BAKI, AzerVoice

30 İyul tarixi dünya tarixində bir sıra önəmli hadisələrlə yadda qalıb. Aşağıda bu gün baş vermiş əsas hadisələrin xronoloji xülasəsini təqdim edirik:

1340 – İngiltərə kralı III Edvard Fransa ilə müharibə hazırlıqları çərçivəsində ilk dəniz səfərinə çıxıb və Qranvillə yaxınlığında sahil nəzarətini gücləndirib.

1564 – İsveçdə Kral II Erik daxili müxalifəti yatırmaq üçün yeni təqib qanunları elan edib.

1629 – İngiltərə kralı I Çarlz parlamenti buraxdıqdan sonra 11 illik avtokratik idarəyə faktiki start verib.

1792 – Fransa İnqilabı zamanı Parisdə “Brunswick Manifesti” elan edildi. Prussiya kralı II Fridrix Vilyam və Avstriya imperatoru II Frans Jozef, fransızlara kral ailəsinə zərər yetirəcəkləri təqdirdə “dəhşətli qisas” alınacağını bildirdilər.

1863 – Amerika Vətəndaş Müharibəsi: Corciya ştatının Chickamauga bölgəsində ABŞ və Konfederasiya qüvvələri arasında qarşıdurma başladı.

1898 – ABŞ, Puerto-Rikonu işğal etdi. İspan-Amerika müharibəsi çərçivəsində ABŞ qoşunları Puerto-Rikoya daxil oldu.

1930 – Uruqvay ilk dünya çempionatının finalında Argentina yığmasını 4:2 hesabı ilə məğlub edərək futbol üzrə ilk dünya çempionu oldu.

1945 – ABŞ Prezidenti Harri Trumen, Böyük Britaniya Baş naziri Klement Ettli və SSRİ lideri İosif Stalin Almaniyanın Potsdam şəhərində keçirilən konfransı yekunlaşdırdı.

1954 – Avstriyada sonuncu Sovet qoşun bölmələri ölkəni tərk etdi və Avstriyanın neytral statusu rəsmən tətbiq edilməyə başlandı.

1965 – ABŞ Prezidenti Lindon Conson Vyetnama əlavə 50.000 hərbçi göndərilməsi barədə göstəriş verdi.

1971 – Ay missiyası: “Apollo 15” astronavtları Devid Skott və Ceyms İrvin Aya enərək Ay səthində ilk dəfə Ay avtomobili ilə hərəkət etdilər.

1988 – Sovet İttifaqı Ermənistanda zəlzələdən zərər çəkmiş bölgələrdə yenidənqurma işlərini sürətləndirmək üçün yeni qərar qəbul edib.

1989 – İranın keçmiş baş prokuroru Ayətullah Musəvi Ardebili dövlət vəzifəsindən istefa verdiyini açıqlayıb.

1990 – Küveyt-İraq böhranı fonunda BMT Təhlükəsizlik Şurası fövqəladə iclas çağırıb.

1991 – SSRİ-nin Baş katibi Mixail Qorbaçov və ABŞ Prezidenti Corc Buş Vaşinqtonda strateji silahların azaldılması haqqında (START-1) müqavilə imzaladılar.

1992 – Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Bankı ölkənin yeni pul nişanlarının dizaynını ictimaiyyətə təqdim edib.

1993 – Rusiyada Boris Yeltsin konstitusiya islahatlarına dair referendum keçirməklə bağlı çağırış edib.

1994 – Gürcüstan və Rusiya arasında enerji əməkdaşlığına dair yeni saziş imzalanıb.

1996 – ABŞ-da keçirilən Atlanta Olimpiadasında gimnastika üzrə final yarışlarında rekord nəticə qeydə alınıb.

1997 – Taylandda Bank sistemindəki dərin böhran nəticəsində 56 maliyyə qurumu birdəfəlik bağlandı.

1998 – Pakistanla Hindistan arasında nüvə sınaqları ilə bağlı diplomatik danışıqlar dalana dirənib.

1999 – BMT Kosovo müvəqqəti idarəetməsi çərçivəsində bölgədə ilk hüquqi tənzimləmələri elan edib.

