BAKI,AzerVoice
"Aşura" sözü ərəb dilində “onuncu” mənasını verir və hicri-qəməri təqvimin ilk ayı olan Məhərrəm ayının 10-cu gününü ifadə edir. Bu gün həm tarixi, həm də dini baxımdan İslam dünyasında dərin mənaya malikdir. Aşura günü xüsusilə şiə və sünni məzhəblərində fərqli şəkildə yad edilir, amma hər iki məzhəbdə də xüsusi önəm daşıyır.
Kərbəla faciəsi və Aşura
Aşura günü, xüsusilə şiə müsəlmanları üçün dərin hüzn və matəm günüdür. Hicri 61-ci ilin Məhərrəm ayının 10-da (miladi 10 oktyabr 680-ci il) İslam Peyğəmbəri Məhəmmədin nəvəsi İmam Hüseyn ibn Əli, ailə üzvləri və yaxın silahdaşları ilə birlikdə Kərbəla çölündə Əməvi xəlifəsi Yezid ibn Müaviyənin ordusu tərəfindən mühasirəyə alınaraq şəhid edilmişdir.
Bu hadisə İslam tarixində zülmə qarşı mübarizənin və haqqın təcəssümünə çevrilmiş, əsrlər boyu İmam Hüseynin şəhadəti ədalət, fədakarlıq və mənəvi cəsarətin simvolu kimi anılmışdır. Şiə məzhəbində Məhərrəm ayı boyunca və xüsusilə Aşura günü matəm mərasimləri, sinə vurma, mərsiyə oxuma və Kərbəla hadisələrinin yad olunması ilə keçirilir.
Sünni mənbələrdə Aşura
Sünni İslam ənənəsində Aşura günü yalnız Kərbəla ilə deyil, eyni
zamanda ilahi rəhmət və qurtuluş günü kimi də qəbul edilir.
Rəvayətlərə görə bu gündə bir sıra peyğəmbərlərə Allah tərəfindən
böyük nemətlər və qurtuluş bəxş edilib.
Məsələn:
Nuh peyğəmbərin gəmisi tufandan bu gün salamat qurtulub
Musa peyğəmbər və İsrail oğulları Fironun zülmündən Aşura günü
qurtulub
Yunus peyğəmbər balığın qarnından bu gün xilas olub
Adəm, Yəqub və digər peyğəmbərlərlə bağlı da bu gündə əfv və rəhmət
hadisələri baş vermişdir
Məhəmməd Peyğəmbərin də bu günü oruclu keçirdiyi bildirilir. O, bu günü ibadət və şükür niyyəti ilə oruc tutmağı tövsiyə etmiş və demişdir: “Əgər növbəti il sağ olsam, Aşura günü ilə birlikdə bir gün əvvəl (Tasuə) və ya bir gün sonra da oruc tutaram”. Bu səbəbdən sünni məzhəbində Aşura orucu müstəhəb (tövsiyə edilən) sayılır.
Aşura gününün mahiyyəti
Aşura günü İslam dünyasında bir ikili mənəvi məna daşıyır:
Bir tərəfdən bu gün Kərbəla şəhidlərinin xatirəsinə həsr
olunur,
Digər tərəfdən Allaha şükür və ibadətlə keçirdilir.
Bu gün müsəlmanlar arasında həmrəyliyin, mərhəmətin, şəfqətin və dini təfəkkürün gücləndiyi bir zamandır. Bəzi İslam ölkələrində Aşura münasibətilə xeyriyyə aksiyaları keçirilir, ehsan süfrələri açılır, qurani-kərim oxunur, yetimlərə yardım edilir.
Aşura günü təkcə bir tarixi hadisənin ildönümü deyil, həm də İslam mədəniyyətində mühüm mənəvi dayaq nöqtəsidir. Bu gün müsəlmanlar ədalət uğrunda şəhid olanların yolunu yad edir, eyni zamanda ibadət, dua və mərhəmətlə birliyə çağırış edirlər.
