BAKI,AzerVoice

Qeyri-qanuni miqrasiya məsələsi baş nazir Kir Starmer hökumətinin qarşısında duran ən ciddi problemlərdən birinə çevrilmişkən, Şəbana Mahmudun daxili işlər naziri vəzifəsinə təyin olunması, onun nəhayət bu mürəkkəb dosyeni idarə edə biləcəyi ümidlərini artırdı.

Bu il Fransadan Böyük Britaniyaya keçən qeyri-qanuni miqrantların sayı rekord həddə çatıb. Riskli səyahət edənlərin ümumi sayı artıq 30 min nəfəri keçib. Birləşmiş Krallıqda qeyri-qanuni yaşayanların sayının 100 mindən çox olduğu nəzərə alınarsa, bu məsələ ölkədə əsas siyasi mübahisə mövzularından birinə çevrilib.

Bu məsələnin böyüməsi, hazırda Starmerin başçılıq etdiyi Əmək Partiyasının ən güclü rəqiblərindən birinə çevrilmiş sağçı “İslahat” Partiyasının və onun lideri Naycel Farajın yüksəlişinə təsir edən əsas amillərdən olub.

Məhz buna görə, Angela Reynerin vergi qalmaqalı səbəbilə istefasından sonra Starmer hökumətində aparılan dəyişiklik zamanı o, fürsətdən istifadə edərək Şəbana Mahmudun daxili işlər naziri kimi təyinatını həyata keçirdi. O, Britaniya siyasətinin ən bölücü mövzularından birinə nəzarət edəcək şəxs kimi təqdim olundu.

Şəbana Mahmudun sərt üsluba malik olduğu, gündə 16 saata qədər işlədiyi və hökumətin ən effektiv üzvlərindən biri olduğu geniş şəkildə bilinir. O, bir ildən çox Ədliyyə naziri vəzifəsində çalışmış və həbsxanaların həddən artıq doluluğunu azaltmaq üçün bəzi məhbusların vaxtından əvvəl azad edilməsi barədə cəsarətli qərar vermişdi. İndi isə o, ölkədə polis, miqrasiya və təhlükəsizlik xidmətlərinə cavabdeh birinci şəxsdir.

Starmer hökumətində əsas fiqurlardan birinə çevrilməsi, xüsusilə də Britaniyanın miqrasiya siyasətinin yenidən formalaşdırılmasında sərt və radikal yanaşması ilə özünü göstərdi. Onun elan etdiyi tədbirlər arasında:

Britaniyada sığınacaq alanların daimi yaşayış üçün müraciət etməzdən əvvəl 20 il gözləmək məcburiyyəti,
Qaçqınların vəziyyətinin mütəmadi olaraq yenidən qiymətləndirilməsi,
“Təhlükəsiz ölkələrdən” gələnlərin geri göndərilməsi,

kimi addımlar var.

Bu dəyişikliklərin məqsədi ölkəni qeyri-qanuni miqrantlar üçün daha az cəlbedici etmək, kiçik qayıqlarla keçidlərin sayını azaltmaq və sığınacaq müraciətlərini aşağı salmaqdır.

BBC-yə verdiyi müsahibədə Mahmud bu sərt tədbirlərə görə üzr istəməyəcəyini bildirib və vurğulayıb ki, “bu məsələ ölkəni parçalayır” və qeyri-qanuni miqrasiya ilə mübarizə onun üçün “mənəvi bir vəzifədir”.

44 yaşlı keçmiş vəkilin belə həssas bir məsələdə öz siyasi reputasiyasını riskə atmağa hazır olması, onun çətin dosyelərdən qaçmayan siyasətçi imicini gücləndirir. Bəzi müşahidəçilər hətta onun bəzi mövqelərinin Əmək Partiyasından çox Faraja yaxın olduğunu iddia edir.

O, həmçinin partiyasını Britaniya qadınlarına qarşı cinsi istismarda günahlandırılan dəstələrə qarşı lazımi tədbirləri görmədiyi üçün tənqid edib. Mahmud həmçinin Britaniya hökumətinin miqrasiya siyasətinə maneə olan Avropa İnsan Haqları Məhkəməsində ölkənin üzvlüyünün məhdudlaşdırılması ideyasını da nəzərdən keçirir. Öz sözləri ilə:“Mən sosial baxımdan mühafizəkaram, amma partiya mənasında yox.”

