İsrail ordusu bu gün, çərşənbə axşamı Qəzza şəhərində yaşayan bütün sakinlərə və şəhərin bütün məhəllələrində olanlara təxliyə əmri verib. Ordunun bəyanatında sakinlərin Rəşid dəhlizi vasitəsilə Mavasi bölgəsində yerləşən “humanitar zona”ya getmələri tələb olunur. İsrail ordusunun sözçüsü Aviçay Adrai sosial şəbəkə “X” üzərindən yaydığı açıqlamada bildirib. “Qəzza şəhərinin bütün sakinlərinə təcili çağırış: qədim şəhərdən Tut əl-Tuffah bölgəsinə qədər şərqdən qərbdəki dənizə qədər — ordu Həmas-ı tamamilə məhv etməkdə qərarlıdır və şəhərdə güclü əməliyyat aparacaq. Öz təhlükəsizliyiniz üçün dərhal Rəşid dəhlizindən Mavasi bölgəsinə gedin. Burada qalmaq olduqca təhlükəlidir.”-deyə o qeyd edib.

2023-cü il 7 oktyabr hadisələrindən sonra Amerika Birləşmiş Ştatları antisemitizmin misli görünməmiş dalğası ilə üz-üzə qaldı. O ölkədəki yəhudi icmasını əsrlər boyu demokratik institutlar və tolerantlıq ənənələrinin qoruduğunu düşünənlər belə, indi baş verənlərin miqyasına inanmaqda çətinlik çəkirlər. Rəqəmlər isə çox şeyi açıq göstərir: 2024-cü ildə Anti-Defamasiya Liqası (ADL) ümumilikdə 9354 antisemit hadisəsi qeydə alıb. Bu, son on ildə 893 faiz artım deməkdir. Həmin hadisələrdən ikisi ölümlə nəticələnib: 82 yaşlı Karen Daymond və Vaşinqtondakı İsrail səfirliyinin əməkdaşları ifratçıların qurbanına çevriliblər.

İsrailin baş naziri Benyamin Netanyahu Qəzza şəhərinin sakinlərinə dərhal ərazini tərk etmələri barədə xəbərdarlıq edib. Bu çağırış İsrailin bölgəyə qarşı hava hücumlarını gücləndirəcəyini açıqlamasından bir neçə saat sonra edilib. “Qəzza sakinlərinə deyirəm: bu fürsətdən istifadə edin və məni diqqətlə dinləyin. Sizə xəbərdarlıq edildi – dərhal çıxın” - deyə Netanyahu bildirib. O əlavə edib ki, İsrail qüvvələri hazırda sıralarını bərpa edir və şəhərdə quru əməliyyatına hazırlaşmaq üçün toplaşır.

İsrailin müdafiə naziri İsrael Katz, ordunun Qəzza şəhərinə qarşı hücumları genişləndirməyə hazırlandığını bildirərək, bu gün bölgədə “şiddətli hücumlar” həyata keçiriləcəyini bəyan edib. Katz, ABŞ mərkəzli X sosial media platformasında yazdığı paylaşımda, Qəzzadakı çoxmərtəbəli binaların və digər tikililərin hədəfə alınacağını açıqlayıb.

2019-cu ilin sonlarından etibarən, İsrail İranla bağlı təhlükəsizlik doktrinasında dəyişiklik elan edərək “Min xəncər” (A Thousand Daggers) strategiyasını qəbul etdikdən sonra, iki tərəf arasındakı toqquşma daha da kəskin bir məcraya yönəldi. Lakin 7 oktyabr 2023-ə qədər İsrailin İrana qarşı əməliyyatları əsasən “gizli əməliyyatlar” çərçivəsində qalırdı.

Qəzzadakı müharibə, HƏMAS-ın girovları azad edəcəyi və silahını yerə qoyacağı təqdirdə başa çata bilər. Bunu İsrailin xarici işlər naziri Gideon Saar deyib. “Fələstinlilərlə sülh yalnız ikitərəfliOnun sözlərinə görə, Fələstin dövlətinin yaradılması İsrailin təhlükəsizliyini risk altına qoya bilər. razılaşma yolu ilə əldə oluna bilər. Digər ölkələrin Fələstin dövlətini tanıması sülhə gətirib çıxarmayacaq” - deyə, o əlavə edib.

