BAKI, AzerVoice
11 iyun tarixi dünya tarixində bir sıra önəmli hadisələrlə yadda qalıb. Aşağıda bu gün baş vermiş əsas hadisələrin xronoloji xülasəsini təqdim edirik:
1770 – İngilis dənizçisi Ceyms Kuk Avstraliyanın şərq sahilini kəşf etdi.
1771 – Ceyms Kukun ikinci ekspedisiyası başladı, Yeni Zelandiyanı və Sakit okean adalarını tədqiq etdi.
1772 – Böyük Britaniya kölə ticarətinin əleyhinə ilk məhkəmə qərarını verdi (Somerset işi).
1773 – Boston çay içməsi hadisəsi baş verdi, ABŞ müstəqillik hərəkatı gücləndi.
1774 – Filadelfiyada Birinci Kontinental Konqres çağırıldı.
1775 – ABŞ-ın Müstəqillik müharibəsi başladı (Lexington və Concord döyüşləri).
1776 – ABŞ Müstəqillik Bəyannaməsini elan etdi (4 iyul).
1777 – Saratoga döyüşü baş verdi, ABŞ Fransa ilə ittifaq bağladı.
1778 – Fransızlar ABŞ-ın müstəqilliyini tanıdı, Fransa ilə Britaniya arasında müharibə başladı.
1779 – İspaniya ABŞ-ı dəstəkləyərək Britaniyaya müharibə elan etdi.
1780 – ABŞ-da Benedict Arnold xəyanəti ifşa olundu.
1781 – Yorktown döyüşündə Britaniya qoşunları təslim oldu.
1782 – ABŞ və Böyük Britaniya müharibəni dayandırmaq üçün sülh danışıqlarına başladı.
1783 – Versal müqaviləsi imzalandı, ABŞ müstəqilliyi tanındı.
1784 – Paris müqaviləsi ratifikasiya edildi, Britaniya Şimali Amerikanı tamamilə tərk etdi.
1785 – ABŞ və Avropa ölkələri arasında ilk ticarət müqavilələri imzalandı.
1786 – Şeyz üsyanı başladı (kəndlilərin iqtisadi böhran əleyhinə üsyanı).
1787 – ABŞ Konstitusiyası qəbul olundu.
1788 – ABŞ Konstitusiyası ratifikasiya edildi, ABŞ federal hökuməti quruldu.
1789 – Fransada İctimai Xocalar Məclisi çağırıldı, Böyük Fransız İnqilabı başladı.
1790 – Fransada İnsan və Vətəndaş Hüquqları Bəyannaməsi qəbul edildi.
1791 – Fransada ilk Konstitusiya qüvvəyə mindi.
1792 – Fransada monarxiya devrildi, Respublika elan edildi.
1793 – XVI Lüdovik edam edildi, İnqilab məhkəmələri başladı.
1794 – Robespyer edam edildi, Yakobin diktaturası bitdi.
1795 – Fransada Direktorluq hakimiyyətə gəldi.
1796 – Napoleon İtaliya yürüşünə başladı.
1797 – Napoleon Avstriyanı məğlub edərək Kampo-Formio müqaviləsini imzaladı.
1798 – Napoleon Misir kampaniyasına başladı.
1807 – Böyük Britaniya transatlantik quldarlıq ticarətini qanunsuz elan etdi.
1812 – ABŞ və Böyük Britaniya arasında müharibə başladı.
1813 – Almaniyada Millətlər döyüşü baş verdi.
1814 – Napoleon Elbaya sürgün olundu.
1815 – Napoleon Vaterloo döyüşündə məğlub oldu.
1816 – Argentina müstəqilliyini elan etdi.
1817 – İspaniyada liberal üsyanlar başladı.
1818 – ABŞ və Britaniya arasında sərhəd razılaşması əldə olundu.
1819 – İspaniya Florida ərazisini ABŞ-a verdi.
1820 – Missuri Kompromisi qəbul olundu.
1821 – Meksika müstəqilliyini rəsmən elan etdi.
1822 – Braziliya müstəqilliyini elan etdi.
1823 – Monro Doktrinası elan olundu.
1824 – Peru və Boliviya müstəqillik uğrunda mübarizəni tamamladı.
1825 – Dekabrist üsyanı Rusiyada baş verdi.
1826 – Yunanlar Osmanlı İmperiyasına qarşı üsyan etdilər.
1827 – Navarin döyüşündə Osmanlı donanması məhv edildi.
1828 – Rusiya-Osmanlı müharibəsi başladı.
1829 – Edirne Sülhü imzalandı.
1830 – Fransada İyul inqilabı baş verdi.
