BAKI, AzerVoice Analitik Təhlil Mərkəzi
İdman dünyasında hicab qadağası ilə bağlı mübahisələr yenidən gündəmə gəlib. Beynəlxalq insan haqları təşkilatları və idman fəalları Fransanın tətbiq etdiyi hicab yasağını qadınların idman sahələrindən kənarlaşdırılması kimi qiymətləndirərək, bu qərarın insan hüquqlarına və qadınların iştirak azadlığına zidd olduğunu bildiriblər.
Fransa ötən il Paris Olimpiadasında iştirak edən qadın idmançılara hicab taxmağı qadağan etmiş, eyni zamanda futbol, basketbol və voleybol kimi kütləvi idman növlərində baş örtüyünün istifadəsini bütün səviyyələrdə yasaqlamışdı. Bu il fevral ayında Fransa Senatı dini simvolların - o cümlədən hicabın - bütün idman yarışlarında qadağan olunmasını nəzərdə tutan qanun layihəsini də təsdiqləyib.
Beynəlxalq reaksiyalar və insan haqları çağırışları
Finlandiyada hər il keçirilən “Play the Game” konfransında məsələ yenidən qaldırılıb. Tədbirin məqsədi idmanda demokratiyanı təşviq etmək olsa da, bu dəfə müzakirələrin əsas mövzusu Fransanın hicab siyasəti olub.
“Sports Legal Foundation”ın qurucusu Xeyran Nur bildirib ki, “İdmandan hicabı çıxarmaq- qadınların özlərini oradan çıxarmaq deməkdir.”
Amnesty International Norveç bölməsinin siyasət müşaviri Frank Konde Tandberq isə qərarı kəskin tənqid edib.
“Bu qadağanın heç bir qanuni və ya məntiqi əsası yoxdur. Qadın idmançıları öz kimlikləri ilə idman karyerası arasında seçim etməyə məcbur etmək alçaldıcı və psixoloji baxımdan dağıdıcı təcrübədir.”-deyə o qedy edib.
Fransanın “neytrallıq” arqumenti və daxili ziddiyyət
Fransa hicab qadağasının təməlini 2004-cü ildə atıb - həmin il dini simvolların və geyimlərin məktəblərdə istifadəsi qadağan edilmişdi. Daha sonra bu siyasət idman sahəsinə də genişləndirilib.
Prezident Emmanuel Makron bu ilin əvvəlində Beynəlxalq Olimpiya Komitəsinin (BOC) “müsabiqələrdə dini simvollara qadağa” prinsiplərini dəstəklədiyini bir daha təsdiqləyib. Bununla belə, BOC Olimpiya kəndində hicab taxılmasına icazə verir, lakin yarış qaydalarının tətbiqini ev sahibi ölkənin səlahiyyətinə buraxır.
Bu arqumenti “neytrallıq prinsipi” kimi təqdim edən Fransa hökuməti, əksər idmançılar tərəfindən ikiüzlü və ayrı-seçkilikçi adlandırılır. Fransalı keçmiş basketbolçu Helin Ba (23 yaş) hicab geydiyi üçün idmandan uzaqlaşdırıldığını bildirərək deyib ki,“Neytrallıqdan danışmaq - ən böyük ikiüzlülükdür. İdman özü yaş, cins, çəki, maddi vəziyyət, irq və dinə görə fərqlilik üzərində qurulub.”
Amnesty International tərəfindən aparılan 38 ölkəni əhatə edən araşdırmaya görə, yalnız Fransa idmanda baş örtüyünü qadağan edən ölkədir. Bu, Fransa Respublikasının “dünyəvilik” prinsipinin idman sahəsinə qədər genişlənməsinin tənqid edilməsinə səbəb olub.
Digər tərəfdən, bir çox ölkə və qlobal idman brendləri əks istiqamətdə addımlar atır. Nike və Haya kimi şirkətlər rahatlıq və inklüzivliyi təmin edən idman hicabları istehsal edərək qadınların müxtəlif mədəniyyətlərdən gəlməsinə imkan yaradıblar.
Fransanın idmanda hicab yasağı, həm insan hüquqları müdafiəçiləri, həm də qadın idmançılar arasında ciddi narazılıq doğurub. Qadağa bir tərəfdən “dövlətin neytrallığı” prinsipi ilə əsaslandırılsa da, digər tərəfdən qadınların idmanda bərabər iştirak hüququnun pozulması kimi dəyərləndirilir.
Artan beynəlxalq təzyiqlər və hüquqi çağırışlar fonunda, Fransa hökumətinin bu siyasətdə israr edib-etməyəcəyi gələcək aylarda idman diplomatiyasının əsas müzakirə mövzularından biri olacaq.