Vaşinqton ilə HƏMAS arasında diplomatik təmaslar yenidən başlayıb. Lakin ABŞ administrasiyası İsrailin Qəzzadakı hərbi əməliyyatlarını dayandırmağı planlaşdırmır. Bu barədə “Israel Hayom” qəzeti məlumat yayıb. Məlumatda qeyd olunur ki, danışıqların bərpası Misir və Qətərin vasitəçilik cəhdlərinin müharibəni dayandıracaq bir formula gətirə bilməməsindən sonra mümkün olub.

Misirin Xarici İşlər Naziri Bədr Abdulati, Qəzza zolağındakı aclığın İsraildən qaynaqlandığını bildirərək, Tel-Əvivə ABŞ-ın Orta Şərq üzrə nümayəndəsi Stiven Uitkoffun atəşkəs təklifini – hansı ki Həmas da qəbul edib – qəbul etməsi çağırışını edib. Nazir Abdulati, Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Yaxın Şərqdəki Fələstinli Qaçqınlara Yardım və İnkişaf Agentliyinin (UNRWA) Baş Komissarı Filip Lazzarini ilə Misirin paytaxtı Qahirədə mətbuat konfransı keçirib.

Eyni gün İsrail ordusu və təhlükəsizlik xidməti “Şabak”ın birgə əməliyyatı nəticəsində HƏMAS-ın hərbi qanadı “İzzəddin əl-Qəssam briqadaları”nın maliyyə bölməsinin məsulu Nurəddin Dabbəşin öldürüldüyü elan olunub. Ordu sözçüsü bildirib ki, Dabbəş müharibə dövründə on milyonlarla dollar toplayaraq Qəzzada hərbi qanada ötürüb və bu vəsaitlər döyüş qabiliyyətinin artırılmasına yönəlib.

Finlandiya, İsrail-Fələstin münaqişəsinin sülh yolu ilə həllini və iki dövlətli həllin həyata keçirilməsini nəzərdə tutan beynəlxalq bəyannaməyə qoşulduğunu açıqlayıb. Bəyannamədə ilk addım kimi İsrail ilə HƏMAS arasında Qəzzada iki ilə yaxın davam edən müharibənin dayandırılması göstərilir.

İsrail ordusunun sözçüsü, briqada generalı İvi Dibrin (Evy Dibrin) cümə axşamı açıqlamasında bildirib ki, ordunun hazırda Qəzza şəhərinin təxminən 40 faizinə nəzarət edir. O, yaxın günlərdə əməliyyatların daha da genişlənəcəyini və intensivləşəcəyini vurğulayıb. Məqsəd şəhərə tam nəzarəti ələ almaq və HƏMAS-ı hərbi cəhətdən zəiflətməkdir. Ötən həftə İsrail Qəzza şəhərini rəsmi olaraq “döyüş bölgəsi” elan edib. Şəhərin bəzi hissələri “qırmızı zona” kimi tanınıb və yerli əhalidən təxliyə olunmaları tələb edilib. İsrail mətbuatının yazdığına görə, 200 minə yaxın fələstinlinin evlərini tərk etməkdən imtina edəcəyi gözlənilir.

Bəzi mütəxəssislər belə nəticəyə gəlirlər ki, Qəzzada baş verənlər əslində bu proqramların sınaq mərhələsidir. Burada toplanan “təcrübə” sonradan dünyaya təqdim ediləcək: guya bu tip süni intellekt “terrorla mübarizə üçün” nəzərdə tutulub.Əslində isə bu, tarixdə ilk dəfə süni intellekt vasitəsilə mülki əhalinin qətli kimi təqdim olunacaq – guya alqoritmlərin təkmilləşdirilməsi və düzəldilməsi üçün həyata keçirilmiş bir eksperiment.

İsrail-Fələstin münaqişəsi uzun müddətdir ki, davam edir. Bu məsələnin həlli üçün bir sıra alternativ planlar irəli sürülsə də prosesə heç bir müsbət təsiri olmayıb. Qərb ölkələri isə ümumiyyətlə münaqişəyə “barmaq arasından” baxır. Avropanın sadəcə 3 dövləti – İspaniya, İrlandiya, Norveç – Fələstini dövlət kimi tanıyıb. Münaqişə hələ də davam etdiyinə görə deyə bilərik ki, üç Avropa dövlətinin Fələstini tanımasının heç bir təsiri olmadı.