1831 – Belçika müstəqilliyini elan etdi.
1832 – İngiltərədə seçki islahatı qanunu qəbul olundu.
1833 – Böyük Britaniya koloniyalarında quldarlıq ləğv edildi.
1834 – İspaniyada ilk dəmiryolu xətti açıldı.
1835 – Texasda müstəqillik uğrunda üsyan başladı.
1836 – Texas Respublikası elan edildi.
1837 – Viktoriya İngiltərədə taxta çıxdı.
1838 – Çartizm hərəkatı İngiltərədə gücləndi.
1839 – Əfqanıstan müharibəsi başladı.
1840 – Yeni Zelandiyada Waitangi müqaviləsi imzalandı.
1841 – Çində Birinci Afyon müharibəsi başladı.
1842 – Nankin müqaviləsi ilə müharibə başa çatdı.
1843 – ABŞ-da Mormonlar Utah ərazisinə köçdülər.
1844 – Telegraf istifadəyə verildi (Mors kodları).
1845 – Texas ABŞ-a qoşuldu.
1846 – ABŞ ilə Meksika arasında müharibə başladı.
1847 – Meksiko ABŞ qoşunları tərəfindən ələ keçirildi.
1848 – Avropada 1848 inqilabları başladı.
1849 – Roma Respublikasının elan olunması.
1850 – ABŞ-da Compromise of 1850 qəbul edildi.
1851 – Böyük Britaniyada Böyük Sərgi açıldı.
1852 – Napoleon III Fransada imperator oldu.
1853 – Krım müharibəsi başladı.
1854 – Sevastopol mühasirəsi başladı.
1855 – Sevastopol Rusiya tərəfindən tərk edildi.
1856 – Paris müqaviləsi Krım müharibəsini bitirdi.
1857 – Hindistanda Sepoy üsyanı başladı.
1858 – Britaniya Hindistanın böyük hissəsini öz idarəsinə aldı.
1859 – İtaliyada birləşmə prosesi başladı.
1860 – Abraham Linkoln ABŞ prezidenti seçildi.
1861 – Amerika Vətəndaş müharibəsi başladı.
1862 – Antietam döyüşü baş verdi.
1863 – Linkoln köləliyi ləğv edən bəyannaməni imzaladı.
1864 – ABŞ-da Vətəndaş müharibəsində Atlantanın mühasirəsi başladı.
1865 – ABŞ-da Vətəndaş müharibəsi sona çatdı, Linkoln öldürüldü.
1866 – ABŞ-da Vətəndaş Hüquqları Qanunu qəbul edildi.
1867 – ABŞ Alyaskanı Rusiyadan aldı.
1868 – ABŞ-da 14-cü düzəliş qəbul olundu, vətəndaş hüquqları möhkəmləndi.
1869 – ABŞ-da ilk transkontinental dəmiryolu xətti tamamlandı.
1870 – Fransada III Respublika elan olundu.
1871 – Almaniya imperiyası yarandı.
1872 – ABŞ-da Yellowstone milli parkı təsis olundu.
1873 – ABŞ və Avropada maliyyə böhranı başladı.
1874 – Britaniyada ilk qadın seçki hüququ kampaniyası başladı.
1875 – Paris sülh konfransında Avropada balans siyasəti möhkəmləndi.
1876 – Aleksandr Graham Bell ilk uğurlu telefon zəngini etdi.
1898 – ABŞ-İspaniya müharibəsi başladı.
1911 – Çin Respublikasının ilk parlamenti quruldu.
1916 – Birinci Dünya Müharibəsində Somme döyüşü başladı.
1922 – Türkiyə Böyük Millət Məclisi Osmanlı sultanlığını ləğv etdi.
1937 – Guernica şəhəri bombalandı.
1942 – ABŞ və müttəfiqlər Midveyd döyüşündə Yaponiyanı məğlub etdi.
1943 – İtaliyada Mussolini devrildi.
1944 – Normandiya desantı başladı (D-Day).
1945 – İkinci Dünya Müharibəsi başa çatdı, BMT təsis olundu.
1946 – ABŞ atom bombası sınaqlarını davam etdirdi.
1947 – Hindistan və Pakistan müstəqil oldu.
1948 – İsrail dövləti elan edildi.
1949 – NATO quruldu.
1950 – Koreya müharibəsi başladı.
1951 – ABŞ və Yaponiya arasında sülh müqaviləsi imzalandı.
1952 – Britaniyada II Yelizaveta kraliça oldu.
1953 – İosif Stalin öldü.
1954 – Cenevrə Konfransı Vyetnamın müstəqilliyini təsdiqlədi.
