İsrailin Baş naziri Benyamin Netanyahu Livan hökumətinin bu ayın əvvəlində 2025-ci ilin sonuna qədər Hizbullahı silahsızlaşdırmaq barədə qəbul etdiyi qərarı “tarixi addım” kimi dəyərləndirib. Xatırladaq ki, ötən ilin noyabrında ABŞ-ın vasitəçiliyi ilə əldə olunan atəşkəslə başa çatan İsrail–Hizbullah müharibəsindən sonra Beyrut ABŞ-ın təzyiqi altında qalıb.

İslam Müqavimət Hərəkatı (HƏMAS) İsrailin baş naziri, Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsi tərəfindən axtarışda olan Benyamin Netanyahunu vasitəçilərin atəşkəs sazişi əldə etmək cəhdlərini pozmaqda ittiham edib. Hərəkat bildirib ki, Netanyahunun HƏMAS-ın vasitəçilərin təklifini qəbul etməsindən sonra belə Qəzzanın işğal planlarını təsdiqləməsi onun hər hansı razılaşmanı əngəlləməkdə israrlı olduğunu göstərir.

Israil bazar günü Yəmənin paytaxtı Sənaya hava zərbələri endirib. Hücumlarda 6 nəfərin öldüyü, 86 nəfərin yaralandığı bildirilir. Husilərin idarə etdiyi Əl-Məsirə televiziyasının məlumatına görə, Husi hökumətinə bağlı Yəmənin Səhiyyə Nazirliyi dünənki hücumlarla bağlı yazılı açıqlama yayıb. Açıqlamada, “Düşmən İsrail təyyarələrinin Sənaya hücumları nəticəsində ölən şəhidlərin sayı 6-ya, yaralıların sayı isə 86-ya yüksəlib.“ - deyə bildirilib. Husi hökumətinin Səhiyyə Nazirliyinin sözçüsü Anis əl-Əsbahi dünən gecə İsrailin hava hücumları nəticəsində 4 nəfərin öldüyünü, 67 nəfərin yaralandığını açıqlayıb.

Qəzza hökuməti İsrailin şimal bölgələrindən cənuba 1,3 milyon insanı köçürmək planının həyata keçirilməsinin faktiki olaraq mümkünsüz olduğunu açıqlayıb. Hökumətin Media Bürosundan verilən məlumata görə, cənub şəhərlərinin bu qədər insanı yerləşdirəcək potensialı yoxdur, sığınacaq çatışmazlığı isə 96 faizi keçib. Bəyanatda bildirilib ki, İsrail ordusunun elanına baxmayaraq, indiyədək yalnız 10 min çadırın Qəzzaya daxil olmasına icazə verilib. Halbuki, real ehtiyac 250 min çadır və karvan təşkil edir. Bu, tələbatın cəmi 4 faizinə bərabərdir. Bundan əlavə, İsrailin beynəlxalq yardım təşkilatlarının işinə qoyduğu məhdudiyyətlər səbəbindən sərhəd-keçid məntəqələrində sığınacaq materiallarının çatışmazlığı yüz minlərlə köçkün üçün vəziyyəti daha da ağırlaşdırır.

Fələstin Xarici İşlər Nazirliyi İsrailin Qəzzaya planlaşdırdığı işğalın bölgədə yaşayan milyonlarla insanı həyati təhlükə ilə üz-üzə qoyacağı barədə xəbərdarlıq edib. Nazirliyin açıqlamasında qeyd olunub ki, Qəzzanın işğalı soyqırımı və aclığı daha da dərinləşdirəcək, şəhərin infrastrukturu tamamilə dağıdılaraq 2 milyondan çox dinc sakini fəlakətə sürükləyəcək. Açıqlamada vurğulanıb ki, Qəzzada yaşanan aclıq təbii səbəblərdən deyil, İsrailin yardımı “müharibə silahı” kimi əngəlləmək məqsədli siyasətindən qaynaqlanır. “Beynəlxalq ictimaiyyətin bu aclığı dayandıra bilməməsi ölkələrin və qurumların mənəvi dəyərlərinə ciddi zərbə vurur”, – deyə bəyanatda bildirilib. Nazirlik həmçinin beynəlxalq qurumları, xüsusilə BMT-ni minlərlə insanın həyatını xilas etmək üçün məcburi addımlar atmağa çağırıb.

