BAKI,AzerVoice
Bəli, zəkatın verilməsinin əsas şərtlərindən biri də malın nisab miqdarına çatdıqdan sonra üzərindən bir hicri (qəməri) ilin keçməsidir. Rəsulullah ﷺ buyurur:“Bir il keçmədən maldan zəkat vermək vacib deyil.”(Əbu Davud, Zəkat, 3)
Bu müddət hicri (ay təqvimi) ilə hesablanmalıdır. Bu barədə İslam alimləri arasında fikir ayrılığı yoxdur. Həm Raşidi xəlifələr, həm də onlardan sonra gələn alimlər bu məsələdə yekdil olmuşdur.
Bir ilin keçməsi hansı mallara aiddir?
Bu şərt müəyyən mallara tətbiq edilir:
Heyvanların bəlli növlərinə
Qızıl və gümüşə
Qızıl-gümüş dəyərindəki nəğd pula
Ticarət mallarına
Əgər bu mallar nisab miqdarına çatarsa, üzərindən bir qəməri il keçdikdən sonra zəkat verilməlidir.
Praktik nümunə:
Tutaq ki, malınız 2024-cü ilin sentyabr ayında nisab miqdarına çatıb. Bu tarix hicri təqvimi ilə Rəbiül-əvvəl ayına uyğun gəlmişdir. Deməli, gələn il Rəbiül-əvvəl ayında zəkat verməlisiniz. Bu da təxminən 25 avqust – 23 sentyabr 2025-ci il tarixlərinə təsadüf edəcək.
Əmək haqqının zəkatı varmı?
Zəkat, Allah yolunda edilən xərcləmələrin (infaqın) xüsusi bir növüdür. Onu fərqləndirən xüsusiyyət isə müəyyən edilmiş dini şərtlərə tabe olmasıdır. Zəkatın qəbul olunması üçün əsas şərtlərdən biri ixlaslı niyyətdir. Bu niyyət təkcə zəkatda deyil, bütün ibadətlərdə əsas olmalıdır.
Zəkat digər könüllü yardımlardan fərqli olaraq müəyyən qaydalara əsaslanır. Məsələn, könüllü yardımlarda insan malını istədiyi qədər, istədiyi şəxsə verə bilər. Amma zəkat müəyyən şərtlərlə və dəqiq hesablama ilə verilməlidir.
Zəkatın əsas şərtləri:
Nisab miqdarı:
Zəkat vacib olması üçün malın müəyyən miqdarı keçməsi (nisab)
şərtdir. Məsələn, bu gün üçün nisab 85 qram xalis qızıl və ya onun
dəyərində nəğd puldur.
Hal-hazırda Azərbaycanda 1 qram qızılın qiyməti 156
AZN-dirsə:
156 AZN × 85 qram = 13.260 AZN.
Yəni, təxminən 13.000 AZN.
Zaman şərti:
Nisab miqdarında mala sahib olduqdan sonra bir qəməri ilin
keçməsi lazımdır. Bu müddət bitdikdən sonra zəkat vacib
olur.
Əgər siz hər ay 2.000–3.000 manat əmək haqqı alırsınızsa, o zaman həmin pullar toplanaraq ümumi məbləğ 13.000 manata çatdıqda və bu miqdar üzərindən bir qəməri il keçdikdən sonra zəkat vacib olur.
Məsələn, bu gün Şaban ayında sərvətiniz 13.000 manat oldu. Gələn ilin Şaban ayında əgər bu məbləğ ən azı 13.000 manat qalarsa, o zaman 2.5% (yəni qırxda biri) zəkat verməniz fərz olur.
Əgər il ərzində sərvət bu miqdardan aşağı düşərsə, zəkat vacib olmur və yeni hesablamaya başlanır. Bu, Malikilər, Şafeilər və Hənbəlilərin görüşüdür.
Lakin Hənəfi məzhəbinə görə, il ərzində sərvət 13.000 manatdan bir qədər aşağı düşsə belə, il sonunda həmin miqdara bərabər və ya çox olarsa, zəkat verilməlidir. Yəni, burada əsas başlanğıc və son tarixdəki vəziyyətdir.
Zəkat ciddi bir ibadətdir və Allah rizası üçün verilir. Ona görə də zəkatla bağlı məlumatlı olmaq və düzgün hesab aparmaq önəmlidir.