Məhz bu sərt mövqeləri əlavə mübahisələrə yol açıb. O, miqrantların geri qəbulundan imtina edən ölkələrin vətəndaşlarına viza məhdudiyyəti tətbiq edilməsini təklif edib. Hindistan, Pakistan və Nigeriya kimi ölkələrin vətəndaşlarının bu siyahıya düşə biləcəyi bildirilir. Bu, Mahmudun ABŞ-da Tramp dövründə sərt siyasəti ilə tanınan Kristi Noem ilə Londonda keçirdiyi görüşdən sonra gəldiyi nəticə idi.

Mahmud bildirib ki, qanuni şəkildə Britaniyaya gələn miqrantlar — onun Pakistan mənşəli valideynləri kimi — qeyri-qanuni gələnlərə eyni dərəcədə narazıdır.

Onun müsəlman olması da miqrasiya məsələsinə yanaşmasında mühüm rol oynayır. Miqrantların əhəmiyyətli bir hissəsinin onunla ortaq dini kimlik daşıması, onun bu mövzudakı həssaslığını artırır. “The Times” qəzetinə müsahibəsində o deyib:
“İmanım həyatımın mərkəzidir. İctimai xidmətə gəlməyimin səbəbi odur və həyat tərzimi də imanım formalaşdırır.”

O, “Blue Labour” hərəkatının qurucusu Moris Qlasmanın dəstəyini alıb. Qlasman onu “təmiz, süni davranışdan uzaq” siyasətçi kimi xarakterizə edib. Keçmiş mühafizəkar nazir və “Spectator” jurnalının redaktoru Maykl Qov isə onun siyasi keyfiyyətlərini Margaret Tetçerə bənzədib və onu “sərt və qətiyyətli” adlandırıb. Mahmudun özü də Tetçeri ilham mənbəyi kimi göstərir.

Bəzi analitiklər hesab edir ki, Tetçerin bir zamanlar etdiyi kimi, Mahmud da gələcəkdə partiya liderliyinə və hətta baş nazirliyə gedə biləcək yolda irəliləyir.

Oksford təhsili və siyasi yolçuluq

Şəbana Mahmud Birmingemdə anadan olub. Valideynləri Pakistanın Kəşmir bölgəsindəndir. Uşaqlıq illərini həm Birmingemdə, həm də Səudiyyə Ərəbistanının Tayıf şəhərində keçirib. Atası mühəndis idi, ailə tez-tez Məkkə və Mədinəyə səfər edirdi. Yeddi il sonra ailə yenidən Birmingemə qayıtdı. Atası həm mühəndis, həm də kiçik mağaza sahibi olur, daha sonra isə yerli Əmək Partiyası şöbəsinin rəhbəri təyin edilir.

Mahmud qızlar məktəbini bitirdikdən sonra Oksford Universitetinin Lincol Kollecində hüquq təhsili aldı. Universitetdə tələbə ittifaqına rəhbərlik etdi, onunla birlikdə Rişi Sunak da eyni universitetdə idi.

Londonda peşəkar hüquq fəaliyyəti ilə məşğul oldu və sığorta hüququ sahəsində ixtisaslaşdı.

2010-cu ildə — 29 yaşında — Birmingem Ladywood dairəsindən deputat seçildi. 2017-ci ildə etdiyi çıxışla səs payını 82.7%-ə yüksəltdi və Britaniya parlamentinə daxil olan ilk müsəlman qadınlardan biri oldu.

Şəbana Mahmud Qəzza məsələsində Əmək Partiyasını xəbərdar edərək bildirib ki, “Britaniya müsəlmanları dərindən yaralanıb” və hökumət onların inamını qaytarmalıdır.

O, dəfələrlə Filistinlə həmrəylik aksiyalarında görülüb və “Fələstinin azadlığı” şüarları ilə yürüş edib.

7 oktyabr 2023-cü ildə HƏMAS-ın hücumları ilə bağlı isə o, seçicilərinə yazdığı məktubda belə deyirdi:

“Mülki israillilərə qarşı törədilən vəhşilikləri qətiyyətlə pisləyirəm. Girovlar dərhal azad edilməlidir. Bu cinayətlər, bir terror qrupunun işi olaraq, mənim ömürboyu müdafiə etdiyim Fələstin məsələsinə böyük zərər verdi.”

2024-cü ilin fevralında BBC Radio 4-ə müsahibəsində o, bir dövlətli həllin israillilər üçün təhlükəsiz olmadığını və fələstinlilərin də öz müqəddəratını təyinetmə hüququna malik olduğunu vurğuladı.