HƏMAS hərəkatı vasitəçilərin təklifini qəbul etdikdən sonra İsrailin baş naziri Benyamin Netanyahunun Qəzzada işğal planı ilə razılaşmaya mane olduğunu açıqlayıb. Hərəkatın bəyanatında Netanyahunun məhbus mübadiləsi və atəşkəs razılaşmalarına əsas maneə olduğu vurğulanıb. “Biz qismən razılaşmanı qəbul etdik və hərtərəfli razılaşmaya hazır olduğumuzu nümayiş etdirdik, lakin Netanyahu bütün həll yollarını rədd edir”, – deyə HƏMAS bəyan edib. Qruplaşma Netanyahunun hər dəfə razılaşma yaxınlaşanda yeni şərtlər irəli sürdüyünü və danışıqları gecikdirdiyini bildirib. Bəyanatda həmçinin İsrailin soyqırım və aclıq siyasətinə qarşı rəsmi və ictimai təzyiqlərin artırılmasına çağırış edilib.

ABŞ-ın Yaxın Şərq üzrə xüsusi nümayəndəsi Tomas Barrak İsrailə səfər edərək ölkənin baş naziri Benyamin Netanyahu ilə görüş keçirib. Bu barədə Axios portalı məlumat yayıb. “ABŞ-ın xüsusi nümayəndəsi Tom Barrak İsrailə səfərə gəlib və Netanyahu ilə görüşərək ABŞ prezidenti Donald Trampın İsrailə Livana endirilən zərbələri məhdudlaşdırması ilə bağlı xahişini, həmçinin Suriya ilə aparılan danışıqları müzakirə edib” - deyə, məlumatda qeyd olunub.

İsrailin siyasət və təhlükəsizlik məsələləri üzrə nazirlər kabineti avqustun 26-da Qəzza şəhərinin ələ keçirilməsi planını müzakirə edəcək. Kabinetin üzvü olan nazirlərə Qəzza şəhərində həyata keçirilməsi nəzərdə tutulan əməliyyat planının təsdiqlənməsi üçün səsvermə təklif olunacaq.

İsrail mənbələrinin məlumatına görə, baş nazir Benyamin Netanyahu Qəzza şəhərinin işğalını dayandırmaq niyyətində deyil. Əsirlərin azad edilməsi üçün aparılan danışıqlar barədə açıqlamalarına baxmayaraq, o, bu məsələdə tələsmir. Əksinə, Netanyahu şəhərin işğalını sürətləndirmək və hətta əməliyyatın adının dəyişdirilməsi ilə bağlı ordu ilə mübahisəyə girib.

Netanyahu əvvəllər HƏMAS-ı razılaşmalardan yayınmaqda günahlandırırdı. İndi isə, HƏMAS Misir və Qətərin vasitəçiliyi ilə təqdim edilən təklifi qəbul etdikdən sonra, niyə Netanayhu Qəzzanı işğal etməkdə israr edir və ordunu bu istiqamətdə addımlarını sürətləndirməyə məcbur edir?

Məlumata görə, təşkilata üzv ölkələrin xarici işlər nazirləri İsrailin hücumlarını və Qəzzanı tam işğal etməyə dair planlarını müzakirə edəcəklər. İclasda İsrailin həyata keçirdiyi işğal, kütləvi qətl, blokada, aclıq təhlükəsi və əhalinin məcburi köçürülməsi kimi beynəlxalq hüquqa zidd addımlarına qarşı ortaq mövqenin müəyyənləşdirilməsi nəzərdə tutulur.

İsrailin baş naziri Benyamin Netanyahu bildirib ki, hətta HƏMAS razılaşmaya razılıq versə belə, İsrail ordusu Qəzzaya nəzarəti ələ alacaq. “Biz bunu hər halda edəcəyik, bunda heç bir şübhə yoxdur. HƏMAS Qəzzada qalmayacaq. Müharibənin sonuna yaxınlaşırıq. Bu, İran və onun vasitəçilərini də əhatə edən yeddi cəbhədə aparılan müharibədir” – deyə Netanyahu qeyd edib.