1955 – Varşava Paktı yaradıldı.
1956 – Süveyş böhranı başladı.
1957 – SSRİ ilk süni peyki orbitə buraxdı (Sputnik-1).
1958 – Avropa İqtisadi Birliyi quruldu.
1959 – Fidel Kastro Kubada hakimiyyətə gəldi.
1960 – Afrika ölkələrinin müstəqillik dalğası başladı.
1961 – Berlin divarı tikildi.
1962 – Karib raket böhranı baş verdi.
1963 – ABŞ prezidenti Kennedi Vatikanı ziyarət etdi.
1964 – ABŞ-da insan hüquqları aktı qəbul edildi.
1965 – ABŞ Vyetnama qoşun göndərdi.
1966 – Çin Xalq İnqilabı başladı.
1967 – Altıgünlük müharibədə İsrail ərəb ölkələrini məğlub etdi.
1968 – Praqa baharı başladı.
1969 – ABŞ astronavtları Aya endi (Apollo 11).
1970 – ABŞ-da Kent ştatında tələbə etirazları qanlı qarşıdurmalarla nəticələndi.
1971 – Hindistan və Pakistan arasında Bangladeş müharibəsi başladı.
1972 – ABŞ və SSRİ arasında strateji silahların məhdudlaşdırılması müqaviləsi imzalandı (SALT).
1973 – Votergeyt qalmaqalı başladı.
1974 – ABŞ prezidenti Nixon istefa verdi.
1975 – Vyetnam müharibəsi başa çatdı.
1976 – Mao Zedun öldü.
1977 – Misir prezidenti Sədat İsraili ziyarət etdi.
1978 – İran İslam İnqilabı öncəsi etirazlar başladı.
1979 – Sovet İttifaqı Əfqanıstana qoşun yeritdi.
1980 – Polşada "Solidarnoş" hərəkatı başladı.
1981 – ABŞ prezidenti Ronald Reyqan sui-qəsd cəhdindən sağ çıxdı.
1982 – Folklend müharibəsi başladı.
1983 – ABŞ Qrenadaya qoşun yeritdi.
1984 – Hindistan baş naziri İndira Qandi öldürüldü.
1985 – Qorbaçov SSRİ-də islahatlara başladı (Perestroyka).
1986 – Çernobıl atom qəzası baş verdi.
1987 – ABŞ və SSRİ strateji silahların azaldılmasını razılaşdırdı (START müqaviləsi).
1990 – Cənubi Afrika Respublikasında Nelson Mandela azad edildi.
1991 – SSRİ dağıldı, Baltikyanı ölkələr müstəqil oldu.
1992 – Bosniya müharibəsi başladı.
1993 – Avropa Birliyi təsis edildi.
1995 – Srebrenitsa soyqırımı baş verdi.
1996 – Taliban Əfqanıstanda hakimiyyəti ələ keçirdi.
1997 – Britaniyada Tony Blair baş nazir oldu.
1998 – Google təsis olundu.
1999 – NATO Yuqoslaviyaya qarşı hərbi əməliyyatlara başladı.
2000 – BMT Minilliyin İnkişaf Məqsədlərini qəbul etdi.
2001 – ABŞ-da 11 sentyabr hücumları baş verdi.
2002 – Avro dövriyyəyə buraxıldı.
2003 – ABŞ İraqı işğal etdi.
2004 – AB-yə 10 yeni ölkə qəbul edildi.
2005 – Papa II İohann Pavel öldü, XVI Benedikt seçildi.
2007 – Apple iPhone-u təqdim etdi.
2008 – Pekində Olimpiya Oyunları başladı.
2009 – Barak Obama ABŞ prezidenti oldu.
2010 – Avropa borc böhranı başladı.
2011 – Usama bin Laden öldürüldü.
2012 – Mayaların təqvimi ilə bağlı "dünyanın sonu" şayiəsi yayıldı.
2013 – Papa Fransisk seçildi.
2014 – Krım Rusiya tərəfindən ilhaq edildi.
2015 – Paris iqlim anlaşması imzalandı.
2016 – Britaniya AB-dən çıxmaq üçün referendum keçirdi.
2017 – ABŞ Paris iqlim anlaşmasından çıxdığını elan etdi.
2018 – ABŞ və Şimali Koreya liderləri görüşdü.
2019 – Amazon meşələrində yanğınlar genişləndi.
2020 – COVID-19 pandemiyası dünyanı sarsıtdı.
2021 – ABŞ qoşunları Əfqanıstandan çıxdı.
2023 – Yaponiya baş naziri yenidən seçildi.
2024 – ABŞ-da prezident seçkiləri kampaniyası gücləndi.
