2023-cü ilin 7 oktyabr hücumlarından sonra başlayan genişmiqyaslı regional münaqişənin ikinci ildönümdə, Yaxın Şərqin simasını dəyişdirən çoxsaylı böhranların yaratdığı yeni reallıqları qiymətləndirməyə ehtiyac yaranıb. Qarşıdakı aylarda bu bölgənin hansı istiqamətdə inkişaf edəcəyi - sabitliyəmi, yoxsa daha dərin parçalanmaya doğru - sualı indi hər zamankından daha aktualdır.

AzerVoice xəbər verir ki, Misirin Şarm əş-Şeyx şəhərində keçirilən və İsraillə Fələstin HƏMAS hərəkatı arasında müharibənin dayandırılmasını hədəfləyən ilk danışıqlar mərhələsi bazar ertəsi axşamı başa çatıb. Misir kəşfiyyatına yaxın “Al-Qahira News” telekanalının məlumatına görə, “HƏMAS və vasitəçilər arasında keçirilən ilkin müzakirələr müsbət atmosferdə yekunlaşıb” və görüşlər çərşənbə axşamı da davam edəcək.

7 oktyabr hadisələrindən iki il sonra - yəni Fələstin-İsrail və bütövlükdə ərəb-İsrail münasibətlərinin tarixində dönüş nöqtəsi sayılan “taleyüklü gündən” sonra -bölgənin siması tam dəyişib. Lakin sual hələ də açıq qalır: “Əqsa tufanı” adlanan hücum Fələstin dövlətinin yaranmasına yaxınlaşdırdı, yoxsa bu arzunu tamamilə məhv etdi?

İsrail tarixində 7 oktyabr tarixi ilə müqayisə edilə biləcək heç bir gün yoxdur; yalnız 1973-cü ildəki müharibənin qəfil başlanğıcı ilə oxşar bir əhəmiyyət daşıyır. “HƏMAS” və “İslami Cihad”ın minlərlə döyüşçüsünün Qəzza sərhədindəki yəhudi yaşayış məntəqələrinə hücum etdiyi.

Tel-Əviv rəhbərliyi, Qəzza zolağına tətbiq olunan qanunsuz blokadanı yarmaq və bölgəyə humanitar yardım çatdırmaq istəyərkən İsrail ordusunun hücumuna məruz qalan Əzm Donanmasıdan saxlanılan 171 fəalı ölkədən çıxardığını açıqlayıb. İsrail Xarici İşlər Nazirliyinin ABŞ-əsaslı X sosial media platformasındakı rəsmi hesabında yayımlanan yazılı açıqlamada, deportasiya olunan fəalların Yunanıstan və Slovakiyaya göndərildiyi bildirilib.

Vaşinqton Beyrutla əməkdaşlıq çərçivəsində təhlükəsizlik qüvvələrinə dəstək proqramını genişləndirir. ABŞ administrasiyası Livanın təhlükəsizlik qüvvələrinə 230 milyon dollar dəyərində yardım ayırıb. Bu qərar “Hizbullah” qrupunun silahsızlaşdırılması səyləri çərçivəsində qəbul edilib. Məlumata görə, ayrılan vəsaitin 190 milyon dolları Livan ordusuna, 40 milyon dolları isə Daxili Təhlükəsizlik Qüvvələrinə yönəldiləcək. Yardım ABŞ-da maliyyə ilinin başa çatmasına bir neçə gün qalmış- 30 sentyabr tarixindən əvvəl təsdiqlənib.

Hazırda İsraildə saxlanılan 14 vətəndaşımızın sabah (7 oktyabr) İordaniya üzərindən ölkəmizə gələ bilmələri üçün işlərimiz davam edir. Türkiyə Xarici İşlər Nazirliyinin sözçüsü Öncü Keçeli, İsrail tərəfindən saxlanılan türk fəallarla bağlı açıqlama verib. Qeyd edək ki, İsrailin blokadasını yarmaq və Qəzzaya humanitar yardım çatdırmaq məqsədilə yola çıxan Əzm Flotiliyası, 1 oktyabr axşamı Qəzza sularına yaxınlaşıb. Flotilyaya hücum edən İsrail ordusu, onlarla qayığı və gəmini qanunsuz şəkildə ələ keçirərək yüzlərlə sərnişini saxlayıb.

