2025-ci il 18 yanvarda məlum oldu ki, Ben-Qvir Qəzza müharibəsi üzrə üç mərhələli atəşkəs razılaşmasının qəbulundan sonra nazirlər kabinetindən istefa verməyi planlaşdırır. O, 19 yanvarda istefa verdi. İki ay sonra Qəzzaya hava zərbələrinin davam etməsi fonunda partiyası ilə birlikdə hökumətə qayıdacağı elan edildi.

İsrail ordusu Qəzza zolağında HƏMAS-ın hərbi qolunun rəsmi nümayəndəsi Əbu Ubeydəni öldürüb. Məlumatı İsrailin müdafiə naziri İsrael Kats təsdiqləyib. “HƏMAS-ın sözçüsü Əbu Ubeydə Qəzzada məhv edildi. O, artıq İran, Qəzza, Livan və Yəməndən olan ‘şər oxu’nun digər aradan qaldırılmış üzvləri ilə cəhənnəmdə ‘görüşməyə’ göndərildi” - deyə, o "X" sosial şəbəkəsində yazıb. Nazir İsrail ordusunun əməliyyatlarını yüksək qiymətləndirərək, HƏMAS liderlərinin zərərsizləşdirilməsinin davam edəcəyini bildirib: “Qəzzadakı kampaniya intensivləşdikcə, onun (Əbu Ubeydənin – red.) cinayətkar tərəfdaşları da tezliklə ona qoşulacaqlar.”

İsrailin baş naziri Benyamin Netanyahu açıqlayıb ki, ordusu HƏMAS-ın silahlı qanadı olan “İzzəddin əl-Qəssam Briqadaları”nın sözçüsü Əbu Ubeydəni hədəf alan hücum həyata keçirib. Netanyahu bu barədə bazar günü etdiyi çıxışında danışıb. “Ümid edirəm ki, o artıq aramızda deyil” - deyə, Netanyahu bildirib. Lakin HƏMAS hələlik Əbu Ubeydənin öldüyü barədə məlumatı təsdiqləməyib. Qeyd edək ki, Fələstin Səhiyyə Nazirliyinin açıqlamasına görə, son 24 saatda İsrailin Qəzza zolağına hücumları nəticəsində 88 nəfər həlak olub, 421 nəfər yaralanıb. Bununla da müharibənin əvvəlindən ölənlərin ümumi sayı 63 min 459 nəfərə yüksəlib. Nazirlik əlavə edib ki, İsrail ordusunun martın 18-dən bəri atəşkəsi pozaraq davam etdirdiyi hücumlarda indiyədək 11 min 328 nəfər ölüb, 48 min 215 nəfər yaralanıb. Son 24 saatda humanitar yardım gözləyənlərin hədəfə alındığı zərbələrdə isə 30 nəfər həlak olub, 166 nəfər yaralanıb.

İsrailin energetika naziri Eli Kohen bəyan edib ki, Təl-Əviv Yəməni “hədəf dairəsinə” daxil edib və husilərin liderlərini aradan qaldırmaq üçün “sistemli siyasət” yürüdür. Kohen bu barədə İsrail radiosuna müsahibəsində danışıb. “Yəməni hədəf dairəsinə daxil etdik. Bu, infrastrukturun məhv edilməsinə və husilərə qarşı məqsədli sui-qəsdlərin həyata keçirilməsinə yönəlmiş sistemli siyasətdir” – deyə, nazir bildirib. Onun sözlərinə görə, "söhbət yalnız husilərdən getmir, HƏMAS-ın bütün liderləri də hədəfdədir, hətta xaricdə yaşayanlar artıq ölü sayılır.” Xatırladaq ki, ötən şənbə husilər bəyan ediblər ki, beynəlxalq ictimaiyyət tərəfindən tanınmayan hökumətin baş naziri Əhməd Qalib ər-Rəhəvi və bir sıra nazirlər ötən cümə axşamı Səna şəhərinə İsrailin endirdiyi hava zərbələri nəticəsində həlak olublar. Son günlər husilər İsrailə raket və pilotsuz uçuş aparatları ilə hücumlar təşkil edir, İsrail isə cavab olaraq Yəməndə husilərin nəzarətindəki hədəfləri vurur. Məlumata görə, ötən cümə axşamı baş verən hücumdan sonra hökumət və nazirlər kabinetinin bu günə nəzərdə tutulan iclasları “husilərin ehtimal olunan cavab zərbələrinə görə” gizli və qorunan məkana keçirilib. “Kanal 12” telekanalı bildirib ki, nazirlərə bu qərar iclasdan az əvvəl çatdırılıb. İsrail hökumətinin bazar günü keçiriləcək həftəlik iclasında isə təhlükəsizlik qurumlarına ayrılan büdcənin artırılması da daxil olmaqla bir sıra məsələlər müzakirə olunacaq. Kabinet daha sonra Qəzzadakı vəziyyəti, bir sıra ölkələrin Fələstin dövlətini tanımaq niyyətinə veriləcək reaksiyanı, həmçinin Livan və Suriyadakı prosesləri müzakirə edəcək.

