BAKI, AzerVoice
16 iyun tarixi dünya tarixində bir sıra önəmli hadisələrlə yadda qalıb. Aşağıda bu gün baş vermiş əsas hadisələrin xronoloji xülasəsini təqdim edirik:
1775 – Corc Vaşinqton Kontinental Ordunun baş komandanı təyin olunub
1776 – ABŞ-da müstəqillik ideyası Konqresdə müzakirə olunub
1777 – Bayraq Qanunu Konqres tərəfindən qəbul olunub
1778 – ABŞ və Fransa müttəfiq kimi hərbi razılaşma imzalayıb
1779 – İspaniya ABŞ-ın tərəfində müharibəyə daxil olub
1780 – Gordon üsyanı yatırılıb
1781 – Kornuallis Virciniyada geri çəkilməyə məcbur olub
1782 – ABŞ Konqresi sülh danışıqlarına dair sənədləri təsdiqləyib
1783 – Fransada ilk isti hava şarı sınaqdan keçirilib
1784 – ABŞ-da dollar vahid pul kimi qəbul olunub
1785 – Qitələrarası ilk rəsmi ticarət müqaviləsi imzalanıb
1786 – Kəndli üsyanları Massaçusetsdə yayılıb
1787 – ABŞ Konstitusiyasının layihəsi tamamlanıb
1788 – Konstitusiyanı təsdiqləyən doqquzuncu ştat ratifikasiya edib
1789 – Parisdə inqilab öncəsi gərginlik artıb
1790 – ABŞ-da ilk milli bank planı təqdim olunub
1791 – Louis XVI-in qaçış planı iflasa uğrayıb
1792 – Fransada monarxiya devrilib
1793 – Jean-Paul Marat siyasi qətldə öldürülüb
1794 – Robespyer terror rejimini gücləndirib
1795 – Fransada sülh müqavilələri imzalanıb
1796 – Napoleon Şimali İtaliyada yeni zəfərlər qazanıb
1797 – Venesiya Fransızlar tərəfindən işğal olunub
1798 – Napoleon Əlcəzairə yaxınlaşaraq Misirə doğru irəliləyib
1799 – Fransızlar Rozetta Daşını aşkar edib
1800 – Vaşinqton şəhəri rəsmi olaraq ABŞ paytaxtı elan olunub
1801 – ABŞ-da Tomas Jefferson prezidentliyə başlayıb
1802 – Napoleon Konkordatı təsdiqləyib
1803 – Luiziana ABŞ tərəfindən alınıb
1804 – Napoleon imperator tacını taxıb
1805 – Austerlitz döyüşü üçün hazırlıqlar başlayıb
1806 – Müqəddəs Roma İmperiyası süqut edib
1807 – Napoleon Britaniyaya qarşı ticarət blokadası elan edib
1808 – İspaniyada xalq Fransaya qarşı mübarizəyə qalxıb
1809 – Napoleon Vyana üzərinə hücum edib
1810 – Çilidə müstəqillik hərəkatı sürətlənib
1811 – İngiltərədə Lüdistlər maşınları dağıtmağa davam edib
1812 – ABŞ Britaniyaya müharibə elan edib
1813 – Napoleon Almaniyada geri çəkilməyə məcbur olub
1814 – Elba adasında Napoleon üçün sürgün hazırlığı tamamlanıb
1815 – Vaterloo döyüşündə Napoleon məğlub olub
1816 – Aclıq və vulkan nəticəsində “yay olmayan il” yaşanıb
1817 – Mississippi ABŞ-ın 20-ci ştatı elan olunub
1818 – London konvensiyası ilə ABŞ-Kanada sərhədi müəyyənləşdirilib
1819 – Manchester şəhərində Peterloo qətliamı baş verib
1820 – Missuri Kompromisi Konqresdə qəbul olunub
1821 – Napoleon Müqəddəs Helena adasında vəfat edib
1822 – Braziliya faktiki olaraq Portuqaliyadan ayrılıb
1823 – ABŞ Monro Doktrinasının əsaslarını müəyyənləşdirib
1824 – İlk mütəşəkkil polis qüvvəsi Londonda yaradılıb
1825 – Britaniyada dəmir yolu ilə ilk kommersiya yük daşıması həyata keçirilib
1826 – Osmanlıda Yeniçəri ocağı ləğv edilib
1827 – Navarin döyüşü Osmanlı donanmasının məğlubiyyəti ilə nəticələnib
1828 – Rusiya-Osmanlı müharibəsində ruslar Qafqaza irəliləyib
1829 – Osmanlı ilə Rusiya arasında Edirne müqaviləsi imzalanıb
1830 – Fransada İyul inqilabı istiqamətində etirazlar güclənib
1831 – Belçika müstəqilliyini elan edib
1842 – Çin və Britaniya arasında Nankinq müqaviləsi layihələndirilib