Fələstinli HƏMAS hərəkatının nümayəndə heyəti bazar günü Misirin paytaxtı Qahirəyə çatacaq, burada ABŞ, Misir və Qətərin vasitəçiliyi ilə İsraillə dolayı danışıqlar aparılacaq. Görüşlərin məqsədi ABŞ prezidenti Donald Trampın Qəzza müharibəsinə son qoymaq planının icra detalları üzərində razılığa gəlməkdir.

Qəzza Hökumətinin Mətbuat İdarəsi bildirib ki, İsrailin iki ildir davam edən müharibəsi nəticəsində bölgənin təxminən 90 faizi məhv edilib. Hesabatda baş verənlər “insan və daş üzərində aparılan davamlı soyqırımı” kimi qiymətləndirilib.

Livanda “Hizbullah” hərəkatı bazar günü ABŞ prezidenti Donald Trampın Qəzza zolağında müharibəyə son qoymaq planı ilə bağlı “HƏMAS”ın mövqeyini tam dəstəklədiyini açıqlayıb. AzerVoice xəbər verir ki,hərəkatın yaydığı bəyanatda qeyd olunub ki, “Hizbullah” “HƏMAS” və digər fələstinli müqavimət qruplarının razılaşdırılmış qərarını dəstəkləyir və bu mövqeyin İsrailin vəhşi təcavüzünün dayandırılmasına yönəlmiş ciddi səylərdən qaynaqlandığını vurğulayır.

2025-ci ilin sentyabrın son günləri və oktyabrın əvvəlində İsrailin Qəzza zolağına hücumları yenidən şiddətlənib. İşğalçı qüvvələrin hərbi əməliyyatları azaltdığını bəyan etməsinə baxmayaraq, bölgədə vəziyyət daha da ağırlaşıb.

Nəşrin yazdığına görə, Qüdsdəki İcra Ofisi son günlərdə 25 milyon yeni şekeli (təxminən 7,54 milyon dollar) məbləğində vəsaiti, hücumlarda öldürülən və yaralananların ailələrini təmsil edən vəkillərin hesablarına köçürüb. Bu, İsrail Maliyyə Nazirliyində Fələstin Administrasiyasına məxsus vəsaitlər üzərinə qoyulan həbs qərarı əsasında həyata keçirilib.

ABŞ prezidenti Donald Tramp bazar günü bildirib ki, Qəzza zolağında müharibəyə son qoymaq üçün irəli sürdüyü plan İsrail üçün böyük bir razılaşmadır.

İsrail ABŞ prezidenti Donald Trampın planının birinci mərhələsini qısa müddətdə həyata keçirməyə hazırlaşır. Bu mərhələ əsirlərin azad olunmasını nəzərdə tutur. Bunu İsrailin xarici işlər naziri Gidon Saar bazar günü Haaretz qəzetinə açıqlamasında bildirib.

HƏMAS-ın ABŞ prezidenti Donald Trampın Qəzza planına dair gözlənilməz cavabı Yaxın Şərqdə diplomatik dinamikanı alt-üst edib. Hərəkat “Trampın planında nəzərdə tutulan məhbus mübadiləsi formatı əsasında bütün israilli əsirləri azad etməyə hazır olduğunu” bəyan etməklə həm Qəzzadakı müharibənin gedişatına, həm də beynəlxalq münasibətlərə ciddi təsir göstərdi.

İsrail və “HƏMAS” arasında əsirlərin azad edilməsi və atəşkəs barədə Tramp planının ilk mərhələsi sabah Misirdə başlayır. Danışıqlarda ABŞ da iştirak edir.

İran İslam İnqilabı Keşikçiləri Korpusunun (SEPAH) “Qüds Qüvvələri”nin komandanı İsmayıl Qaani “HƏMAS” tərəfindən 2023-cü ildə həyata keçirilmiş “7 oktyabr əməliyyatı” ilə bağlı yeni detalları açıqlayıb. O bildirib ki, hərəkatın birinci sıra liderləri, o cümlədən İsmayıl Haniyyə, əməliyyatın dəqiq vaxtından xəbərsiz olublar.

Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan Sultanbeylidə keçirilən toplu açılış və təməlqoyma mərasimində çıxış edərək Qəzzədə davam edən humanitar böhrana diqqət çəkib. Ərdoğan bildirib ki, iki ildən bəri bölgədə yaşanan “soyqırımın” dayandırılması üçün Türkiyə humanitar yardımdan diplomatik kanallara qədər bütün imkanlarını səfərbər edib

Türkiyə Xarici İşlər Nazirliyinin sözçüsü Öncü Keçeli, İsrail tərəfindən saxlanılan türk fəallarla bağlı açıqlama verib. Keçeli bildirib ki, Əzm Donanması gəmilərində olan 36 Türkiyə vətəndaşının bu gün günorta saatlarında xüsusi təyyarə reysi ilə ölkəyə gətirilməsi planlaşdırılır.

İsrailin Qəzza Zolağına humanitar yardım aparmaq üçün yola çıxan Qlobal Sumud Donanmasına hücumundan sonra dünyanın dörd bir tərəfində etiraz aksiyaları keçirilir. Türkiyənin bir çox şəhərində donanmaya dəstək aksiyaları keçirilərkən, İtaliyada bəzi həmkarlar ittifaqları donanmanın qarşısının alınmasını əsas göstərərək ümumi tətil elan edib. Bir çox şəhərdə qatar reysləri ləngiyib, liman işçiləri gəmi hərəkətini əngəlləyib. Milan şəhərində təxminən 20 min nəfər hücumu etirazla qarşılayıb, paytaxt Roma və Turin şəhərlərində də minlərlə italyan əlində Fələstin bayraqları ilə küçələrə çıxıb.

Plana görə, Trampın rəhbərliyi altında “Sülh Şurası” adlı beynəlxalq qurumun icrası nəzərdə tutulur. Lakin İran mediası bu plana sərt hücum edib; bölgədəki əksər ərəb və islam ölkələrinin dəstəkləməsinə baxmayaraq, yazarlara görə, plan “birbaşa işğalı dolayı işğalla əvəzləyir”.

İsrailli rəsmilər Qəzza Zolağına tətbiq edilən qanunsuz blokadanı yarmaq və humanitar yardım çatdırmaq məqsədilə yola çıxan Əzm Flotiliyasına edilən hücumda saxlanılan aktivistlərin sayının 480 olduğunu açıqlayıb. İsrail Xarici İşlər Nazirliyi, Əzm Flotiliyasında saxlanılan aktivistlərlə bağlı suallara yazılı cavab verib. Açıqlamada qeyd olunub ki, 1 oktyabr gecəsindən başlayaraq dünən səhərə qədər davam edən hücumlar zamanı Qlobal Sumud Donanmasında olan 474 aktivist saxlanılaraq İsrailə aparılıb.

Qəzza blokadasını yarmaq və humanitar yardım çatdırmaq üçün yola çıxan Əzm Flotiliyasına hücum edən İsrail ordusu, flotilyadaki son qayıq olan “Marinette”ni də qeyri-qanuni şəkildə ələ keçirib. "Marinette" gəmisindən yayımlanan canlı efirdə İsrail donanmasına məxsus bir gəminin yanaşdığı görünüb. Bu zaman aktivistlər hazırlıqlara başlayaraq telefonlarını suya atmağa başlayıblar.

Birləşmiş Millətlər Təşkilatının (BMT) Yaxın Şərqdəki Fələstinli Qaçqınlara Yardım və İmar Agentliyi (UNRWA), İsrailin hücumları altındakı Qəzza Zolağında on minlərlə fələstinlinin böyük bədəl ödəyərək davamlı köçə məcbur edildiyini bildirib. UNRWA-nın ABŞ mərkəzli X şirkətinə məxsus sosial media platformasında yayımladığı açıqlamada, İsrailin 7 oktyabr 2023-cü ildən bəri blokada altında saxlayaraq bombaladığı Qəzzadakı məcburi köç məsələsinə diqqət çəkilib.