Bu gün baş vermiş əsas hadisələrin xronoloji xülasəsini təqdim edirik.

HƏMAS İsrailin Qəzzanın qərbində Əl-Rimal məhəlləsində bir binaya endirdiyi hava hücumunda 7 fələstinlinin şəhid olması və bir neçə nəfərin yaralanması ilə bağlı yazılı açıqlama verib.

HƏMAS, Türkiyənin Fələstin xalqına və Qəzza zolağına verdiyi dəstəyə görə minnətdarlığını ifadə edən bəyanat yayıb. Türkiyə Böyük Millət Məclisində (TBMM) keçirilən Qəzza sessiyasının yekunlarına dair açıqlama verən HƏMAS, Türkiyənin İsrailə qarşı ticarət əlaqələrini kəsməsi və hava məkanını bağlaması qərarını yüksək qiymətləndirib. TBMM sədri Numan Kurtulmuşun sədrliyi ilə keçirilən fövqəladə iclasda İsrailin Qəzzaya hücumları, Fələstin xalqına qarşı soyqırım və zülm siyasətləri müzakirə edilib. HƏMAS-ın bəyanatında Türkiyənin bu məsələdəki qəti mövqeyi və İsrailə qarşı tətbiq etdiyi sanksiyalar təqdir olunub. Xüsusilə, xarici işlər naziri Hakan Fidanın İsrailə ticarət əlaqələrinin kəsilməsi, limanların və hava məkanının bağlanması ilə bağlı açıqlamaları vurğulanıb.

İsrail ordusu cümə günü Qəzza şəhərini “təhlükəli döyüş zonası” elan edib. Bu addım, İsrailin HƏMAS-la müharibənin başlamasından təxminən iki il sonra, zolağın ən böyük şəhərinə nəzarəti ələ keçirməyə hazırlaşdığı bir vaxtda atılıb. Bu barədə “Frans Press” məlumat yayıb.

Təl-Əviv hökuməti bugün Qəzza zolağında işğal planının ilkin əməliyyatlarına başladığını rəsmən açıqlayıb. İsrail ordusunun bəyanatına görə, Qəzza şəhərinin kənarında genişmiqyaslı əməliyyatlar aparılır və hücumun ilk mərhələləri davam edir. Bu əməliyyatlar çərçivəsində İsrail ordusu Qəzza şəhərini mühasirəyə almaq və Hamasın nəzarətindəki ərazilərə daxil olmaq məqsədi daşıyır. Əməliyyatların detalları ilə bağlı rəsmi məlumatlar məhdud olsa da, sosial şəbəkələrdə və xəbər mənbələrində Qəzza şəhərində intensiv bombardmanların olduğu bildirilir.

Smotriçin planına görə, İsrail hər həftə Qəzzanın bir hissəsini ilhaq etməli, dörd həftə ərzində zolağın böyük hissəsini tam nəzarət altına almalıdır. Bu müddətdə fələstinlilərin cənuba köçürülməsi, şimal və mərkəzi bölgələrin isə mühasirəyə alınaraq qalan HƏMAS döyüşçülərinin təslim olmağa məcbur edilməsi nəzərdə tutulur. Nazir bildirib ki, bu proses 3-4 ay ərzində başa çata bilər.

HƏMAS-ın yazılı açıqlamasında İsrailin Qəzza zolağında və region ölkələrində həyata keçirdiyi hücumlar “sionist varlığın ərəb və islam ölkələri üçün yaratdığı təhlükənin sübutu” kimi təsvir edilib. Açıqlamada vurğulanıb ki, İsrailin Yəmən, Suriya və Livana qarşı hücumları, eləcə də Qəzzada Fələstin xalqına qarşı davam edən təcavüzləri sionistlərin terrorçu və ekspansionist mahiyyətini üzə çıxarır. Xüsusilə, İsrail Baş naziri Benyamin Netanyahunun “Böyük İsrail” layihəsinə sadiqliyi və ərəb torpaqlarını mənimsəmək siyasəti bu təcavüzlərin əsas motivi kimi qeyd olunub.

İsraildə Baş nazir Benyamin Netanyahunun rəhbərlik etdiyi siyasi rəhbərliklə təhlükəsizlik orqanlarının – ordu, xarici kəşfiyyat xidməti (Mossad), ordunun Hərbi Kəşfiyyat İdarəsi (Aman) və Daxili Təhlükəsizlik Xidməti (Şabak) – rəhbərləri arasında gedən açıq ixtilaflar, Qəzza şəhərinin və ya zolaqdakı digər mövqelərin tutulub-tutulmaması məsələsindən çox daha genişdir.