1865 – ABŞ-da köləlik tamamilə ləğv olunub
1871 – Paris Kommunası sona çatıb
1886 – Karl Benz ilk patentli avtomobili təqdim edib
1887 – Britaniya və Rusiya Asiya sərhədlərini razılaşdırıb
1888 – II Vilhelm Almaniya taxtına çıxıb
1889 – Eyfel qülləsi Parisdə açılıb
1890 – ABŞ-da Sherman Antitrust Qanunu qüvvəyə minib
1891 – London metrosu elektrikləşdirilməyə başlanılıb
1892 – Ellis adasında ilk mühacir qeydiyyata alınıb
1893 – Yeni Zelandiyada qadınlara seçki hüququ verilib
1894 – Dreyfus işi Fransa cəmiyyətini sarsıdıb
1895 – Lumière qardaşları ilk kino seansını keçirib
1896 – Olimpiya oyunları Afinada bərpa olunub
1897 – Sionist Hərəkatın ilk konqresi keçirilib
1898 – Filippinlər müstəqilliklərini elan edib
1899 – Bur müharibəsi Cənubi Afrikada başlayıb
1900 – Boxer üsyanı Pekində genişlənib
1901 – ABŞ prezidenti McKinley sui-qəsdə məruz qalıb
1902 – Kuba müstəqillik qazanıb
1903 – Wright qardaşları ilk uğurlu uçuşlarını həyata keçirib
1904 – Panama kanalı layihəsinə yenidən start verilib
1905 – Rusiyada inqilab dalğası yayılıb
1906 – San-Fransisko zəlzələsi şəhəri dağıdıb
1907 – Haaqa konfransı müharibə hüququnu müzakirə edib
1908 – Tunguska partlayışı Sibir meşələrini məhv edib
1909 – Şimal qütbünə ilk səfər reallaşdırılıb
1910 – Portuqaliya respublika elan edib
1911 – Çin monarxiyası süqut edib
1912 – Titanik Atlantik okeanında batıb
1913 – İkinci Balkan müharibəsi başlayıb
1914 – Frans Ferdinand Sarayevoda öldürülüb
1915 – Qallipoli əməliyyatları Osmanlı müqaviməti ilə qarşılanıb
1916 – Verdun döyüşü tarixdə ən uzun müharibəyə çevrilib
1917 – Rusiya müvəqqəti hökuməti Almaniyaya qarşı savaşı davam etdirmək qərarı verib
1918 – Avstriya-Macarıstan imperiyası dağılmağa başlayıb
1919 – Versal müqaviləsi layihəsi tamamlanıb
1920 – Sovet ordusu Polşaya qarşı irəliləyib
1921 – Çində Kommunist Partiyası təsis olunub
1922 – Mustafa Kamal Ankarada Türkiyə Cümhuriyyətini elan etməyə yaxınlaşıb
1923 – Lozanna danışıqları nəticə verməyə başlayıb
1924 – SSRİ Konstitusiyası qəbul olunub
1925 – Hitler “Mein Kampf” əsərini nəşr etdirib
1926 – Almaniya Millətlər Cəmiyyətinə qəbul olunub
1927 – Lindbergh Atlantik okeanını təkbaşına uçub keçib
1928 – Penicillin təsadüfən kəşf olunub
1929 – Wall Street birjası çöküb, Böyük Depressiya başlayıb
1930 – Hindistanda Qandi duz yürüşünü təşkil edib
1931 – İspaniyada monarxiya devrilib
1932 – Franklin Ruzvelt ABŞ-da prezident seçkilərində qalib gəlib
1933 – Nasistlər Almaniyada hakimiyyəti tam ələ keçirib
1934 – Hitlerin əmri ilə Ernst Röhm öldürülüb
1935 – SSRİ-də yeni Konstitusiya layihəsi hazırlanıb
1936 – İspaniyada vətəndaş müharibəsi başlanıb
1937 – Yapon qoşunları Çinə daxil olub
1938 – Münhen razılaşması ilə Sudetlər Almaniyaya verilib
1939 – Almaniya Polşanı işğal edib, İkinci Dünya Müharibəsi başlayıb
1940 – Fransa almanlar tərəfindən işğal olunub
1941 – Almaniya SSRİ-yə hücum edib
1942 – ABŞ və SSRİ arasında lend-lease yardımı aktivləşib
1943 – Mussolini hakimiyyətdən devrilib
1944 – Normandiya desantı müttəfiqlərə üstünlük qazandırıb
1945 – Almaniya təslim olub, müharibə başa çatıb
1946 – İtaliya respublika elan olunub
1947 – Hindistan və Pakistan müstəqillik əldə edib
1948 – İsrail dövləti yaradılıb
1949 – NATO hərbi ittifaqı qurulub
1950 – Koreya müharibəsi başlayıb
