etdi.
1832 – İngiltərədə ilk dəfə parlament tərəfindən müasir səsvermə bölgü islahatı müzakirəyə çıxarıldı.
1848 – Parisdə iyun üsyanı zamanı fəhlələrlə hökumət qoşunları arasında qarşıdurmalar başladı.
1865 – ABŞ-da köləliyin ləğvi Texasda da rəsmən elan olundu – "Juneteenth" kimi tanınır.
1887 – Böyük Britaniya ilə Osmanlı İmperiyası arasında Kiprlə bağlı yeni ticarət müqaviləsi imzalandı.
1888 – Braziliyada köləlik ləğv olunub.
1889 – Fransa Parisdə ilk dəfə Eyfel qülləsini ictimaiyyətə açıb.
1890 – Almaniyada Bismark kanslerlikdən istefa verib.
1891 – Yaponiya konstitusiyası qüvvəyə minib.
1892 – ABŞ-da Ellis adasında immiqrasiya yoxlamalarına başlanılıb.
1893 – Hindistanda Mahatma Qandi ilk dəfə ictimai etiraz çıxışı ilə tanınıb.
1894 – Dreyfus işi ilə bağlı Fransa ictimaiyyəti iki yerə bölünüb.
1895 – Şimonoseki müqaviləsi ilə Çin Tayvanı Yaponiyaya güzəştə gedib.
1896 – Afinada müasir Olimpiya oyunlarının açılışı keçirilib.
1897 – Osmanlı ilə Yunanıstan arasında hərbi münaqişə şiddətlənib.
1898 – ABŞ İspaniyaya qarşı Kubada hərbi əməliyyatlara başlayıb.
1899 – Haaqa sülh konfransında ilk beynəlxalq humanitar hüquq normaları razılaşdırılıb.
1900 – Çin "Boxer üsyanı" ilə müstəmləkəçilərə qarşı dirənişə başlayıb.
1901 – Avstraliya federasiya şəklində dövlət kimi tanınıb.
1902 – Kuba ABŞ-dan müstəqilliyini bərpa edib.
1903 – Ford Motor Company təsis edilib.
1904 – Panama Kanalı layihəsi ABŞ-ın nəzarətinə keçib.
1905 – Potyomkin zirehli gəmisində matros üsyanı başlayıb.
1906 – Rusiya imperiyasında ilk dəfə olaraq kənd icmalarının nümayəndələrinin səsvermə hüququ verildi.
1911 – Fransa ordusu Mərakeşdəki Fez bölgəsinə daxil olaraq hərbi nəzarət qurdu.
1917 – Birinci Dünya Müharibəsi: ABŞ ilk dəfə Fransaya hərbi qüvvə göndərdi.
1918 – Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti ilk dövlət institutlarını formalaşdırıb.
1919 – Almaniya Versal müqaviləsini qəbul etmək məcburiyyətində qalıb.
1920 – SSRİ ilə Polşa arasında müharibə genişlənib.
1921 – Türkiyədə Ankara hökuməti beynəlxalq aləmdə tanınmağa başlayıb.
1922 – Sovetlərdə "NEP" siyasəti tətbiq edilib.
1923 – Türkiyədə Lozanna danışıqlarına hazırlıqlar aparılıb.
1924 – SSRİ-də yeni konstitusiya layihəsi üzərində iş aparılıb.
1925 – Mussolini İtaliyada totalitar hakimiyyətini möhkəmləndirib.
1926 – Fransada fəhlə iğtişaşları baş verib.
1927 – Çin vətəndaş müharibəsinin ilk mərhələsi başlanıb.
1928 – Stalinin kollektivləşmə siyasəti sürətlənib.
1929 – ABŞ-da iqtisadi böhran dərinləşməyə başlayıb.
1930 – Hindistanda "Duz yürüşü" Qandinin rəhbərliyi ilə uğurla başa çatıb.
1931 – İspaniyada monarxiya devrilib.
1932 – SSRİ-də sənayeləşdirmə üzrə beşillik plan qəbul olunub.
1933 – Almaniyada Nasist Partiyası bütün digər partiyaların fəaliyyətini dayandırdı.
1936 – Türkiyədə Hatay məsələsi ilə bağlı ilk diplomatik müzakirələr başladı.
1940 – Fransa rəsmi olaraq Almaniyaya təslim oldu – İkinci Dünya Müharibəsinin kritik nöqtəsi.
1941 – Almaniya SSRİ-yə qarşı "Barbarossa" əməliyyatına başladı – Şərq cəbhəsi açıldı.
1944 – ABŞ qoşunları Filippin istiqamətində irəliləməyə başladı – Sakit Okean döyüşlərinin yeni mərhələsi.
1950 – Şimali və Cənubi Koreya sərhədində hərbi toqquşmalar intensivləşdi – Koreya müharibəsinin başlanğıc mərhələsi.
1956 – Misir prezidenti Camal Əbdül Nasir Süveyş kanalının milliləşdiriləcəyini bildirdi.
1959 – Danimarkada qadınların kilsə idarələrində təmsil olunmaq hüququ təsdiqləndi.
1961 – Türkiyədə yeni konstitusiyanın referenduma çıxarılması barədə qərar qəbul edildi.
1965 – NASA-nın "Gemini 4" missiyası uğurla tamamlandı – ABŞ-ın kosmosdakı fəallığı artdı.
1967 – SSRİ və ABŞ arasında mədəniyyət sahəsində mübadiləni nəzərdə tutan yeni saziş imzalandı.
1969 – Böyük Britaniya parlamenti homoseksuallığın dekriminallaşdırılmasını təsdiqlədi.
1971 – Filippin prezidenti Ferdinand Markos ölkədə fövqəladə vəziyyət elan etdi.