Makron, Netanyahunun 17 avqust məktubunda onu antisemitizmi qızışdırmaqda ittiham etməsinə cavab verib. “Le Monde” qəzetində dərc olunan məktubda Makron, antisemitizmlə mübarizənin prioritet olduğunu, lakin bunun alət kimi istifadəsinə qarşı olduğunu vurğulayıb. O, Netanyahunun ittihamlarını rədd edərək, Fransanın yəhudi icmasının təhlükəsizliyi üçün addımlar atdığını, o cümlədən 15 min polisin səfərbər edildiyini qeyd edib. Makron, “Qəzzanın işğalı, fələstinlilərin məcburi köçü və aclıqdan öldürülməsi İsrailə qələbə gətirməyəcək,” deyərək, bu siyasətin İsraili təcrid edəcəyini bildirib. O, HƏMAS-ın sonunun Fələstin dövləti ilə davamlı sülh olduğunu, Qəzzadakı humanitar fəlakətin isə regionda təhlükəsizliyə təhdid yaratdığını vurğulayıb. Makron, Netanyahunu “ölümcül və qeyri-qanuni müharibədən” çıxmağa və İordan çayının qərb sahilində torpaqların ilhaqına son qoymağa çağırıb.

Təl-Əvivdə Qəzza müharibəsinin davam etməsinə qarşı və girovların azad olunması tələbi ilə keçirilən etiraz aksiyasının iştirakçısı saxlanılıb. İsrail Polisinin verdiyi məlumata görə, onun üzərindən tüstü qumbarası götürülüb. Bundan əlavə, bir neçə nümayişçiyə avtomobil yolunu bağlayaraq hərəkətə mane olduqları üçün cərimə yazıldığı bildirilib. Polis bəyan edib ki, “əsas etiraz yerlərində ictimai asayişin pozulmasına yol verməmək üçün gücləndirilmiş rejimdə fəaliyyət göstərir”.

Dohada keçirilən mətbuat konfransında Ənsari, Qətər, ABŞ və Misirin vasitəçiliyi ilə aparılan danışıqlara toxunaraq, “HƏMAS-ın qəbul etdiyi təklif İsrailin əvvəlki təsdiqləri ilə uyğundur. Cavab vermək növbəsi İsraildədir, lakin belə görünür ki, İsrail razılığa gəlmək istəmir,” - deyə bildirib. O, Qətərin müharibəni dayandırmaq üçün bütün səyləri dəstəklədiyini və danışıqların Qahirədə və ya Dohada keçirilməsinin əhəmiyyətsiz olduğunu, əsas məqsədin tez bir zamanda atəşkəsə nail olmaq olduğunu qeyd edib. Ənsari, İsrailin rəsmi cavab verməkdən yayınmasını tənqid edərək, “İsrail nə təklifi qəbul edib, nə rədd edib, nə də alternativ təklif təqdim edib. İsrail ən qısa zamanda rəsmi cavab verməlidir,” - deyə bildirib. O, İsrailin Qəzzada hərbi əməliyyatlarını genişləndirməsinin müsbət nəticə verməyəcəyini vurğulayıb və beynəlxalq ictimaiyyəti İsrailə təzyiq göstərməyə çağırıb.

Finlandiya Prezidenti Aleksander Stubb İsrailin Qəzzada həyata keçirdiyi hərbi əməliyyatları beynəlxalq hüququn pozulması kimi dəyərləndirib. BMT-yə bağlı qlobal aclıq monitorinqi təşkilatı ötən həftə Qəzza şəhəri və ətraf ərazilərdə rəsmi aclıq vəziyyətinin elan edildiyini açıqlayıb və bu vəziyyətin daha da genişlənəcəyini bildirib.

Tərəflər atəşkəsə razılaşsa da, münaqişə regionun təhlükəsizlik balansını ciddi şəkildə sarsıdıb. İyun döyüşləri göstərdi ki, hər iki ölkə istənilən an daha genişmiqyaslı müharibəyə sürüklənə bilər. Hazırda isə atəşkəs kövrəkdir və yeni eskalasiya riski real olaraq qalır.Siyasi şərhçi Rufiz Hafizoğlu iki ölkə arasında yenidən müharibə başlayacağını düşünür. O, Modern.az-a açıqlamasında yeni müharibənin ilin sonunadək başlayacağını və iyunda baş verən 12 günlük müharibədən daha qanlı olacağını bildirib.

