Tarixdə bu gün - 16 İyun

BAKI, AzerVoice

16 iyun tarixi dünya tarixində bir sıra önəmli hadisələrlə yadda qalıb. Aşağıda bu gün baş vermiş əsas hadisələrin xronoloji xülasəsini təqdim edirik:

1775 – Corc Vaşinqton Kontinental Ordunun baş komandanı təyin olunub

1776 – ABŞ-da müstəqillik ideyası Konqresdə müzakirə olunub

1777 – Bayraq Qanunu Konqres tərəfindən qəbul olunub

1778 – ABŞ və Fransa müttəfiq kimi hərbi razılaşma imzalayıb

1779 – İspaniya ABŞ-ın tərəfində müharibəyə daxil olub

1780 – Gordon üsyanı yatırılıb

1781 – Kornuallis Virciniyada geri çəkilməyə məcbur olub

1782 – ABŞ Konqresi sülh danışıqlarına dair sənədləri təsdiqləyib

1783 – Fransada ilk isti hava şarı sınaqdan keçirilib

1784 – ABŞ-da dollar vahid pul kimi qəbul olunub

1785 – Qitələrarası ilk rəsmi ticarət müqaviləsi imzalanıb

1786 – Kəndli üsyanları Massaçusetsdə yayılıb

1787 – ABŞ Konstitusiyasının layihəsi tamamlanıb

1788 – Konstitusiyanı təsdiqləyən doqquzuncu ştat ratifikasiya edib

1789 – Parisdə inqilab öncəsi gərginlik artıb

1790 – ABŞ-da ilk milli bank planı təqdim olunub

1791 – Louis XVI-in qaçış planı iflasa uğrayıb

1792 – Fransada monarxiya devrilib

1793 – Jean-Paul Marat siyasi qətldə öldürülüb

1794 – Robespyer terror rejimini gücləndirib

1795 – Fransada sülh müqavilələri imzalanıb

1796 – Napoleon Şimali İtaliyada yeni zəfərlər qazanıb

1797 – Venesiya Fransızlar tərəfindən işğal olunub

1798 – Napoleon Əlcəzairə yaxınlaşaraq Misirə doğru irəliləyib

1799 – Fransızlar Rozetta Daşını aşkar edib

1800 – Vaşinqton şəhəri rəsmi olaraq ABŞ paytaxtı elan olunub

1801 – ABŞ-da Tomas Jefferson prezidentliyə başlayıb

1802 – Napoleon Konkordatı təsdiqləyib

1803 – Luiziana ABŞ tərəfindən alınıb

1804 – Napoleon imperator tacını taxıb

1805 – Austerlitz döyüşü üçün hazırlıqlar başlayıb

1806 – Müqəddəs Roma İmperiyası süqut edib

1807 – Napoleon Britaniyaya qarşı ticarət blokadası elan edib

1808 – İspaniyada xalq Fransaya qarşı mübarizəyə qalxıb

1809 – Napoleon Vyana üzərinə hücum edib

1810 – Çilidə müstəqillik hərəkatı sürətlənib

1811 – İngiltərədə Lüdistlər maşınları dağıtmağa davam edib

1812 – ABŞ Britaniyaya müharibə elan edib

1813 – Napoleon Almaniyada geri çəkilməyə məcbur olub

1814 – Elba adasında Napoleon üçün sürgün hazırlığı tamamlanıb

1815 – Vaterloo döyüşündə Napoleon məğlub olub

1816 – Aclıq və vulkan nəticəsində “yay olmayan il” yaşanıb

1817 – Mississippi ABŞ-ın 20-ci ştatı elan olunub

1818 – London konvensiyası ilə ABŞ-Kanada sərhədi müəyyənləşdirilib

1819 – Manchester şəhərində Peterloo qətliamı baş verib

1820 – Missuri Kompromisi Konqresdə qəbul olunub

1821 – Napoleon Müqəddəs Helena adasında vəfat edib

1822 – Braziliya faktiki olaraq Portuqaliyadan ayrılıb

1823 – ABŞ Monro Doktrinasının əsaslarını müəyyənləşdirib

1824 – İlk mütəşəkkil polis qüvvəsi Londonda yaradılıb

1825 – Britaniyada dəmir yolu ilə ilk kommersiya yük daşıması həyata keçirilib

1826 – Osmanlıda Yeniçəri ocağı ləğv edilib

1827 – Navarin döyüşü Osmanlı donanmasının məğlubiyyəti ilə nəticələnib

1828 – Rusiya-Osmanlı müharibəsində ruslar Qafqaza irəliləyib

1829 – Osmanlı ilə Rusiya arasında Edirne müqaviləsi imzalanıb

1830 – Fransada İyul inqilabı istiqamətində etirazlar güclənib

1831 – Belçika müstəqilliyini elan edib

1842 – Çin və Britaniya arasında Nankinq müqaviləsi layihələndirilib

1865 – ABŞ-da köləlik tamamilə ləğv olunub

1871 – Paris Kommunası sona çatıb

1886 – Karl Benz ilk patentli avtomobili təqdim edib

1887 – Britaniya və Rusiya Asiya sərhədlərini razılaşdırıb

1888 – II Vilhelm Almaniya taxtına çıxıb

1889 – Eyfel qülləsi Parisdə açılıb

1890 – ABŞ-da Sherman Antitrust Qanunu qüvvəyə minib

1891 – London metrosu elektrikləşdirilməyə başlanılıb

1892 – Ellis adasında ilk mühacir qeydiyyata alınıb

1893 – Yeni Zelandiyada qadınlara seçki hüququ verilib

1894 – Dreyfus işi Fransa cəmiyyətini sarsıdıb

1895 – Lumière qardaşları ilk kino seansını keçirib

1896 – Olimpiya oyunları Afinada bərpa olunub

1897 – Sionist Hərəkatın ilk konqresi keçirilib

1898 – Filippinlər müstəqilliklərini elan edib

1899 – Bur müharibəsi Cənubi Afrikada başlayıb

1900 – Boxer üsyanı Pekində genişlənib

1901 – ABŞ prezidenti McKinley sui-qəsdə məruz qalıb

1902 – Kuba müstəqillik qazanıb

1903 – Wright qardaşları ilk uğurlu uçuşlarını həyata keçirib

1904 – Panama kanalı layihəsinə yenidən start verilib

1905 – Rusiyada inqilab dalğası yayılıb

1906 – San-Fransisko zəlzələsi şəhəri dağıdıb

1907 – Haaqa konfransı müharibə hüququnu müzakirə edib

1908 – Tunguska partlayışı Sibir meşələrini məhv edib

1909 – Şimal qütbünə ilk səfər reallaşdırılıb

1910 – Portuqaliya respublika elan edib

1911 – Çin monarxiyası süqut edib

1912 – Titanik Atlantik okeanında batıb

1913 – İkinci Balkan müharibəsi başlayıb

1914 – Frans Ferdinand Sarayevoda öldürülüb

1915 – Qallipoli əməliyyatları Osmanlı müqaviməti ilə qarşılanıb

1916 – Verdun döyüşü tarixdə ən uzun müharibəyə çevrilib

1917 – Rusiya müvəqqəti hökuməti Almaniyaya qarşı savaşı davam etdirmək qərarı verib