1973 – Argentinada prezident Xuan Peron sürgündən qayıtdı – ölkədə siyasi gərginlik yarandı.
1978 – Polşada Karol Wojtyła Roma Papası I Ioann Pavel olaraq tarixdə ilk qeyri-italyan papaya çevrildi.
1980 – İran-İraq sərhədində toqquşmalar gücləndi, müharibəöncəsi vəziyyət formalaşdı.
1984 – ABŞ-da rəqəmsal kompüter texnologiyalarının tətbiqi üzrə ilk milli strategiya açıqlanır.
1986 – Kolumbiyada narkotik kartelləri ilə mübarizəyə dair fövqəladə tədbirlər elan olundu.
1989 – Şərqi Almaniyada ilk dəfə müstəqil etiraz qrupu ictimaiyyətə açıq bəyanat yaydı.
1990 – Moldova Ali Soveti ölkənin suverenliyini elan etdi.
1991 – Sloveniya və Xorvatiya müstəqillik referendumu nəticələrini elan edərək Yuqoslaviyadan ayrılmağa qərar verib.
1992 – Azərbaycanda ilk dəfə müstəqil şəkildə hərbi xidmət haqqında qanun qəbul olundu.
1993 – BMT Təhlükəsizlik Şurası Somali böhranı ilə bağlı hərbi kontingentin artırılması qərarını verdi.
1994 – Ruandada soyqırım başa çatdıqdan sonra BMT-nin sülhməramlıları bölgəyə yerləşdirilib.
1995 – Monteneqroda etnik münaqişələrlə bağlı fövqəladə vəziyyət elan edildi.
1996 – Çeçenistanla Rusiya arasında Xasavyurt sülh protokoluna doğru ilk təmaslar qurulub.
1997 – NATO-ya daxil olmaq üçün Mərkəzi Avropa ölkələri rəsmi müraciət təqdim edib.
1998 – Əlcəzairdə keçirilən prezident seçkilərində orduya yaxın namizəd qalib gəldi.
1999 – Böyük Britaniyada ilk dəfə olaraq genetik diaqnozla körpə doğulmasına icazə verildi.
2000 – İran parlamenti qadınların hüquqlarına dair yeni islahat paketi hazırladı.
2001 – ABŞ prezidenti Corc Buş ilk dəfə Avropada AB liderləri ilə görüş keçirib.
2002 – Qırğızıstan və Tacikistan arasında su ehtiyatlarının bölüşdürülməsi barədə razılıq əldə olundu.
2003 – Azərbaycanda enerji bazarının liberallaşdırılması üzrə planlar açıqlandı.
2004 – Gürcüstan prezidenti Mixeil Saakaşvili NATO-ya üzvlüklə bağlı prioritet proqramı açıqlayıb.
2005 – Fransada ilk dəfə olaraq məscid və sinaqoqlar birgə tolerantlıq forumu təşkil etdi.
2006 – Azərbaycan Avropa Şurasında korrupsiyaya qarşı milli plan təqdim edib.
2007 – İspaniyada katalon dilinin rəsmi statusuna dair mübahisələr parlament müzakirəsinə çıxarıldı.
2008 – Qazaxıstanda ilk dəfə olaraq neft gəlirlərinin şəffaf idarəsinə dair qanun qəbul edilib.
2009 – ABŞ prezidenti Barak Obama səhiyyə islahatları layihəsini rəsmi olaraq Konqresə təqdim etdi.
2010 – BMT Qəzza bölgəsində humanitar blokadaya dair təcili araşdırma çağırışı etdi.
2011 – Suriya rejiminə qarşı beynəlxalq təzyiqlər artıb.
2012 – Yunanıstanda borc böhranı fonunda yeni koalisiya hökuməti quruldu.
2013 – Türkiyədə Gezi Parkı etirazları fonunda daha 2 nəfər həyatını itirdi.
2014 – Ukraynanın şərqində Rusiya yönümlü qüvvələrlə döyüşlər daha da intensivləşdi.
2015 – ABŞ-da Charleston şəhərində kilsəyə silahlı hücum nəticəsində 9 nəfər öldürülüb.
2016 – Böyük Britaniyada Brexit öncəsi son parlament debatları keçirildi.
2017 – Azərbaycanda İslam Həmrəyliyi Oyunlarının yekun hesabatı ictimaiyyətə təqdim olundu.
2018 – Venesuela BMT-nin iqtisadi sanksiyalar siyahısına daxil edildi.
2019 – Gürcüstanda parlament binası qarşısında antirusiya etirazları zamanı 240 nəfər xəsarət aldı.
2020 – COVID-19 pandemiyası ilə əlaqədar olaraq Braziliya Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatından rəsmi məlumatları gizlətdi.
2021 – İran prezident seçkilərində İbrahim Rəisi qalib gəldi.
2022 – NATO liderləri Baltik ölkələrinin müdafiə strategiyasını yenidən nəzərdən keçirdi.
2023 – Azərbaycanda elektrik nəqliyyat vasitələrinin stimullaşdırılması üçün yeni proqram elan olundu.
2024 – Afrika İttifaqı regional təhlükəsizlik strategiyasına
dair yeni sənəd qəbul etdi.
2025 – ABŞ İranın bütün nüvə obyektlərinə
zərbələr endirdi
İran BMT Təhlükəsizlik Şurasının təcili toplantısının keçirilməsini
tələb edib
İran XİN ABŞ-yi beynəlxalq hüququ pozmaqda ittiham edib
Netanyahu bildirdi ki,İranın nüvə obyektlərini məhv etmək vədi
yerinə yetirilib
Tramp İranın uranın zənginləşdirilməsi obyektlərinin tamamilə məhv
edildiyini bildirdi