1951 – ABŞ və Yaponiya arasında təhlükəsizlik sazişi imzalanıb
1952 – Böyük Britaniyada II Yelizaveta taxta çıxıb
1953 – SSRİ-də Stalin ölüb, xələflik uğrunda mübarizə başlayıb
1954 – Cenevrə konfransında Vyetnam bölünüb
1955 – Varşava Paktı yaradılıb
1956 – Süveyş böhranı Qərbi və Şərqi qarşı-qarşıya qoyub
1957 – SSRİ ilk süni peyk – Sputnik-i buraxıb
1958 – De Qoll Fransada hakimiyyətə qayıdıb
1959 – Fidel Kastro Kubada hakimiyyəti ələ keçirib
1960 – Nigeriya müstəqilliyini elan edib
1961 – Berlin divarı tikilib
1962 – Kuba raket böhranı dünyanı nüvə savaşına yaxınlaşdırıb
1963 – ABŞ prezidenti Con Kennedi Dallasda öldürülüb
1964 – Nelson Mandela ömürlük həbsə məhkum edilib
1965 – ABŞ Vyetnama hərbi kontingent yerləşdirib
1966 – Çinin Mədəni İnqilabı başlayıb
1967 – Altı Günlük Müharibə İsrailin qələbəsi ilə nəticələnib
1968 – Parisdə tələbə etirazları ölkə boyu yayılıb
1969 – ABŞ-ın “Apollo 11” heyəti Aya enib
1970 – Beatle qrupu rəsmi olaraq dağılma qərarı verib
1971 – Pentagon Papers sənədləri yayımlanıb
1972 – Watergate qalmaqalı ortaya çıxıb
1973 – Vyetnamdan ABŞ qoşunları çıxarılıb
1974 – Nixon istefa verib
1975 – Avropa İqtisadi Birliyi genişlənməyə başlayıb
1976 – Soweto tələbə qırğını dünyanı silkələyib
1977 – Apple şirkəti ilk kompüter modelini satışa çıxarıb
1978 – Camp David razılaşmaları imzalanıb
1979 – Sovet ordusu Əfqanıstana girib
1980 – İranda İslam Konstitusiyası qüvvəyə minib
1981 – İsrail İraqın Osirak nüvə reaktorunu bombalayıb
1982 – Folklend müharibəsi başa çatıb
1983 – ABŞ-da ilk mobil telefon istifadəyə verilib
1984 – Hindistanda İndira Qandi öldürülüb
1985 – Şengen razılaşması imzalanıb
1986 – Çernobıl qəzası Avropaya yayılıb
1987 – Reyqan Berlin divarının sökülməsini tələb edib
1988 – İran-İraq müharibəsi atəşkəslə başa çatıb
1989 – Berlin divarı sökülüb
1990 – Qərbi və Şərqi Almaniya birləşməyə qərar verib
1991 – SSRİ dağılıb
1992 – Bosniyada müharibə başlayıb
1993 – Avropa İttifaqı rəsmi olaraq təsis edilib
1994 – Mandela Cənubi Afrikada prezident seçilib
1995 – Srebrenitsa soyqırımı baş verib
1996 – Taliban Kabili nəzarətə götürüb
1997 – Tony Blair baş nazir olub
1998 – Google təsis olunub
1999 – NATO qüvvələri Kosovanı nəzarətə götürüb
2000 – Şimali və Cənubi Koreya liderləri görüşüb
2001 – 11 sentyabr terror aktları baş verib
2002 – Avro pul vahidi dövriyyəyə buraxılıb
2003 – ABŞ İraqı işğal edib
2004 – Facebook yaradılıb
2005 – Youtube qurulub
2006 – Əz-Zərqavi ABŞ əməliyyatı ilə öldürülüb
2007 – iPhone təqdim olunub
2008 – ABŞ-da maliyyə böhranı başlayıb
2009 – İran seçkiləri etirazlara səbəb olub
2010 – Dünya Kuboku Cənubi Afrikada keçirilib
2011 – Ərəb Baharı Yaxın Şərqi dəyişib
2012 – Facebook birjada səhmlərini yerləşdirib
2013 – Gezi Parkı etirazları Türkiyəni silkələyib
2014 – İŞİD Mosulu ələ keçirib
2015 – Paris İqlim Sazişi üzərində razılaşmalar başlayıb
2016 – Britaniya Brexit üçün səs verib
2017 – Grenfell Tower yanğını baş verib
2018 – ABŞ-KXDR liderləri görüşüb
2019 – Honq Konq etirazları böyüyüb
2020 – COVID-19 pandemiyası yayılıb
2021 – İsrailin yeni koalisiya hökuməti qurulub
2022 – Rusiya-Ukrayna müharibəsi davam edib
2023 – Donald Trampa qarşı rəsmi ittiham irəli sürülüb
2024 – NATO-nun 75 illiyi münasibətilə Vaşinqtonda sammit keçirilib
