BAKI, AzerVoice
9 May tarixi dünya tarixində bir sıra önəmli hadisələrlə yadda qalıb. Aşağıda bu gün baş vermiş əsas hadisələrin xronoloji xülasəsini təqdim edirik:
1671 – İngiltərədə Tomas Bleyd tərəfindən London Qülləsindən Böyük Britaniya tacı oğurlandı. Tac sonradan bərpa olundu və hadisə tarixə ən cəsarətli oğurluq kimi keçdi.
1874 – Latviya milli qəhrəmanı və yazıçı Yanis Rainis anadan olmuşdur.
1901 – Avstraliya ilk federal parlamentini açdı.
1920 – Polşa-Sovet müharibəsi zamanı Polşa ordusu Kiyevə daxil oldu.
1926 – ABŞ aviasiya tarixində ilk dəfə olaraq Arktikaya təyyarə ilə uçuş həyata keçirildi.
1936 – İtaliya Efiopiyanı işğal etdiyini elan etdi və ölkədə faşist idarəsi quruldu.
1945 – Almaniya nasist rejimi rəsmi şəkildə təslim oldu. II Dünya Müharibəsində faşizm üzərində qələbə münasibətilə SSRİ və onun müttəfiqləri 9 Mayı Qələbə Günü kimi qeyd etməyə başladılar.
1946 – SSRİ-də 9 May ilk dəfə rəsmi bayram kimi qeyd olundu.
1950 – Fransız xarici işlər naziri Robert Şuman Avropa ölkələri arasında sülh və iqtisadi birliyin əsasını qoyacaq “Şuman Bəyanatı”nı təqdim etdi. Bu gün sonralar Avropa İttifaqının yaranmasının təməli hesab edildi və 9 May “Avropa Günü” elan olundu.
1960 – ABŞ-ın doğma hüququ olaraq ana dilində təhsili tanıyan ilk məktəb qanunu qəbul olundu.
1978 – İtaliyada sabiq baş nazir Aldo Moro “Qırmızı Briqadalar” silahlı təşkilatı tərəfindən öldürüldü.
1980 – Cənubi Koreyada tələbə etirazları baş verdi, daha sonra bu etirazlar geniş xalq hərəkatına çevrildi.
1985 – SSRİ-də Leonid Brejnev dövrünün təbliğat abidəsi olan bir neçə siyasi rəmzlərin istifadəsinə son qoyuldu.
1992 – Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Əbülfəz Elçibəy ilk dəfə olaraq 9 May – Qələbə Gününü dövlət tədbiri şəklində qeyd etdi.
2004 – Rusiya Prezidenti Vladimir Putin Moskvada Qələbənin 59-cu ildönümünə həsr olunmuş hərbi paradda çıxış etdi.
2005 – Moskvada Böyük Vətən Müharibəsində Qələbənin 60 illiyinə həsr olunmuş beynəlxalq parad keçirildi. Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev tədbirdə iştirak etdi.
2010 – Avropa İttifaqı 9 Mayı “Avropa Günü” kimi rəsmi şəkildə qeyd etməyə başladı.
2014 – Donetsk və Luqanskda separatçıların təşəbbüsü ilə müstəqilliklə bağlı referendum keçirildi.
2018 – ABŞ Prezidenti Donald Tramp İranla 2015-ci il nüvə sazişindən çıxdığını elan etdi.
2020 – COVID-19 pandemiyası səbəbindən Moskvadakı ənənəvi 9 May paradı ləğv edildi. Ancaq Rusiya şəhərlərində hava nümayişləri və virtual tədbirlər keçirildi.
2021 – Moskvada keçirilən 9 May hərbi paradında Prezident Vladimir Putin NATO-ya qarşı sərt çıxış etdi. Rusiyanın hərbi gücü nümayiş etdirildi.
2022 – ABŞ Prezidenti Co Bayden 9 may tarixində Ukraynaya hərbi yardımı sürətləndirmək üçün Lend-Liz Aktını imzaladı. Bu, İkinci Dünya Müharibəsindən sonra ilk dəfə bu aktın tətbiqi oldu.
2023 – Pakistanın sabiq baş naziri İmran Xanın həbsi ölkədə böyük iğtişaşlara səbəb oldu. 9 Mayda hərbi bazalara hücumlar edildi və fövqəladə vəziyyət elan olundu.
2024 – Avropa İttifaqı ölkələri 9 May – Avropa Gününü qeyd etdi. Rusiya isə Moskvada hərbi paradla 79-cu Qələbə Gününü anaraq, Ukraynadakı müharibənin davam edəcəyini bəyan etdi.