İsraildə minlərlə etirazçı Baş nazir Benyamin Netanyahunun Qərbi Qüdsdəki iqamətgahı qarşısında toplanaraq, hökumətdən Qəzza zolağında dərhal atəşkəsə getməyi və əsir mübadiləsi razılaşmasını imzalamağı tələb edib. Qəzzada HƏMAS tərəfindən saxlanılan israilli əsir Nimrod Cohenin anası Viki Cohen, aksiyada etdiyi çıxışında Netanyahudan, əsirlərlə həmrəyliyi simvolizə edən sarı lent rəmzini yaxasından çıxarmağı tələb edib. “Netanyahu, bizimlə olduğunu söyləməyi dayandır. Əgər həqiqətən bizimlə olsaydın və bizi önəmsəsəydin, bu gün oğlum evdə olardı,” – deyə Cohen bildirib.

İsrail Baş naziri Benyamin Netanyahu isə HƏMAS-ın bəyanatını “hiylə” adlandıraraq rədd edib. İsrail mediasına açıqlamasında o, “Müharibəni yalnız bizim şərtlərimizlə bitirmək mümkündür. Bunlara HƏMAS-ın silahsızlandırılması və Qəzza üzərində təhlükəsizlik nəzarətinin qurulması daxildir”, – deyə bildirib.

HƏMAS-ın hərbi qolu olan “İzzəddin əl-Qəssam Briqadaları”, İsrail ordusunun Qəzza zolağında “Gideon arabaları” əməliyyatının ikinci mərhələsinə başlamasına cavab olaraq yeni əməliyyata başlayıb. Bu əməliyyata “Musanın Dəyənəyi” adı verilib. İlk hücumlar İsrail ordusunun əməliyyata başladığını elan etdiyi vaxtla eyni anda Qəzza zolağının şimalındakı Zeytun məhəlləsi və Cəbəliyyə düşərgəsində həyata keçirilib.

İsrail Ordusunun Baş Qərargah rəisi Eyal Zamir Qəzza zolağında “Gideon Arabaları” əməliyyatının ikinci mərhələsinin başladığını elan edib. O bildirib ki, əməliyyatın məqsədi müharibənin hədəflərinə çatmaq üçün döyüşlərin intensivləşdirilməsi və hərbi manevrlərin dərinləşdirilməsidir. “Əsirlərin geri qaytarılması həm mənəvi, həm də milli vəzifədir. Biz HƏMAS-ın əsas dayaq nöqtələrinə zərbələr endirməyə davam edəcəyik və onun hər yerdə sıxışdırıldığını hiss etməsinə səbəb olacağıq” – deyə, Zamir vurğulayıb.

Fələstin Prezidenti Mahmud Abbas İsrailin məqsədinin “Fələstini tamamilə məhv etmək” olduğunu bildirib. Mahmud Abbas xatırladıb ki, Oslo sazişi fələstinlilərin vətənə dönüşünə imkan yaratdı və “heç bir güzəşt verilmədi”. Onun sözlərinə görə, Netanyahu sazişi dondurmaq istəsə də, bu, ikitərəfli müqavilədir və birtərəfli ləğv edilə bilməz.

Belçika federal hökuməti İsrailə qarşı sanksiyalar tətbiq etmək və Fələstin dövlətini tanımaq barədə fövqəladə kabinet iclasında qərar qəbul edib. Baş nazirin müavini və xarici işlər naziri Maksim Prevotun sözçüsü Laurens Soenen-in Anadolu Agentliyinin müxbiri ilə paylaşdığı razılaşma mətnində, xüsusilə Qəzza zolağında yaşanan humanitar faciəyə və İsrailin beynəlxalq hüquqa zidd hərəkətlərinə diqqət çəkilib. Açıqlamada qeyd olunub ki, humanitar yardım ən prioritet məsələ olaraq qalacaq. Xarici İşlər və Müdafiə Nazirlikləri Qəzzada humanitar vəziyyətin yaxşılaşdırılması üçün fəaliyyətlərini davam etdirir. “Cerulean Skies 2” kimi hava yardımı əməliyyatlarının təkrarlanması da gündəmdədir.

