BAKI,AzerVoice

Kunq Fu (功夫, Pinyin: gōngfu) – Çində yaranmış qədim döyüş sənətidir. “Kunq” sözü “nailiyyət” və ya “əməl”, “Fu” isə “insan” mənasını verir. Beləliklə, “Kunq Fu” ifadəsi “insan nailiyyəti” kimi tərcümə olunur.

Əslində Kunq Fu, üç əsrdən artıq tarixi olan Uşunun məşq sistemi hesab edilir. Onun 400-dən çox texnikası var. Ən məşhurları Pələng, Meymun, Kobra, Qartal, Durna və Sərxoş adam fəndləridir. Bu gün Kunq Fu deyiləndə isə çoxlarının ağlına onu dünyaya tanıdan məşhur aktyorlar – Brüs Li, Ceki Çan və Cet Li gəlir.

İslam və Kunq Funun unudulan bağları

Çox vaxt Kunq Fu yalnız Çin mədəniyyətinin bir hissəsi kimi təqdim olunur. Halbuki onun tarixi Çin müsəlmanlarının həyat tərzi ilə də sıx bağlıdır. İslam Çində qədimdən mövcuddur və Çin cəmiyyəti ilə qarşılıqlı təsirdə inkişaf edib. Tarixi mənbələrə görə, İslam Peyğəmbərinin vəfatından cəmi 19 il sonra Çin ilə müsəlman dünyası arasında əlaqələr qurulmuşdu.

Ərəb tacirləri ilə çinlilər arasındakı erkən ticarət münasibətləri İslamın Uzaq Şərqdə yayılmasında mühüm rol oynadı və müsəlman–çinli kimliyini möhkəmləndirdi.

Hazırda Çində müsəlmanlar azlıq təşkil etsələr də, ölkənin müxtəlif bölgələrində yaşayırlar. Ən böyük icma Huilərdir, lakin Sincan Uyğur Muxtar Bölgəsi müsəlmanların üstünlük təşkil etdiyi əsas məkandır. Bundan başqa, Ningxia, Gansu və Qinghai əyalətlərində də əhəmiyyətli müsəlman əhali mövcuddur. Ümumilikdə, Çin əhalisinin 1,5–5%-i İslam dininə mənsubdur. Rəsmi olaraq tanınan 56 etnik qrupdan 10-u müsəlmandır: Hui, Uyğur, Qazax, Donşyan, Qırğız, Özbək, Salar, Tacik, Bonan və Tatar.

Müsəlman ustaların izi

Kunq Fu həm də Çin İslam mədəniyyətinin ayrılmaz bir hissəsidir. Tarix boyu bu döyüş sənəti İslamla qovuşaraq yeni çalarlar qazanıb. Çinli müsəlman ustalar Kunq Funun inkişafında mühüm rol oynayıblar. Onlar yalnız ənənəvi texnikaları öyrənməklə kifayətlənməyib, öz döyüş üslublarını da formalaşdırıblar. Bəzən bu üslublar İslam (ərəb) adları ilə tanınıb və texniki baxımdan Kunq Fudan heç də geri qalmayıb.

Məsələn, Pigua Quan döyüş sənətinin yaranması çinli müsəlmanlarla əlaqələndirilir. Bundan başqa, onlar Silat və Uşu kimi döyüş növlərində də ustalaşmışdılar.

Tarixi simalar: Vanq Zi-Pinq və Çan Tunq-Şenq

Çin döyüş sənətində önəmli iz buraxmış müsəlman ustalar arasında iki ad xüsusilə seçilir:

Vanq Zi-Pinq (1881–1973) – Çin döyüş sənəti və ənənəvi təbabətin tanınmış simalarından biri. 1928-ci ildə Şaolin Kunq Fu bölməsinə rəhbərlik edib, həmçinin Çin Uşu Assosiasiyasının sədr müavini olub. Döyüş sənəti ilə yanaşı, Quran öyrətməsi ilə də məşhur idi. Onun həm müsəlmanlar, həm də qeyri-müsəlmanlar üçün ilham mənbəyi olması Çində İslamın tanınmasına da töhfə verib.

Çan Tunq-Şenq (1908–1986) – həm ustalığı, həm də dindarlığı ilə seçilən döyüş sənətçisi idi. Rəqiblərini sürətli hərəkətlərlə tələyə salmaq bacarığına görə ona “Uçan Kəpənək” ləqəbi verilmişdi.

Kunq Fu yalnız Çin mədəniyyətinin deyil, həm də oradakı İslam irsinin bir parçasıdır. Çinli müsəlman ustaların fəaliyyəti bu döyüş sənətinə özünəməxsus ruh qatmış və onu həm dini, həm də mədəni baxımdan zənginləşdirmişdir.