BAKI, AzerVoice

13 iyun tarixi dünya tarixində bir sıra önəmli hadisələrlə yadda qalıb. Aşağıda bu gün baş vermiş əsas hadisələrin xronoloji xülasəsini təqdim edirik:

1774 – Amerika koloniyalarında ilk müstəqil məhkəmə iclası keçirilib

1775 – ABŞ-da Lexington döyüşündən sonra koloniyalarda müharibə hazırlığı sürətlənib

1776 – ABŞ-da Müstəqillik Bəyannaməsi layihəsi müzakirəyə çıxarılıb

1777 – ABŞ-da “Bayraq Günü” təsis olunub (ənənəvi qeyd edilməyə başlanıb)

1778 – Fransız donanması ABŞ inqilabına dəstək üçün yola çıxıb

1779 – General Anthony Wayne ABŞ-da Stony Point qalasını ələ keçirib

1780 – ABŞ-da Charleston şəhəri ingilislərin əlinə keçib

1781 – Kornuallis ABŞ-dan çıxmaq üçün Virciniyada yeni bazalar axtarıb

1782 – ABŞ-da yeni konqres sistemi üzərində müzakirələr aparılıb

1783 – ABŞ və Britaniya arasında Paris sülh danışıqları davam etdirilib

1784 – ABŞ-da Konqres yeni ştatlar üçün torpaq bölgüsünü təsdiqləyib

1785 – Tomas Jefferson Avropada ABŞ-ı təmsil etməyə başlayıb

1786 – Şeyz üsyanına səbəb olan iqtisadi böhran dərinləşib

1787 – Filadelfiyada Konstitusiya Konvensiyası işə başlayıb

1788 – ABŞ Konstitusiyasının ratifikasiyası prosesində son ştatlar da qoşulub

1789 – Parisdə Bastiliyanın ələ keçirilməsinə hazırlıq aksiyaları başlanıb

1790 – Benjamin Franklinin yazışmaları ilk dəfə çap olunub

1798 – Fransızlar Malta adasını ələ keçirib

1816 – Böyük Britaniyada qıtlıq və yoxsulluq səbəbilə kəndli üsyanları başlayıb

1817 – Mississippi ştatı ABŞ-a qəbul olunub

1818 – ABŞ və Britaniya arasında sərhəd razılaşması əldə olunub

1819 – Transkontinental müqavilə ilə Florida ABŞ-a keçib

1820 – Missuri Kompromisi qəbul olunub

1821 – Napoleona qarşı savaşan son koalisiya rəsmi olaraq dağılıb

1822 – Yunanıstanda müstəqillik uğrunda döyüşlər genişlənib

1823 – ABŞ-da Monro Doktrinası layihəsi hazırlanıb

1824 – Fransa İspaniyaya qarşı hərbi müdaxilə planlaşdırıb

1825 – Dekabrist üsyanı Rusiyada baş verməyə yaxınlaşıb

1826 – ABŞ-da ilk dəmir yolu şirkəti təsis olunub

1827 – London müqaviləsi ilə Osmanlıya qarşı yunanlara dəstək artıb

1828 – ABŞ-da prezidentlik uğrunda mübarizə qızışıb

1829 – Edirne müqaviləsinin nəticələri Rusiyada qeyd olunub

1830 – Fransada iyul inqilabı öncəsi siyasi böhran dərinləşib

1831 – Cənubi Amerikada "Birləşmiş Kolumbiya" dövləti parçalanıb

1842 – Kraliça Viktoriya Böyük Britaniyada dəmir yolları ilə ilk səfərini edib

1865 – ABŞ-da köləliyin ləğvi haqqında sonuncu qərar Texasda elan olunub

1871 – “The Los Angeles Times” qəzetinin əsası qoyulub

1886 – Kral IV Leopold Konqoda şəxsi mülkiyyətini elan edib

1887 – Kanadada “Rockies” dağ dəmir yolu xətti tamamlanıb

1888 – Almaniya imperatoru I Vilhelm vəfat edib

1889 – İkinci Beynəlxalq təşkilatı Parisdə təsis olunub

1890 – ABŞ Konqresi Sherman Antitrust Aktını qəbul edib

1891 – London metrosunda ilk elektrik qatarları işə düşüb

1892 – Ellis adasında immiqrasiya idarəsi fəaliyyətə başlayıb

1893 – Hindistanda Gandhi ilk siyasi çıxışını edib

1894 – Çin-Yaponiya arasında müharibə ərəfəsində gərginlik artıb

1895 – Kino ilk dəfə Fransada nümayiş olunub

1896 – Olimpiya oyunları Afina şəhərində baş tutub

1897 – Böyük Britaniyada kraliça Viktoriya 60 illik hakimiyyətini qeyd edib

1898 – Filippinlər müstəqilliyini elan edib

1899 – Böyük Britaniya ilə Bur arasında müharibə başlayıb

1900 – Çinli Boxer üsyançıları Pekindəki xarici nümayəndəliklərə hücum edib

1910 – Kanada Milli Dəmiryolu Şirkəti yaradılıb

1917 – İkinci Fransız ordusu Almaniya mövqelərinə qarşı yeni hücuma başlayıb

1920 – Poqromlar nəticəsində Polşada yəhudilərə qarşı zorakılıq artıb

1934 – Adolf Hitlerin əmri ilə Almaniyada partiya rəqiblərinə qarşı əməliyyatlar başlanıb