İsrailin Baş Qərargah rəisi Eyal Zamir xəbərdarlıq edib ki, Qəzza şəhərinə nəzarəti ələ keçirmək planı nəticə etibarilə bölgənin İsrailin hərbi hökuməti tərəfindən idarə olunmasına gətirib çıxara bilər.

Bu gün İsraildə tələbələr küçələrə çıxaraq girovların azad edilməsini və Qəzza zolağında sülh sazişinin imzalanmasını tələb ediblər. Yüzlərlə tələbə ölkənin şimalında yol ayrıcını bağlayaraq İsrail ilə HƏMAS arasında razılaşma əldə olunmasını və Qəzzada saxlanılan girovların azad edilməsini tələb edib. Məlumata əsasən, bəzi tələbələr “Girovlar olmadan təhsil yoxdur” yazılmış plakatlar qaldırıblar.

İsrail mediasının yaydığı məlumatlara görə, Netanyahu Qəzzaya quru hücumlarına başlamazdan əvvəl HƏMAS ilə məhbus mübadiləsi razılaşmasına razılıq verməsi üçün təzyiq altında olduğunu bildirib. Yüksək səviyyəli rəsmilər Netanyahuya xəbərdarlıq edərək, əgər ordu Qəzzaya quru qoşunları ilə daxil olarsa, danışıqlar üçün heç bir imkanın qalmayacağını vurğulayıblar. Mənbələrə görə, Netanyahu əvvəllər təsdiq etdiyi planı indi rədd edir və bu, hətta onun yaxın ətrafında belə “təəccüblü inkişaf” kimi qiymətləndirilir. HƏMAS isə Misir və Qətərin atəşkəs və əsir mübadiləsi təklifini qəbul etsə də, İsrail hələ buna cavab verməyib. HƏMAS müharibənin dayandırılması, İsrail ordusunun Qəzzadan çıxarılması və fələstinli məhbusların azad edilməsi müqabilində israilli məhbusları sərbəst buraxmağa hazır olduğunu dəfələrlə bəyan edib.

İsrailin “Kanal 12” televiziyasının məlumatına görə, Tramp HƏMAS-ın tez bir zamanda məğlub edilməsini tələb edir və Netanyahunun “Qəzzanı işğal etmək və ya İsrailin şərtləri ilə HƏMAS-la razılaşma əldə etmək” strategiyasının arxasında bu təzyiq dayanır. Trampın, İsrailin HƏMAS-ı niyə sürətlə məğlub edə bilmədiyini anlaya bilmədiyi bildirilir. Trampın Yaxın Şərq üzrə xüsusi nümayəndəsi Stiv Vitkoffun Qəzza şəhərinin işğalının 2025-ci ilin dekabr ayına qədər tamamlanacağını müdafiə etdiyi qeyd olunub. Lakin İsrail hərbi rəsmiləri, Trampın Qəzzadan gələn görüntüləri görməsi halında İsrailə dəstəyini yenidən nəzərdən keçirə biləcəyini və müharibəni dayandıra biləcəyini düşünür. Hərbi rəsmilər, hətta Qəzza işğal olunsa belə, HƏMAS-ın təslim olacağı və ya İsrailin şərtlərini qəbul edəcəyi ehtimalını çox aşağı qiymətləndirir.

İsrail ordusu HƏMAS liderlərini, o cümlədən digər ölkələrdəki fiqurlarını da hədəfə alaraq öldürməyə hazırdır. Bunu İsrail ordusunun Baş Qərargah rəisi Eyal Zamir açıqlayıb. “İsrail Müdafiə Qüvvələri bütün istiqamətlərdə və istənilən vaxt təşəbbüsü və əməliyyat üstünlüyünü qoruyaraq hücum əməliyyatları aparır. Dünən Qəzzada HƏMAS-ın yüksək rütbəli liderlərindən biri – Əbu Ubeydəyə zərbə endirdik. HƏMAS rəhbərliyinin böyük hissəsi artıq aradan götürülüb. Əməliyyatlarımız hələ başa çatmayıb, qalan rəhbərlərin çoxu xaricdədir və biz onlara da çatacağıq” – deyə Zamir bildirib.