BAKI,AzerVoice Analitik Təhlil Mərkəzi
Qəzzada atəşkəs razılaşmasının qüvvəyə minməsi ilə Yəməndəki husilər növbəti mərhələ qarşısında çaşqınlıq və narahatlıq içində görünür. Onlar Qırmızı dənizdə hərbi gərginliyi davam etdirmək üçün yeni bəhanələr axtarır, eyni zamanda nəzarət etdikləri ərazilərdə artan ictimai narazılıq və iqtisadi böhranla üzləşməməyə çalışırlar.
Qəzza müharibəsi - Husilər üçün siyasi xilas idi
İki il əvvəl husilər 2014-cü ildə hakimiyyəti ələ keçirdiklərindən bəri ən geniş etiraz dalğası ilə üzləşmişdilər. Müəllimlər birliyi və digər peşəkar təşkilatlar maaşların verilməsi və həyat şəraitinin yaxşılaşdırılması tələbi ilə küçələrə çıxmışdı.
Lakin Qəzza müharibəsinin başlanması husilərə “xilas halqası” oldu. Onlar etirazçıları “İsraillə əməkdaşlıq”da və “fələstinlilərə dəstəkdən yayınmaqda” ittiham edərək repressiyaları gücləndirdilər. Qəzza faciəsinə olan xalq rəğbətindən istifadə etməklə, öz iqtisadi və idarəetmə uğursuzluqlarını gizlətməyə nail oldular.
Yeni mərhələyə keçid: bəhanələr və gərginlik ehtiyatı
Atəşkəsin qüvvəyə minməsi ilə husilərin bu siyasi və media “sərmayəsindən” imtina edəcəyi inandırıcı görünmür. Hərəkat lideri Əbdülməlik əl-Husi “Cənubi Qırmızı dənizdə və Ədən körfəzində gəmiçilik hədəflərinə hücumları dayandırmaq” üçün şərtlər irəli sürüb və “razılaşmadan sonra İsrailin yeni təcavüz mərhələlərinə” hazır olmaq barədə xəbərdarlıq edib.
Son çıxışında o bildirib ki, “İsrailin bölgəyə hücumlarının dayandırılıb-dayandırılmayacağı məlum deyil”. Bu bəyanat analitiklər tərəfindən yeni gərginlik dalğasının başlanğıcı kimi qiymətləndirilir - yəni Qəzzadakı sülh, başqa bir cəbhənin alovlanmasına bəhanə ola bilər.
Daxili narahatlıq və xalq məyusluğu
Sənada yaşayanlar hesab edirlər ki, husilərin bu ritorikası ölkəni yenidən regional münaqişələrə cəlb etmək məqsədi daşıyır. BMT məlumatına görə, husi nəzarətindəki bölgələrdə təxminən 3 milyon insan aclıq təhlükəsi ilə üz-üzədir, çünki humanitar yardımlar azalıb və yardım işçiləri hücuma məruz qalıb.
Əbdülməlik əl-Husinin çıxışı əhalidə dərin məyusluq yaradıb, çünki yəmənlilər Qəzza razılaşmasının daxili sülh prosesinə yol açacağını ümid edirdilər. Əksinə, husilərin nitqləri yeni müharibə mərhələsinə hazırlıq siqnalı kimi qəbul olunur.
İranda rezonans və regional risklər
Mənbələrin fikrincə, husilərin ritorikası bəzi İran rəsmilərinin açıqlamaları ilə üst-üstə düşür. Onlar bəyan etmişdilər ki, “Qəzzada müharibənin bitməsi başqa yerlərdə atəşkəsin başa çatması demək olacaq”. Bu, gərginliyin Yəmən, Livan və İraqa daşına biləcəyinə işarədir.
Sənadakı hüquq müdafiəçisi Muna qeyd edir ki, “husilərin ABŞ və İsrailin planlarından danışması” Tehranın maraqları naminə regionda yeni rol götürməyə hazırlaşdıqlarını göstərir. Bu isə milyonlarla yəmənlinin aclıq və yoxsulluq şəraitində yaşadığı reallıqla kəskin ziddiyyət təşkil edir.
Xarici böhranların daxili hakimiyyətə xidmət etməsi
Siyasi şərhçi Əhməd Mahmud hesab edir ki, husilərin son ritorikası “xarici böhranlardan istifadə edərək daxildə hakimiyyəti qorumaq” siyasətinin davamıdır.
Onun sözlərinə görə, Qəzza müharibəsindən əvvəl husilər “müəllimlərin tətili, korrupsiya və gəlir mənimsəməsi” səbəbilə artan narazılıqla üzləşmişdi. Lakin Qəzza hadisələri onlara “xain damğası” altında etirazları yatırmaq üçün bəhanə verdi.
“Husilər müharibə vəziyyətini saxlamaq üçün indi yeni bəhanə axtaracaqlar. Çünki real sülh onların uğursuzluğunu xalq qarşısında ifşa edəcək.”-deyə Mahmud xəbərdarlıq edir.
Beynəlxalq təzyiq və gələcək ssenarilər
Son aylarda husilərin BMT əməkdaşlarını həbs etməsi və beynəlxalq təşkilatların ofislərini bağlaması nəticəsində humanitar fəaliyyətlərin əksəriyyəti dayanıb. Bu, böhranı dərinləşdirib və husiləri beynəlxalq aləmdə daha da təcrid vəziyyətinə salıb.
Eyni zamanda, ABŞ Dövlət Departamentinin sözçüsü Tomi Bigot bəyan edib ki, Vaşinqton “İrana maksimum təzyiq göstərməyi” və “İnqilab Keşikçiləri Korpusunun Qüds Qüvvələri və ona bağlı silahlı qrupları” hədəfə almağı davam etdirəcək. ABŞ bu qrupları - o cümlədən İraq, Yəmən və Livanda fəaliyyət göstərənləri - “dövlətlərin suverenliyini pozmaqda və ABŞ maraqlarına hücumlarda iştirak etməkdə” ittiham edir.