1944 – İtalyan partizanları almanlara qarşı uğurlu hücum həyata keçirib

1950 – Cənubi Koreya prezidenti Li Syngman Şimali Koreyanın hücum təhlükəsi barədə BMT-yə xəbərdarlıq edib

1966 – ABŞ Ali Məhkəməsi “Miranda Hüquqları” qərarını çıxarıb

1967 – ABŞ Ali Məhkəməsi qarışıq nikah qadağasını ləğv edib

1968 – Parisdə tələbə hərəkatı və işçi etirazları davam edib

1969 – Vyetnamda ABŞ hərbi əməliyyatları kəskin tənqid olunub

1970 – Beatles rəsmi olaraq dağıldığını elan edib

1971 – ABŞ və SSRİ arasında nüvə təhlükəsizliyi danışıqları başlayıb

1978 – İsrail Livanın cənubuna hərbi müdaxiləni genişləndirib

1983 – Pioneer 10 kosmik aparatı Neptun orbitindən keçərək tarixə düşüb

1984 – Hindistan ordusu Amritsarda "Mavi Ulduz" əməliyyatını həyata keçirib

1985 – SSRİ-də Mixail Qorbaçov islahatlara başlayıb

1986 – Çernobıl nüvə qəzası sonrası beynəlxalq narahatlıq artıb

1987 – ABŞ prezidenti Ronald Reyqan Berlin divarının sökülməsini tələb edib

1989 – Ayətullah Xomeyninin ölümündən sonra Əli Xamenei ali rəhbər seçilib

1990 – Nelson Mandela azadlıqdan sonra ilk Avropa səfərinə çıxıb

1991 – Boris Yeltsin Rusiya prezidenti seçilib

1992 – Bosniya müharibəsi şiddətlənib

1993 – ABŞ-da ilk qadın baş prokuror təyin olunub (Janet Reno)

1994 – Şimali Koreya nüvə proqramı ilə bağlı BMT sanksiyaları ilə üzləşib

1995 – Çeçenistanda müharibə davam edib, Rusiya itkilər verib

1996 – IRA İngiltərədə Manchester partlayışını törədib

1997 – NATO genişlənmə ilə bağlı yeni mərhələyə keçib

1998 – Şimali Koreya ilk dəfə raket sınağı keçirib

1999 – Kosova müharibəsi sona çatıb, NATO qüvvələri əraziyə daxil olub

2000 – Vladimir Putin ilk xarici səfərinə çıxıb

2001 – İnsan genom layihəsi uğurla tamamlanıb

2002 – ABŞ-da Daxili Təhlükəsizlik Departamenti yaradılıb

2003 – Aİ Konstitusiyasının ilkin layihəsi təqdim olunub

2004 – Ronald Reyqan vəfat edib, ABŞ-da milli matəm elan olunub

2005 – Jak Şirak Avropa Konstitusiyasını müdafiə edib

2006 – Əbu Musab əz-Zərqavi İraqda öldürülüb

2007 – Qəzzada HƏMAS və FƏTH arasında silahlı toqquşmalar başlayıb

2008 – Çində iqtisadi artım rekord həddə çatıb

2009 – Mahmud Əhmədinejad seçkilərdə qalib elan olunub, etirazlar başlayıb

2010 – Dünya Kuboku Cənubi Afrikada başlayıb

2011 – Yunanıstanda iqtisadi islahatlara qarşı ümumxalq etirazları başlayıb

2013 – Braziliyada nəqliyyat qiymətlərinə qarşı nümayişlər başlayıb

2014 – İŞİD Mosulu ələ keçirib, xilafət elanına doğru irəliləyib

2015 – Tbilisidə daşqın nəticəsində zoopark heyvanları şəhərə yayılıb

2016 – Orlandoda LGBT klubunda kütləvi qətl törədilib

2017 – Londonda Grenfell Tower yanğını baş verib

2018 – ABŞ və Şimali Koreya liderləri Sinqapurda görüşüb

2019 – Honq Konqda ekstradisiya qanununa qarşı etirazlar pik həddə çatıb

2020 – COVID-19 pandemiyasında yoluxma 8 milyonu ötüb

2021 – İsraildə yeni koalisiya hökuməti təsdiqlənib

2022 – Ukraynada Donbas döyüşləri intensivləşib

2023 – Donald Trampa qarşı rəsmi ittiham irəli sürülüb

2024 – Aİ seçkilərində sağçı partiyalar sıçrayışla irəliləyib

2025 - İsrail ordusu İranda “Aslan Milləti” (Am Kelavi) adlı hərbi əməliyyata başladığını elan edib