BAKI, AzerVoice
20 iyun tarixi dünya tarixində bir sıra önəmli hadisələrlə yadda qalıb. Aşağıda bu gün baş vermiş əsas hadisələrin xronoloji xülasəsini təqdim edirik:
1768 – Polşada Bar konfederasiyası ruslara qarşı müqaviməti gücləndirdi.
1787 – ABŞ Konstitusiya Konvensiyasında ştatlar arasında nümayəndə sayı ilə bağlı debatlar başladı.
1788 – ABŞ Konstitusiyası Nyu Hempşir ştatı tərəfindən ratifikasiya olunaraq qüvvəyə minib.
1789 – Fransada Bastiliya basqını ilə Böyük Fransa İnqilabı başlayıb.
1790 – ABŞ-da ilk federal patent qanunu qəbul edilib.
1791 – Fransa kralı XVI Lüdovik ailəsi ilə birlikdə ölkədən qaçmağa cəhd edib.
1792 – Fransada monarxiya ləğv olunub, respublika elan edilib.
1793 – Robespyer rəhbərliyində "Terror dövrü" güclənib.
1794 – Termidor çevrilişi nəticəsində Robespyer edam edilib.
1795 – Fransada yeni konstitusiya qəbul edilib.
1796 – Napoleon Şimali İtaliyada Avstriya ordusunu məğlub edib.
1797 – Venesiya Respublikası süqut edib, Fransa və Avstriya arasında bölüşdürülüb.
1798 – Napoleon Misir yürüşünə başlayıb.
1799 – Napoleon 18 Brümer çevrilişi ilə hakimiyyətə gəlib.
1800 – Marengo döyüşündə fransızlar Avstriya üzərində qələbə qazanıb.
1801 – Napoleon və Papa VII Pius konkordat imzalayıb.
1802 – Amiens sülhü ilə Britaniya və Fransa arasında müvəqqəti sülh yaranıb.
1803 – ABŞ Fransadan Luiziana ərazisini satın alıb.
1804 – Napoleon imperator elan edilib.
1805 – Austerlitz döyüşündə Fransa koalisiya qüvvələrini məğlub edib.
1806 – Müqəddəs Roma İmperiyası rəsmi olaraq ləğv edilib.
1807 – Böyük Britaniya parlamenti kölə alverini qadağan edən qanunun icrasına dair dəyişikliklər etdi.
1820 – ABŞ-da Maine ştatı rəsmi olaraq ittifaqa qəbul edildi.
1837 – Viktoriya İngiltərə taxtına çıxdı.
1840 – Samuel Morse ilk telegraf sisteminin təkmilləşdirilməsinə dair prototip təqdim etdi.
1854 – ABŞ-da “Respublikaçılar” adlı yeni siyasi partiyanın ilk toplantısı keçirildi.
1862 – ABŞ-da köləliyin ləğvinə dair ilk dövlətlərarası qərar qəbul edildi.
1870 – Fransa Prussiya ilə müharibəyə hazırlıqlara başladı.
1881 – Avstriya-Macarıstan, Almaniya və İtaliya arasında Üçlü İttifaqın şərtləri üzrə danışıqlar başladı.
1893 – Şimali Amerikada ilk qadın tibbi kollecinin (Woman's Medical College of Pennsylvania) məzunları diplom aldı.
1894 – Fransada "Dreyfus işi" ölkədə siyasi parçalanmaya səbəb olub.
1895 – Yaponiya Çinlə Şimonoseki müqaviləsini imzalayaraq Tayvanı ələ keçirib.
1896 – Yunanıstanda ilk müasir Olimpiya Oyunları keçirilib.
1897 – Osmanlı İmperiyası ilə Yunanıstan arasında döyüşlər başlayıb.
1898 – Kuba müstəqilliyi uğrunda müharibə nəticəsində ABŞ ilə İspaniya arasında münaqişə güclənib.
1899 – Hag şəhərində ilk beynəlxalq sülh konfransı keçirilib.
1900 – Çin – “Boxer üsyanı” zamanı Avropa ölkələri Pekində müttəfiq ordu yaratmaq qərarı verdi.
1904 – Panama Kanalının tikintisinə rəsmi start verildi.
1910 – Meksikada Panço Vilya çevrilişə başladı.
1913 – İkinci Balkan Müharibəsi başladı – Bolqarıstan Serbiya və Yunanıstana hücum etdi.
1916 – I Dünya Müharibəsi: Verdun döyüşündə ağır mərhələlərdən biri yaşandı.
1921 – Türkmənistan MSSR-də ilk sovet konstitusiyası qəbul edildi.
1926 – SSRİ ilə Polşa arasında iqtisadi əməkdaşlıq sazişi imzalandı.
1931 – Fransada sağ və sol partiyalar arasında toqquşmalar nəticəsində fövqəladə vəziyyət elan olundu.
1936 – Leninqradda yeni sənaye kombinatının açılışı oldu.
1941 – Almaniya SSRİ-yə hücumdan bir gün əvvəl son hərbi hazırlıqları başa çatdırdı.
1943 – ABŞ-da “Detroit üsyanı” sonuncu dəfə yatırıla bildi – yüzlərlə həbslə nəticələndi.
1948 – Yuqoslaviyanın Kommunist Partiyası Kominform-dan çıxarıldı.
1952 – ABŞ-də ilk dəfə olaraq hava nəqliyyatı ilə beynəlxalq bağlamalar təhvil verildi.
1956 – SSRİ-də Volqa–Don kanalının açılışı oldu.
1958 – Argentinada prezident Arturo Frondizi hökumət böhranı elan etdi.
1962 – Sierra Leone BMT-yə üzv qəbul edildi.