Fransa Xarici İşlər Nazirliyi ABŞ-ın Fransadakı səfiri Çarlz Kuşnerin prezident Emmanuel Makrona ünvanladığı məktubda hökuməti antisemitizmlə mübarizədə yetərli addımlar atmamaqda tənqid etməsindən sonra onu rəsmi çağırışla nazirliyə dəvət edib. Kuşnerin məktubu, İsrailin bir neçə gün əvvəl Fransaya yönəltdiyi oxşar tənqidləri təkrarlayaraq, Parisin sərt reaksiyasına səbəb olub. Məktubunda Kuşner, Fransada antisemitizmin kəskin artdığını və hökumətin bu problemə qarşı kifayət qədər tədbir görmədiyini qeyd edərək, “Fransada yəhudilərə hücumların, sinaqoq və yəhudi məktəblərinin dağıdılmasının adi hala çevrildiyini” bildirib. O, 7 oktyabr 2023-cü ildə HƏMAS-ın hücumundan sonra başlayan Qəzza müharibəsinin antisemitizmi daha da alovlandırdığını, “antisionizmin antisemitizm olduğunu” vurğulayıb. Kuşner həmçinin Fransada gənc nəslin Holokost barədə məlumatsızlığını tənqid edərək, təhsil sistemindəki boşluqlara diqqət çəkib.

Fələstin səhiyyə rəsmiləri bazar ertəsi baş verən hücumda Nasser Xəstəxanasının dördüncü mərtəbəsinin ikiqat zərbə nəticəsində vurulduğunu bildirib. İlk raket hücumundan sonra xilasedicilərin hadisə yerinə gəldiyi anda ikinci raket dəyib, nəticədə həlak olanlar arasında Reuters-in operatoru Hussam əl-Masri də olub. Reuters-in fotoqrafı Hatem Khaled isə hücumda yaralanıb. Qəzzanın cənubunda yerləşən və bölgənin ən böyük tibb müəssisəsi olan Nasser Xəstəxanası 22 aylıq müharibə dövründə dəfələrlə hücumlara və basqınlara məruz qalıb. Səhiyyə rəsmiləri xəstəxananın tibbi ləvazimat və personal çatışmazlığı ilə üzləşdiyini, bu vəziyyətin humanitar böhranı daha da ağırlaşdırdığını qeyd edib.

İslam Müqavimət Hərəkatı (HƏMAS) İsrailin baş naziri, Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsi tərəfindən axtarışda olan Benyamin Netanyahunu vasitəçilərin atəşkəs sazişi əldə etmək cəhdlərini pozmaqda ittiham edib. Hərəkat bildirib ki, Netanyahunun HƏMAS-ın vasitəçilərin təklifini qəbul etməsindən sonra belə Qəzzanın işğal planlarını təsdiqləməsi onun hər hansı razılaşmanı əngəlləməkdə israrlı olduğunu göstərir.

HƏMAS hərəkatı vasitəçilərin təklifini qəbul etdikdən sonra İsrailin baş naziri Benyamin Netanyahunun Qəzzada işğal planı ilə razılaşmaya mane olduğunu açıqlayıb. Hərəkatın bəyanatında Netanyahunun məhbus mübadiləsi və atəşkəs razılaşmalarına əsas maneə olduğu vurğulanıb. “Biz qismən razılaşmanı qəbul etdik və hərtərəfli razılaşmaya hazır olduğumuzu nümayiş etdirdik, lakin Netanyahu bütün həll yollarını rədd edir”, – deyə HƏMAS bəyan edib. Qruplaşma Netanyahunun hər dəfə razılaşma yaxınlaşanda yeni şərtlər irəli sürdüyünü və danışıqları gecikdirdiyini bildirib. Bəyanatda həmçinin İsrailin soyqırım və aclıq siyasətinə qarşı rəsmi və ictimai təzyiqlərin artırılmasına çağırış edilib.

HƏMAS İsrailin Baş naziri Benyamin Netanyahunu əsir mübadiləsi və atəşkəs razılaşmasının əldə olunmasına mane olmaqda ittiham edib. HƏMAS Netanyahunun Qəzza şəhərinin işğalı planına razılıq verməsini razılaşmanı pozmaq istəyi kimi qiymətləndirib.

İsrailin siyasət və təhlükəsizlik məsələləri üzrə nazirlər kabineti avqustun 26-da Qəzza şəhərinin ələ keçirilməsi planını müzakirə edəcək. Kabinetin üzvü olan nazirlərə Qəzza şəhərində həyata keçirilməsi nəzərdə tutulan əməliyyat planının təsdiqlənməsi üçün səsvermə təklif olunacaq.

Fransa, Böyük Britaniya, Kanada, İspaniya və İtaliyanın da daxil olduğu dövlətlər İsrailin qərarını kəskin şəkildə pisləyib və onun dərhal ləğvini tələb edib. Avropa İttifaqının xarici siyasət rəhbəri Kaya Kallas da sənədə imza ataraq, bu addımın “Yaxın Şərqdə təhlükəsizlik və sabitliyə təhdid” olduğunu bildirib.