Qəzza rəsmiləri İsrailin quru əməliyyatlarının ilk mərhələsinə başladığını açıqlayıb. Ordunun Zeytun və Cəbəliyyə məhəllələrinə hücum etdiyi, Qəzza şəhərini isə üç hərbi briqada ilə mühasirəyə aldığı bildirilib. Hava və artilleriya zərbələri ilə müşayiət olunan əməliyyatlar nəticəsində fələstinlilər bölgəni tərk etməyə çalışır. BMT və beynəlxalq təşkilatlar xəbərdarlıq edərək, əməliyyatların fəlakətli nəticələrə gətirib çıxaracağını vurğulayıb. Baş katib Antonio Quterreş dərhal atəşkəs çağırışı edib. Bununla yanaşı, İsrail Müdafiə Nazirliyinin təsdiqlədiyi plana əsasən, yaxın günlərdə əməliyyatların genişləndirilməsi nəzərdə tutulur.

Təşkilatın açıqlamasında bildirilib ki, İsrailin müdafiə naziri Yisrael Katz tərəfindən təsdiqlənən plan 22 aydan çoxdur davam edən hərbi əməliyyatları dərinləşdirəcək və vasitəçilərin atəşkəs və əsir mübadiləsinə dair təşəbbüslərinə əhəmiyyət verilməyəcək. HƏMAS həmçinin İsrail hökumətini günahsız mülki şəxslərə qarşı amansız müharibəni davam etdirməkdə ittiham edib. Açıqlamada Baş nazir Benyamin Netanyahunun vasitəçilərin atəşkəs təklifinə cavab verməməsi də tənqid olunub. HƏMAS bunun İsrailin əsirlərin qaytarılması məsələsində ciddi olmadığını göstərdiyini bildirib. Xatırladaq ki, İsrail Təhlükəsizlik Kabineti avqustun 8-də Qəzza şəhərinin işğalı planını təsdiqləyib. Müdafiə naziri Yisrael Katz və Baş nazir Netanyahu plana əsasən əvvəlcə bir milyonadək fələstinlinin cənuba köçürüləcəyini, şəhərin mühasirəyə alınacağını və daha sonra intensiv hücumlarla işğal ediləcəyini açıqlayıblar.

Fransa Rəyasət Heyəti İsrailin baş naziri Benyamin Netanyahunun prezident Emmanuel Makronu “antisemitizm alovunu alovlandırmaqda” ittiham etməsini yanlış və iyrənc adlandırıb. Yelisey Sarayı açıqlamasında qeyd edib ki, Makronun Fələstin Dövlətinin tanınması çağırışı manipulyasiya və təhrif deyil, ciddi məsuliyyət tələb edən addımdır və cavabsız qalmayacaq. Qeyd edək ki, Netanyahu Makronu 23 sentyabrda yəhudi Yeni ilindən əvvəl antisemitizmə qarşı tədbirlər görməyə çağırıb, Makron isə iyulun 24-də Fələstin Dövlətini tanımaq qərarını açıqlayıb və sentyabrda BMT Baş Assambleyasında məsələni rəsmi olaraq təqdim edəcəyini bildirib.

Suriyanın xarici işlər naziri Əsəd Həsən Şeybani və Kəşfiyyat Direktoru Hossein Salame Fransanın paytaxtı Parisdə İsrailin strateji işlər naziri Ron Dermer ilə görüşüblər. Xarici mənbələr bildirir ki, görüş zamanı tərəflər Suriyanın ərazi bütövlüyünü dəstəklədiklərini və ölkəni parçalamaq məqsədi daşıyan layihələrə qarşı olduqlarını bir daha təsdiqləyiblər. Sveydanın Suriyanın ayrılmaz hissəsi olduğu və druz vətəndaşlarının milli toxumanın vacib elementi olduğu vurğulanıb. Görüşdə Suriyanın cənubunda humanitar vəziyyət müzakirə olunub, tərəflər Sveyda və Bədəvi xalqlarına yardımı artırmaq və onların çətin həyat şəraitini yüngülləşdirmək barədə razılığa gəliblər. Həmçinin 1974-cü il atəşkəs razılaşmasının yenidən aktivləşdirilməsi və İsrailin Suriya ərazilərinə müdaxiləsinin dayandırılması üçün mexanizmin yaradılmasının zəruriliyi qeyd olunub.

Avstraliya hökuməti İsrailin Baş naziri Benyamin Netanyahunun ölkənin Baş naziri Antoni Albanizini “İsrailə xəyanət edən zəif siyasətçi” adlandırmasına sərt cavab verib. Avstraliyanın daxili işlər naziri Toni Berk dövlət televiziyası ABC-yə müsahibə verib.