1965 – ABŞ-da “Vyetnam müharibəsi sənədləri” ilə bağlı ilk etiraz çıxışları başladı.
1968 – Çexoslovakiyada “Praqa baharı” çərçivəsində liberal islahatlar genişləndi.
1970 – Liviya kralı İdris tacı rəsmi şəkildə tərk etdiyini elan etdi.
1973 – Qərbi Almaniyada əmək islahatı haqqında yeni qanun qüvvəyə mindi.
1975 – Mozambik Portuqaliyadan müstəqilliyini elan etdi.
1977 – ABŞ və SSRİ arasında kosmosun hərbiləşdirilməməsi ilə bağlı qeyri-rəsmi razılaşma müzakirəyə çıxarıldı.
1979 – ABŞ-da Enerji Nazirliyi nüvə təhlükəsizliyi barədə hesabat yaydı.
1980 – İtaliyada mafiyaya qarşı mübarizə gücləndirildi; Palermo şəhərində xüsusi prokurorluq quruldu.
1983 – Kanada parlamenti bərabər hüquqlarla bağlı yeni bəndləri təsdiqlədi.
1985 – Argentina və Çili arasında sərhəd mübahisəsi həll edildi.
1986 – Hindistanda Sikkim ştatı statusu rəsmi olaraq tanındı.
1988 – SSRİ-də Andrey Saxarov yeni siyasi islahatların vacibliyini vurğulayan çıxış etdi.
1989 – Pekində Tiananmen Meydanı qətliamı baş verib.
1990 – Qərbi və Şərqi Almaniya arasında iqtisadi birləşmə razılaşdırılıb.
1991 – Almaniya parlamenti paytaxtın Bonn-dan Berlinə köçürülməsinə dair qərar verdi.
1992 – Sloveniya və Xorvatiya BMT-yə üzv qəbul edildi.
1993 – BMT-nin İnsan Hüquqları üzrə Vyana konfransında yeni deklarasiya qəbul edildi.
1994 – ABŞ-da O. J. Simpson işinə dair rəsmi istintaq başlandı.
1995 – NATO Serb qüvvələrinin Bosniyada atəşkəsi pozmasına cavab olaraq hava hücumu həyata keçirib.
1996 – Çeçenistanda Rusiya ilə münaqişənin nizamlanması üçün yeni atəşkəs elan edildi.
1997 – Honq Konqun Çinə qaytarılmasına hazırlıqlar başa çatıb.
1998 – ABŞ-da Mikrobiologiya Cəmiyyəti biotəhlükəsizliklə bağlı ilk dəfə milli toplantı keçirdi.
1999 – NATO və Rusiya arasında Kosovo üzrə razılaşma əldə edildi.
2000 – İran parlamentində islahatçılar ilk dəfə çoxluq qazandı.
2001 – ABŞ-da terror aktlarına qarşı təhlükəsizlik tədbirləri artırılıb.
2002 – Əfqanıstanda Hamid Karzai keçid dövrü prezident elan olundu.
2003 – Avropa Komissiyası Gürcüstandakı korrupsiya ilə bağlı xüsusi hesabat yayımladı.
2004 – Avropa Parlamentinə seçkilər keçirilib, bir sıra ölkələrdə sağ-mərkəzçi partiyalar üstünlük qazanıb.
2005 – Azərbaycanda yeni Gömrük Məcəlləsi layihəsi ictimaiyyətə təqdim edildi.
2006 – İraqda Əbu Musab əz-Zərqavi ABŞ hücumu ilə öldürülüb.
2007 – ABŞ Senatında immiqrasiya islahatlarına dair debat dayandırıldı.
2008 – İranda iqtisadi islahatlara qarşı kütləvi etirazlar başlayıb.
2009 – İran seçkilərindən sonra baş verən etirazlarda ölənlərin sayı artdı, beynəlxalq reaksiyalar sərtləşdi.
2010 – Qırğızıstanda etnik qarşıdurmalar nəticəsində onlarla insan həyatını itirib.
2011 – Avropa Məhkəməsi Yunanıstanın iqtisadi ixtisar proqramının insan haqları pozuntularına yol açdığına dair qərar verdi.
2012 – Misirdə Məhəmməd Mursi prezident seçilib.
2013 – Türkiyədə Gezi Parkı etirazları fonunda tətil çağırışları edildi.
2014 – Ukraynanın şərqində Rusiya tərəfdarı separatçılarla münaqişə dərinləşib.
2015 – Gürcüstanın Tbilisi şəhərində sel fəlakəti nəticəsində 20-dən çox insan həlak oldu.
2016 – Kolumbiyada FARC qruplaşması ilə sülh danışıqları yekunlaşdı.
2017 – BMT-nin Qaçqınlar üzrə Ali Komissarlığı 65 milyondan çox məcburi köçkün olduğunu açıqladı.
2018 – ABŞ prezidenti Donald Tramp immiqrantların uşaqlarının valideynlərindən ayrılmasına son qoyan sərəncam imzaladı.
2019 – Avropa İttifaqı liderləri yeni sədr seçkisi ilə bağlı ilk rəsmi danışıqlara başladı.
2020 – Hindistan və Çin sərhədindəki Ladakh bölgəsindəki qarşıdurmadan sonra gərginlik davam etdi.
2021 – İranda prezident seçkilərində Ebrahim Raisi qalib elan olundu.
2022 – Litva Kalininqrada dəmir yolu blokadasına başladı; Rusiya tərəfindən sərt reaksiya gəldi.
2023 – NATO Ukrayna üçün yeni dəstək paketi elan etdi.
2024 – Yaponiya Aİ ilə texnologiya sahəsində strateji əməkdaşlıq sazişi imzaladı.
