BAKI, AzerVoice
21 iyun tarixi dünya tarixində bir sıra önəmli hadisələrlə yadda qalıb. Aşağıda bu gün baş vermiş əsas hadisələrin xronoloji xülasəsini təqdim edirik:
1767 – Böyük Britaniya "Townshend Aktları"nı qəbul etdi, bu aktlar Amerika koloniyalarında vergi gərginliyini artırdı.
1788 – ABŞ Konstitusiyası Nyu-Hempşir ştatının ratifikasiyası ilə rəsmi olaraq qüvvəyə mindi.
1789 – Fransada Baş Estates toplantısı zamanı Üçüncü Təbəqə özünü "Milli Assambleya" elan edib – Böyük Fransa İnqilabının əsas mərhələsi başlanıb.
1791 – Kral XVI Lüdovik ailəsi ilə birlikdə ölkədən qaçmağa çalışıb, lakin Varennesdə saxlanılıb.
1792 – Fransada monarxiya devrilib, respublika elan olunub.
1793 – Robespyerin rəhbərliyi altında "Terror dövrü" güclənib.
1794 – Termidor çevrilişi nəticəsində Robespyer devrilərək edam edilib.
1795 – Fransa Konventi yeni konstitusiyanı qəbul edib.
1796 – Napoleon Şimali İtaliya kampaniyasını davam etdirib.
1797 – Fransa ilə Avstriya arasında Leoben müqaviləsi imzalanıb.
1798 – Napoleon Misir ekspedisiyasına başlayıb.
1799 – Napoleon çevriliş edərək Konsul rejimini qurub.
1800 – Marengo döyüşündə fransızlar Avstriyanı məğlub edib.
1801 – Konkordat imzalanaraq Vatikanla münasibətlər tənzimlənib.
1802 – Amiens sülhü ilə Britaniya və Fransa müvəqqəti sülh əldə edib.
1803 – Luiziana Fransadan alınıb, ABŞ-ın ərazisi genişlənib.
1804 – Napoleon imperator tacı geyinib.
1805 – Austerlitz döyüşündə Napoleon Avstriya və Rusiya ordularını məğlub edib.
1806 – Müqəddəs Roma İmperiyası ləğv edilib, Reyn Konfederasiyası qurulub.
1807 – Böyük Britaniya və Rusiya arasında Baltik dənizində gəmilər arasında toqquşma baş verdi – diplomatik gərginlik yarandı.
1834 – Kanada parlamenti ilk dəfə rəsmi müstəqil qərar qəbul etmək hüququ qazandı.
1846 – Belçika və Niderland arasında sərhədlərin rəsmi müəyyənləşdirilməsi haqqında müqavilə imzalandı.
1852 – Fransa imperatoru III Napoleon Parisdə yeni şəhərsalma islahatlarına başlamaq göstərişi verdi.
1861 – Böyük Britaniya Hindistan dəmiryolu sistemində genişlənməyə dair yeni planlar təqdim etdi.
1870 – ABŞ-da ilk rəsmi "Father’s Day" (Atalar Günü) tədbiri keçirilir.
1885 – Avstriyada iş saatlarının tənzimlənməsinə dair ilk əmək qanunu qüvvəyə mindi.
1893 – ABŞ-ın ilk kommersiya məqsədli benzin stansiyası Pensilvaniyada açıldı.
1894 – Fransada Dreyfus işi üzrə ilk məhkəmə prosesi keçirilib.
1895 – Yaponiyanın Şimonoseki müqaviləsi ilə Tayvanı Çindən alması rəsmiləşib.
1896 – Afinada ilk müasir Olimpiya oyunları başa çatıb.
1897 – Osmanlı–Yunan müharibəsi nəticəsində Tesalya bölgəsində toqquşmalar artıb.
1898 – ABŞ Kuba müharibəsinə qoşulub, İspaniyaya qarşı hücuma keçib.
1899 – Haaqa Sülh Konfransı keçirilərək beynəlxalq münaqişələrin həllinə dair prinsiplər müəyyənləşdirilib.
1900 – "Boxer üsyanı" Çin imperiyasını xaosa sürükləyib.
1901 – Avstraliya federativ dövlət olaraq fəaliyyətə başlayıb.