2000 – Avropa Komissiyası Microsoft şirkətinə qarşı rəqabət pozuntusu iddiası ilə araşdırmaya başladığını bəyan edib.

2001 – Filippində iqtisadi islahatlara etiraz edən fermerlər paytaxt Manilada genişmiqyaslı aksiya keçiriblər.

2002 – Sudanda vətəndaş müharibəsinin sonlandırılması üçün yeni danışıqlar raundu açılıb.

2003 – Livanda Hizbullah lideri Şeyx Həsən Nəsrullah İsrailin hərbi əməliyyatlarına qarşı yeni təhdid bəyanatı verib.

2004 – İranın nüvə proqramı ilə bağlı Avropa Birliyi ilə danışıqları nəticəsiz qalıb.

2005 – Çin Tayvan boğazında hərbi təlimlər keçirdiyini elan edərək regional gərginliyi artırıb.

2006 – İsrail-Hizbullah müharibəsi: İsrailin Qəzza və Livan sərhədlərinə endirdiyi aviazərbələr nəticəsində 54 nəfər həyatını itirdi.

2007 – Türkiyədə AKP parlament seçkilərində qalib gəldikdən sonra yeni hökumət formalaşdırma prosesinə başlayıb.

2008 – ABŞ və Avropa Mərkəzi Bankları qlobal maliyyə bazarlarında sabitliyi qorumaq üçün koordinasiyalı addımlar atdıqlarını elan ediblər.

2009 – Nigeriyada “Boko Haram” silahlı qruplaşması ilə təhlükəsizlik qüvvələri arasında qarşıdurmalar pik həddə çatıb.

2010 – Rusiya Prezidenti Dmitri Medvedev dövlət idarəçiliyində korrupsiyaya qarşı yeni tədbirlər planını açıqlayıb.

2011 – Suriya ordusu Hama şəhərində geniş əməliyyatlara başlayıb – onlarla insan həyatını itirib.

2012 – London Yay Olimpiya Oyunları rəsmi olaraq açıldı. Açılış mərasimi Danny Boyle tərəfindən qurulmuşdu.

2013 – Misirdə Mursi tərəfdarlarının keçirdiyi oturaq aksiyalara qarşı təhlükəsizlik qüvvələri müdaxilə edib.

2014 – Qəzzada İsrailin hücumları nəticəsində insan itkiləri 1300-ü keçib, BMT atəşkəs çağırışı edib.

2015 – Türkiyənin Şırnak bölgəsində PKK ilə toqquşmalarda bir neçə hərbçi həyatını itirib.

2016 – Almaniyada Münhen şəhərində silahlı hücum nəticəsində 9 nəfər ölüb.

2017 – Venesuelada Konstitusiya Assambleyasının yaradılmasına etiraz edən minlərlə insan küçələrə axışıb.

2018 – Zimbabvedə ilk demokratik prezident seçkiləri keçirilib – Emmerson Mnanqaqva önə çıxıb.

2019 – ABŞ-da Kaliforniya ştatında keçirilən festival zamanı silahlı insident nəticəsində 3 nəfər ölüb.

2020 – COVID-19 pandemiyası səbəbilə Yaponiya Tokio Olimpiya Oyunlarının tarixini dəyişərək 2021-ci ilə keçirdi və bu tarixdə oyunlar təxirə salındı.

2021 – Tunis prezidenti Kais Səid parlamentin fəaliyyətini dayandırıb və hökuməti buraxıb.

2022 – Qazaxıstan parlamenti ölkədə fövqəladə vəziyyət zamanı prezidentin səlahiyyətlərini artıran yeni qanun layihəsini təsdiqləyib.

2023 – Nigeriyada ordu tərəfindən hökumət çevrilişi baş verdi, prezident Məhəmməd Bazoum hərbiçilər tərəfindən vəzifəsindən uzaqlaşdırıldı.

2024 – Avropa İttifaqı ölkələri sərhəd keçidlərinin yeni texnoloji nəzarət sisteminə keçdiyini elan etdi – bu sistemlə biometrik məlumatlar ön plandadır.