BAKI, AzerVoice
Pişiklər min illərdir insanların dostu və ev heyvanı kimi
tanınırlar. Onlar adətən müstəqil və sakit davranışları ilə
fərqlənsələr də, bu zərif canlılar eyni zamanda təəccübləndirici
dərəcədə ağıllı və bacarıqlıdırlar.
Müxtəlif araşdırmalar göstərir ki, pişiklər ətraf mühiti analiz
etmək, qərar vermək, öyrənmək və hətta insanlarla emosional əlaqə
qurmaq qabiliyyətinə malikdirlər.
Pişiklərin Zehni Bacarıqları
Pişiklərin beyin quruluşu insan beyninə müəyyən oxşarlıqlar göstərir. Onların beynində təxminən 300 milyon neyron var – bu, itlərdəki (təxminən 160 milyon) neyron sayından çoxdur. Xüsusilə beyinlərinin “neyokorteks” hissəsi – yəni qərarvermə, məntiqi düşüncə və problem həll etməyə cavabdeh sahə – pişiklərdə yüksək inkişaf etmişdir. Bu da onların ağıllı davranışlarını elmi şəkildə izah edir.
Yaddaş və Öyrənmə Qabiliyyəti
Pişiklər güclü uzunmüddətli yaddaşa malikdirlər. Onlar yolları yadda saxlaya, qapıların necə açıldığını öyrənə, hansı hərəkətlərin onlara mükafat gətirdiyini xatırlaya bilirlər. Məsələn, evdə hansı saatlarda yemək verildiyini və ya hansı şəxsin onlara daha çox diqqət göstərdiyini yaxşı xatırlayırlar. Araşdırmalar göstərir ki, pişiklər müşahidə yolu ilə öyrənmə metodundan istifadə edirlər – yəni insanın və ya digər heyvanın hərəkətini izləyərək onu təqlid edə bilirlər.
Problem Həll Etmə və Alət İstifadəsi
Pişiklərə aparılan bir sıra eksperimentlər onların məntiqi düşünə bildiyini göstərmişdir. Məsələn, qapalı konteynerdə olan yeməyi çıxarmaq üçün müxtəlif yollar sınamaları, əşyaları itələyərək nəyəsə çatmaq cəhdləri onların problem həll etmə qabiliyyətindən xəbər verir. Alət istifadəsi baxımından pişiklər, məsələn, pəncələrini qapı saplarını döndərmək və ya cisimləri çəkmək üçün istifadə edirlər.
Sosial və Emosional Zəka
Pişiklər, insanların emosiyalarını oxuya və onlara uyğun reaksiya verə bilirlər. 2019-cu ildə aparılan bir araşdırmada məlum olub ki, pişiklər sahiblərinin üz ifadələri və səs tonlarını ayırd edə bilir, stres və ya rahatlıq vəziyyətinə uyğun reaksiya göstərirlər. Hətta bəzi pişiklər sahiblərinin depressiya və ya narahatlıq içində olduğunu hiss edərək onlara daha yaxın davranır.
Güzgü Testi və Özünü Qavrama
Pişiklər klassik “güzgü testi”ni keçə bilməsələr də, bu onların zəif zəkalı olduğunu göstərmir. Güzgü testi daha çox vizual özünü tanıma üzərinə qurulub. Halbuki pişiklər dünyanı əsasən qoxu və eşitmə vasitəsilə qavrayırlar. Son illərdə bəzi alimlər pişiklərin “özünü tanıma” anlayışını fərqli üsullarla dəyərləndirməyi təklif edirlər.
Təcrübələr və Müşahidələr
Bir çox eksperimentlərdə pişiklərin yüksək adaptasiya qabiliyyəti nümayiş olunub. Məsələn, bir testdə pişiklər səs siqnallarına uyğun olaraq müəyyən hərəkətlər ediblər. Digər bir təcrübədə isə onlar labirint sistemində yemək yerini tapmaq üçün qısa zamanda düzgün yol seçmişlər. Bu cür sınaqlar pişiklərin məkan yaddaşı və məntiqi düşünmə qabiliyyətlərini sübut edir.
Pişiklər bəzən sakit və maraqsız görünsələr də, bu onların zəkasının təmkinli formada təzahürüdür. Onlar yüksək müşahidə qabiliyyəti, müstəqil qərarvermə və strateji davranışları ilə seçilirlər. Təbiətdə və ev mühitində müşahidə edilən pişik davranışları onların təbii bir ovçu kimi düşünərək və plan quraraq hərəkət etdiklərini göstərir.
