154
BAKI,AzerVoice
Addison xəstəliyi — böyrəküstü vəzilər tərəfindən kortizol və adrenalin kimi həyati hormonların kifayət qədər istehsal olunmaması ilə xarakterizə olunan xroniki endokrin pozğunluqdur. Bu vəziyyətə tibbi dildə böyrəküstü vəzilərin birincili yetməzliyi də deyilir.
Xəstəliyin səbəbləri
Addison xəstəliyi aşağıdakı səbəblərlə yarana bilər:
- Avtoimmun pozğunluq (ən yayğın səbəb): Orqanizm öz böyrəküstü vəzilərini düşmən kimi tanıyaraq onlara hücum edir.
- Vərəm (tüberküloz): Keçmişdə xəstəliyin əsas səbəblərindən biri idi.
- Böyrəküstü vəzilərdə şişlər və ya infeksiyalar
- Genetik faktorlar
- Steroid dərmanlarının uzun müddət istifadəsindən sonra qəfil dayandırılması
Əlamətləri
Addison xəstəliyi tədricən inkişaf edir və aşağıdakı simptomlarla özünü göstərə bilər:
- Daimi yorğunluq və zəiflik
- Arıqlama və iştahasızlıq
- Düşük qan təzyiqi
- Dəri və selikli qişalarda qaralma (xüsusilə dirsək, diz, dodaq ətrafı)
- Başgicəllənmə və bayılma
- Qan şəkərinin aşağı düşməsi (hipoqlikemiya)
- Qarın ağrısı, ürəkbulanma və qusma
- Duz istəyi
Addison krizi nədir?
Bu, xəstəliyin kəskin və həyati təhlükə yaradan formasıdır. Qəfil qan təzyiqinin düşməsi, şok, ciddi elektrolit pozğunluqları və hətta ölüm ilə nəticələnə bilər. Təcili tibbi müdaxilə tələb olunur.
Müalicə
- Hormon əvəzləyici terapiya əsas müalicə üsuludur. Adətən kortizol və aldosteron hormonları dərman formasında qəbul olunur.
- Gərginlik, infeksiya və ya cərrahi müdaxilələr zamanı doza artırıla bilər.
- Bəzi hallarda duz qəbulunun artırılması tövsiyə edilir.