1902 – Kuba ABŞ tərəfindən nəzarətdən çıxaraq müstəqil respublika elan edilib.
1903 – Ford Motor Company qurulub.
1904 – Panama Kanalının tikintisi ABŞ tərəfindən davam etdirilib.
1905 – Parisdə ilk musiqi festivalı – "Fête de la Musique" adı altında keçirildi.
1913 – Almaniya və Avstriya-Macarıstan Balkan Müharibələrinə müdaxilə etmək planlarını müzakirə etdi.
1919 – Almaniya Versal müqaviləsinin şərtlərini qəbul etməyə razılıq verdi.
1922 – İrlandiyanın müvəqqəti hökuməti ilə Böyük Britaniya arasında müstəqilliyin praktiki mexanizmləri müzakirəyə çıxarıldı.
1925 – SSRİ-də kənd təsərrüfatında kollektivləşmənin ilkin planı hazırlanmağa başladı.
1930 – ABŞ Konqresi Hawley-Smoot Tarif Aktını qəbul etdi – qlobal iqtisadi münasibətlərə ciddi təsir göstərdi.
1933 – İran şahı Rza Pəhləvi Almaniya ilə iqtisadi əməkdaşlıq müqaviləsi imzaladı.
1939 – Almaniya və SSRİ arasında siyasi müşahidəçilərin mübadiləsi barədə qeyri-rəsmi razılaşma əldə edildi.
1940 – Fransada Vichy rejiminin əsas konturları ortaya çıxdı, Pétain yeni idarəetmə strukturu yaratdı.
1941 – Barbarossa əməliyyatından bir gün əvvəl Sovet ordusu sərhədlərdə müdafiə hazırlığını tamamladı.
1942 – ABŞ və Böyük Britaniya Şimali Afrikadakı hərbi planları koordinasiya etmək üçün yeni birgə qərargah təsis etdilər.
1944 – İkinci Dünya Müharibəsində Fransa Müqavimət Hərəkatı Vichy rejiminə qarşı son genişmiqyaslı hücuma keçdi.
1951 – ABŞ-da ilk rəngli televiziya yayımı rəsmi olaraq həyata keçirildi.
1954 – Fransa hökuməti Cənub-Şərqi Asiyada müstəmləkə siyasətini yenidən qiymətləndirmək qərarı aldı.
1958 – Kanada Ali Məhkəməsi qadınların bələdiyyə başçısı seçilmək hüququnu təsdiqlədi.
1960 – SSRİ-də yeni "Kosmik Elmlər İnstitutu"nun yaradılması elan edildi.
1962 – ABŞ və SSRİ arasında silahsızlanma üzrə yeni texniki müzakirələr başladı.
1965 – Lüksemburq Avropa İqtisadi Birliyinə tam hüquqlu üzv oldu.
1967 – İsrailin Qüdsü bölünməz paytaxt elan etməsi beynəlxalq narazılığa səbəb oldu.
1969 – Böyük Britaniyada ilk dəfə olaraq "məxfi hökumət sənədlərinin" sızması qalmaqala səbəb oldu.
1971 – Hindistanda ailə planlaşdırması üzrə milli proqram rəsmi şəkildə təqdim edildi.
1973 – BMT Baş Assambleyası ətraf mühitin qorunmasına dair ilk genişmiqyaslı qərar qəbul etdi.
1975 – Portuqaliyada diktaturanın devrilməsindən sonra ilk demokratik prezident seçkisi keçirildi.
1978 – SSRİ-də metroda baş verən texnogen qəza nəticəsində onlarla insan həyatını itirdi.
1981 – Fransa parlamenti ölüm hökmünün ləğvini dəstəkləyən qanun layihəsini qəbul etdi.
1983 – Hindistanla Pakistan arasında Siaçen bölgəsində hərbi gərginlik artdı.
1985 – Qana vətəndaş müharibəsinə yaxın vəziyyətə gəldi – prezidentə qarşı çevriliş cəhdi baş verdi.
1988 – Braziliyada yeni konstitusiya layihəsi parlamentə təqdim olundu.
1989 – Çin hökuməti Tiananmen hadisələrindən sonra daxili nəzarət rejimini sərtləşdirib.
