Bakı, AzerVoice
Son illərdə "alter eqo" ifadəsi həm filmlərdə, həm də kitablarda tez-tez qarşımıza çıxır. Latın dilindən gələn bu söz bəzən "eqo" ilə səhv salınır, amma əslində hər ikisi fərqli məna kəsb edir. Alter eqo — insanın öz şəxsiyyətindən fərqli olduğuna inanılan alternativ obrazı, yəni daxili dünyasında yaratdığı ikinci "mənlikdir".
Alter eqo ilə persona arasındakı fərq
nədir?
Alter eqo insanın öz iç dünyasında yaratdığı və əsl şəxsiyyətindən
fərqli xarakterdir. Bu xarakter sanki insanın şüurundakı bir dost,
bəzən sirdaşı kimi çıxış edir. Alter eqo insanın əsl xarakterindən
kənara çıxaraq özünü daha sərbəst ifadə etməsinə şərait yaradır.
Əksinə, persona daha çox sosial münasibətlər üçün nəzərdə tutulmuş
bir “maskadır”. Yəni insanlar personanı
başqalarına uyğunlaşmaq, münasibətlərini asanlaşdırmaq üçün
taxırlar. Bir növ, persona insanın ictimai həyat üçün istifadə
etdiyi rol, alter eqo isə özünə yaratdığı bir alternativ
kimlikdir.
Tarixi baxış
"Alter eqo" ifadəsi ilk dəfə qədim Romalı dövlət xadimi Marcus
Tullius Cicero tərəfindən işlədilib. O, alter eqo anlayışına
"ikinci mənlik" deyə müraciət edib. XIX əsrdə bu anlayış
psixoloqlar tərəfindən araşdırılaraq geniş şəkildə istifadə
olunmağa başlanıb.
Ədəbiyyatda və pop mədəniyyətdə alter
eqo
Bəzi yazıçılar və sənətçilər öz alter eqolarını yaratmaq üçün
hekayələrindəki qəhrəmanlardan istifadə edirlər. Bu, onlara real
həyatda ifadə edə bilmədikləri hissləri və davranışları təqdim
etməyə imkan yaradır. Məsələn, məşhur "Harry Potter" kitabının
müəllifi J.K. Rowling Hermiona obrazı vasitəsilə öz gənclik
təcrübələrini və şəxsi xüsusiyyətlərini əks etdirdiyini
bildirib.
Alter eqo müasir insan üçün nə
deməkdir?
Müasir dövrdə alter eqo insanlara daxili konfliktlərini həll etmək,
yaradıcılıqlarını ifadə etmək və həyatın çətinlikləri ilə daha asan
mübarizə aparmaq üçün bir vasitə kimi xidmət edir. Alter eqo,
insanın iç dünyasının səsi, bəzən də cəmiyyətin qoyduğu qaydalardan
kənara çıxmaq üçün sığınacaq rolunu oynayır.