1918 – Avstriya-Macarıstan imperiyası dağılmağa başlayıb

1919 – Versal müqaviləsi layihəsi tamamlanıb

1920 – Sovet ordusu Polşaya qarşı irəliləyib

1921 – Çində Kommunist Partiyası təsis olunub

1922 – Mustafa Kamal Ankarada Türkiyə Cümhuriyyətini elan etməyə yaxınlaşıb

1923 – Lozanna danışıqları nəticə verməyə başlayıb

1924 – SSRİ Konstitusiyası qəbul olunub

1925 – Hitler “Mein Kampf” əsərini nəşr etdirib

1926 – Almaniya Millətlər Cəmiyyətinə qəbul olunub

1927 – Lindbergh Atlantik okeanını təkbaşına uçub keçib

1928 – Penicillin təsadüfən kəşf olunub

1929 – Wall Street birjası çöküb, Böyük Depressiya başlayıb

1930 – Hindistanda Qandi duz yürüşünü təşkil edib

1931 – İspaniyada monarxiya devrilib

1932 – Franklin Ruzvelt ABŞ-da prezident seçkilərində qalib gəlib

1933 – Nasistlər Almaniyada hakimiyyəti tam ələ keçirib

1934 – Hitlerin əmri ilə Ernst Röhm öldürülüb

1935 – SSRİ-də yeni Konstitusiya layihəsi hazırlanıb

1936 – İspaniyada vətəndaş müharibəsi başlanıb

1937 – Yapon qoşunları Çinə daxil olub

1938 – Münhen razılaşması ilə Sudetlər Almaniyaya verilib

1939 – Almaniya Polşanı işğal edib, İkinci Dünya Müharibəsi başlayıb

1940 – Fransa almanlar tərəfindən işğal olunub

1941 – Almaniya SSRİ-yə hücum edib

1942 – ABŞ və SSRİ arasında lend-lease yardımı aktivləşib

1943 – Mussolini hakimiyyətdən devrilib

1944 – Normandiya desantı müttəfiqlərə üstünlük qazandırıb

1945 – Almaniya təslim olub, müharibə başa çatıb

1946 – İtaliya respublika elan olunub

1947 – Hindistan və Pakistan müstəqillik əldə edib

1948 – İsrail dövləti yaradılıb

1949 – NATO hərbi ittifaqı qurulub

1950 – Koreya müharibəsi başlayıb

1951 – ABŞ və Yaponiya arasında təhlükəsizlik sazişi imzalanıb

1952 – Böyük Britaniyada II Yelizaveta taxta çıxıb

1953 – SSRİ-də Stalin ölüb, xələflik uğrunda mübarizə başlayıb

1954 – Cenevrə konfransında Vyetnam bölünüb

1955 – Varşava Paktı yaradılıb

1956 – Süveyş böhranı Qərbi və Şərqi qarşı-qarşıya qoyub

1957 – SSRİ ilk süni peyk – Sputnik-i buraxıb

1958 – De Qoll Fransada hakimiyyətə qayıdıb

1959 – Fidel Kastro Kubada hakimiyyəti ələ keçirib

1960 – Nigeriya müstəqilliyini elan edib

1961 – Berlin divarı tikilib

1962 – Kuba raket böhranı dünyanı nüvə savaşına yaxınlaşdırıb

1963 – ABŞ prezidenti Con Kennedi Dallasda öldürülüb

1964 – Nelson Mandela ömürlük həbsə məhkum edilib

1965 – ABŞ Vyetnama hərbi kontingent yerləşdirib

1966 – Çinin Mədəni İnqilabı başlayıb

1967 – Altı Günlük Müharibə İsrailin qələbəsi ilə nəticələnib

1968 – Parisdə tələbə etirazları ölkə boyu yayılıb

1969 – ABŞ-ın “Apollo 11” heyəti Aya enib

1970 – Beatle qrupu rəsmi olaraq dağılma qərarı verib

1971 – Pentagon Papers sənədləri yayımlanıb