Fransa ilə İsrail arasında gərginlik artmaqdadır. Dünən, Parisin Fələstin dövlətini tanımaq qərarından sonra İsrailin Baş naziri Benyamin Netanyahu Fransa prezidenti Emmanuel Makronu “antisemitizmi qızışdırmaqda” ittiham edib. Bu bəyanata cavab olaraq Fransanın rəsmi dairələri Netanyahunun sözlərini “alçaq və saxtakar” adlandırıb.

Livanın baş naziri Navaf Salam İsrailin baş naziri Benyamin Netanyahunun qondarma “Böyük İsrail” bəyanatlarını rədd edib və bu açıqlamaların ərəb ölkələrinin milli təhlükəsizliyinə birbaşa təhdid olduğunu bildirib. Əmmanda İordaniya kralı II Abdullah və hökumət rəsmiləri ilə görüşən Salam qeyd edib ki, Livan digər ərəb və islam ölkələri ilə birlikdə Netanyahunun “Böyük İsrail” planını qətiyyətlə rədd edir. Onun sözlərinə görə, İsrailin bəyanatları beynəlxalq hüququn açıq şəkildə pozulmasıdır. Baş nazir həmçinin Qəzzada davam edən zorakılıqları, məcburi köçkün siyasətini və fələstinlilərə qarşı qətliamları pisləyərək, beynəlxalq ictimaiyyəti Fələstin xalqını qorumağa çağırıb. İordaniya kralı II Abdullah isə görüş zamanı Livanın təhlükəsizliyi və suverenliyinin qorunmasında dəstəyini ifadə edib, iqtisadi və siyasi əməkdaşlığın genişləndirilməsinin zəruriliyini vurğulayıb.

Tramp radio aparıcısı Mark Levinlə müsahibəsində Netanyahunun Qəzzadakı hərbi əməliyyatlara görə məsuliyyət daşımasına baxmayaraq, onu müdafiə edib. “O, yaxşı insandır, döyüşür. Birlikdə işlədiyim üçün müharibə qəhrəmanıdır. Mən də eləyəm, düşünürəm”.- deyə bildirib. Tramp BCM-nin Netanyahuya qarşı həbs qərarına, yoxsa İsraildəki korrupsiya işinə istinad etdiyini dəqiqləşdirməyib. O, həmçinin İranın nüvə obyektlərinə qarşı ABŞ hücumlarının “uğurlu” olduğunu da vurğulayıb. Qeyd edək ki, BCM 2024-cü il 21 noyabr tarixində Netanyahu və keçmiş müdafiə naziri Yoav Gallant barəsində Qəzzada törədilən hərbi cinayətlər və insanlığa qarşı cinayətlərə görə həbs orderi çıxarıb. Netanyahu ölkəsində 2019-cu ildən bəri davam edən korrupsiya ittihamları ilə də mühakimə olunur. Tramp isə bu məhkəmələrin ləğvini tələb edib.

İsrailin baş naziri Benyamin Netanyahu Qəzza ilə bağlı Misir və Qətər vasitəçilərinin təqdim etdiyi və HƏMAS-ın da qəbul etdiyi son təklifi rədd edib. İsrail İctimai Yayım Şirkətinin məlumatına əsasən, Netanyahu qismən razılaşmanı rədd edərək bütün girovların eyni anda azad olunmasını tələb edib və “Heç bir girovu arxada qoymayacağıq” - deyə bildirib.

BAKI, AzerVoice, Nərmin Ağayeva İsrailin Qəzza planı mülki əhali üçün böyük risk daşıyır.

Bu addım Misirin müharibəni bitirəcək çıxış yollarının axtarışı üzrə təşəbbüslərin və diplomatik fəaliyyətin mərkəzində qalmaq istəyini göstərir. Eləcə də, hər hansı razılaşmanın Misirdən kənar əldə olunmasının və ya onu kənarda qoymaq cəhdlərinin mümkünsüzlüyünü vurğulayır.

İranın dini lider Əli Xameneinin hərbi müşaviri Yəhya Rəhim Səfəvi bildirib ki, İsraillə yeni müharibə başlaya bilər və bunun ardınca bəlkə də başqa müharibə olmayacaq.