1990 – Almaniyanın birləşməsi ilə bağlı Berlində rəsmi danışıqlar baş tutdu.
1991 – Yuqoslaviyada parçalanma prosesləri sürətlənib, Sloveniya müstəqillik qərarını verib.
1992 – Azərbaycanda 21 iyun tarixində dövlət səviyyəsində ilk dəfə yay müşahidə günü qeyd olundu.
1993 – BMT Təhlükəsizlik Şurası Somali böhranı ilə bağlı yeni qətnamə qəbul etdi.
1994 – BMT Ruandada baş verən soyqırımla bağlı ilk müstəqil hesabatını təqdim edib.
1995 – İranın nüvə proqramı ilə bağlı ilk beynəlxalq narahatlıqlar İAEA tərəfindən rəsmi şəkildə dilə gətirildi.
1996 – Türkiyədə Necmettin Erbakan baş nazir vəzifəsinə başladı.
1997 – NATO Avropada yeni hərbi təlim mexanizmlərini sınaqdan keçirdi.
1998 – Azərbaycan və Gürcüstan Xəzər qaz boru xətti ilə bağlı ilkin razılığa gəldi.
1999 – ABŞ-da prezident Bill Klinton Çinə qarşı ticarət embarqosunu ləğv etdi.
2000 – Avropa İttifaqı yeni ətraf mühit strategiyasını təqdim etdi.
2001 – Rusiya prezidenti Vladimir Putin İranla yeni silah müqaviləsi müzakirə etdiyini açıqladı.
2002 – İsrail Fələstin lideri Yasir Ərəfatla diplomatik əlaqələri məhdudlaşdırıb.
2003 – Əfqanıstanda Loya Jirga toplanaraq yeni konstitusiya layihəsini səsə qoydu.
2004 – NATO sammitində Əfqanıstanda qüvvələrin artırılması qərarı qəbul edilib.
2005 – Azərbaycan və Türkiyə arasında təhsil sahəsində yeni əməkdaşlıq protokolu imzalandı.
2006 – İraq müharibəsində Əl-Zərqavi ABŞ zərbəsi ilə öldürülüb.
2007 – Böyük Britaniyada "Ətraf Mühit Qanunu"nun yeni layihəsi təqdim olundu.
2008 – Aİ–Rusiya münasibətləri Gürcüstan böhranı səbəbindən gərginləşib.
2009 – ABŞ-da iqtisadi böhrandan sonra ilk dəfə olaraq inflyasiya artım göstəricisi qeydə alındı.
2010 – Gürcüstanda prezident Saakaşvili iqtisadi liberallaşma islahatlarını elan etdi.
2011 – Yunanıstanda iqtisadi böhran fonunda kütləvi etiraz aksiyaları keçirilib.
2012 – Yunanıstanda hökumət böhranı fonunda parlament buraxıldı.
2013 – Misirdə Mursiyə qarşı nümayişlər genişlənib, siyasi qarşıdurma artıb.
2014 – Braziliyada Dünya Çempionatında zorakılıqlara görə fövqəladə təhlükəsizlik tədbirləri görüldü.
2015 – Tunis sahillərində miqrant qayığının batması nəticəsində onlarca insan həyatını itirib.
2016 – İsrail və Türkiyə münasibətləri normallaşdırmaq üçün ilkin razılıq əldə etdi.
2017 – Londonda “Grenfell” binasında baş vermiş yanğınla bağlı istintaq başlanıb.
2018 – Almaniya kansleri Angela Merkel miqrasiya siyasəti ilə bağlı koalisiya böhranı yaşadı.
2019 – Honq Konqda ekstradisiya qanununa qarşı kütləvi yürüşlər davam edib.
2020 – BMT "Pandemiya sonrası Bərpa Planı" sənədini yayımladı.
2021 – Ermənistan və Azərbaycan arasında sərhəd insidentləri artdı.
2022 – Ukrayna və Moldova Avropa İttifaqına namizəd statusu aldı.
2023 – Afrikada saxta peyvənd sənədləri ilə bağlı beynəlxalq araşdırma başlandı.
2024 – İtaliyada milli enerji planında günəş enerjisi üçün yeni strateji xəritə təsdiqləndi.
