BAKI, AzerVoice
İnsan ömrünün təxminən üçdə biri yuxuda keçir. Bu isə orta hesabla 80 illik bir ömrün 26,6 ilini təşkil edir. Yuxu, gündəlik həyatın yorğunluğunu üzərimizdən atmağa, bədən və sinir sistemini bərpa etməyə imkan verir. Psixoanalitik Ziqmund Freydin fikrincə, yuxular insanın şüuraltında gizlənən istək və düşüncələrin simvolik ifadəsidir. Onun nəzəriyyəsinə görə, şüuraltı daim bu düşüncələri üzə çıxarmaq üçün yollar axtarır.
Aşağıda yuxu haqqında bəzi maraqlı və düşündürücü faktlarla tanış ola bilərsiniz:
– Pişiklər həyatlarının üçdə ikisini yatırlar. Bu, pişik sahibləri üçün təəccüblü deyil. Onlar üçün mebelin hər yeri – divan, kreslo və hətta klaviatura belə yataq funksiyası daşıya bilər.
– Zürafələr gündə cəmi 1,9 saat yatır, halbuki qəhvəyi yarasalar 19,9 saatlıq yuxuya ehtiyac duyurlar.
– Dünyada yuxusuz qalma rekordunu 1964-cü ildə Kaliforniyalı tələbə Randy Gardner vurub. O, tam 11 gün yuxusuz qalıb.
– Eşitmə qüsurlu insanlar yuxularında işarə dilindən istifadə edirlər. Bəzi hallarda, kar valideynlər işarə dili vasitəsilə uşaqları ilə yuxuda ünsiyyət qururlar.
– Parasomniya – yuxu zamanı qeyri-adi davranışların (gəzinti, danışma, zorakılıq) ümumi adıdır. Dünyada parasomniya səbəbindən cinayət törətmiş şəxslər də qeydə alınıb. Məsələn, bəzi insanlar yuxulu vəziyyətdə avtomobil idarə etmiş, hətta qətl törətmişlər.
– Yuxuda gəzmək sanıldığından daha çox yayılmışdır. Əhalinin təxminən 15%-i yuxuda gəzmə hallarına meyllidir. Bir çoxları yuxuda gəzəni oyatmağın təhlükəli olduğunu düşünür, lakin bu sadəcə mifdir.
– Evli cütlüklərin dörddə biri müxtəlif çarpayılarda yatır.
– Yuxusuzluq, insanı qida çatışmazlığından daha sürətli öldürə bilər.
– Anadangəlmə kor insanlar yuxularında vizual görüntülər deyil, səslər, qoxular və hisslər üzərində qurulan təsəvvürlərlə qarşılaşırlar.
– Oyanan kimi yuxuların 50%-i 5 dəqiqə ərzində, növbəti 5 dəqiqədə isə 90%-i unudulur.
– Yuxu çatışmazlığı, ağrıya dözümlülüyü azaldır.
– İnsanların təxminən 40%-i "fetal vəziyyətdə", yəni qarnına tərəf bükülmüş şəkildə yatır.
– Yuxu vəziyyəti ilə şəxsiyyət arasında əlaqə var. Fetal vəziyyətdə yatan insanlar xaricdən sərt görünsələr də, əslində həssas xarakterə malikdirlər.
– Yüksək maaş alan insanlar daha keyfiyyətli yuxuya sahib olurlar.