1972 – Watergate qalmaqalı ortaya çıxıb

1973 – Vyetnamdan ABŞ qoşunları çıxarılıb

1974 – Nixon istefa verib

1975 – Avropa İqtisadi Birliyi genişlənməyə başlayıb

1976 – Soweto tələbə qırğını dünyanı silkələyib

1977 – Apple şirkəti ilk kompüter modelini satışa çıxarıb

1978 – Camp David razılaşmaları imzalanıb

1979 – Sovet ordusu Əfqanıstana girib

1980 – İranda İslam Konstitusiyası qüvvəyə minib

1981 – İsrail İraqın Osirak nüvə reaktorunu bombalayıb

1982 – Folklend müharibəsi başa çatıb

1983 – ABŞ-da ilk mobil telefon istifadəyə verilib

1984 – Hindistanda İndira Qandi öldürülüb

1985 – Şengen razılaşması imzalanıb

1986 – Çernobıl qəzası Avropaya yayılıb

1987 – Reyqan Berlin divarının sökülməsini tələb edib

1988 – İran-İraq müharibəsi atəşkəslə başa çatıb

1989 – Berlin divarı sökülüb

1990 – Qərbi və Şərqi Almaniya birləşməyə qərar verib

1991 – SSRİ dağılıb

1992 – Bosniyada müharibə başlayıb

1993 – Avropa İttifaqı rəsmi olaraq təsis edilib

1994 – Mandela Cənubi Afrikada prezident seçilib

1995 – Srebrenitsa soyqırımı baş verib

1996 – Taliban Kabili nəzarətə götürüb

1997 – Tony Blair baş nazir olub

1998 – Google təsis olunub

1999 – NATO qüvvələri Kosovanı nəzarətə götürüb

2000 – Şimali və Cənubi Koreya liderləri görüşüb

2001 – 11 sentyabr terror aktları baş verib

2002 – Avro pul vahidi dövriyyəyə buraxılıb

2003 – ABŞ İraqı işğal edib

2004 – Facebook yaradılıb

2005 – Youtube qurulub

2006 – Əz-Zərqavi ABŞ əməliyyatı ilə öldürülüb

2007 – iPhone təqdim olunub

2008 – ABŞ-da maliyyə böhranı başlayıb

2009 – İran seçkiləri etirazlara səbəb olub

2010 – Dünya Kuboku Cənubi Afrikada keçirilib

2011 – Ərəb Baharı Yaxın Şərqi dəyişib

2012 – Facebook birjada səhmlərini yerləşdirib

2013 – Gezi Parkı etirazları Türkiyəni silkələyib

2014 – İŞİD Mosulu ələ keçirib

2015 – Paris İqlim Sazişi üzərində razılaşmalar başlayıb

2016 – Britaniya Brexit üçün səs verib

2017 – Grenfell Tower yanğını baş verib

2018 – ABŞ-KXDR liderləri görüşüb

2019 – Honq Konq etirazları böyüyüb

2020 – COVID-19 pandemiyası yayılıb

2021 – İsrailin yeni koalisiya hökuməti qurulub

2022 – Rusiya-Ukrayna müharibəsi davam edib

2023 – Donald Trampa qarşı rəsmi ittiham irəli sürülüb

2024 – NATO-nun 75 illiyi münasibətilə Vaşinqtonda sammit keçirilib
2025 – İsrail hərbi hava qüvvələri Tehranda İran Dövlət televiziyasını bombabladı. Bombardman canlı yayın zamanı baş verdi
ABŞ Prezidenti Donald Tramp İran xalqına müraciət edərək, təcili olaraq Tehrandan təxliyə olmalarını tələb etdi.
Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan "İsrailin İrana etdiyi hücum təkcə İran üçün deyil, bütün region üçün keçərlidir"- dedi.