BAKI,AzerVoice Analitik Təhlil Mərkəzi

İranın raket arsenalı İsrail üçün fövqəladə narahatlıq mənbəyidir və bu, yəhudi dövlətinin təhlükəsizlik baxımından bu təhdidi neytrallaşdırma ehtiyacını İranın nüvə məsələsini həll etməkdən daha təcili bir prioritet halına gətirə bilər. Tehran nüvə proqramının hərbi xarakter daşıyıb-daşımadığı barədə qəti qərar verilməsə də, Təl-Əviv onun dinc məqsədli olmadığını dəfələrlə bəyan edib.

Bu mənzərədə İranın raket silahlanması İsrail ilə Tehran arasında yeni bir müharibə mərhələsinin başlanması üçün səbəbə çevrilə bilər. Xüsusilə İsrailin İran raketlərindən gələn təhlükə ilə bağlı qorxu kampaniyasını intensivləşdirməsi və bu təhlükə ilə bağlı ABŞ-ı da xəbərdar etməsi Vaşinqtonu hərbi müdaxiləyə təhrik etməyə bənzəyir.

İsrailin baş naziri Benyamin Netanyahu bildirib ki, İran 8 min kilometr məsafəyə malik qitələrarası raketlər hazırlayır. O, yəhudi əsilli amerikalı jurnalist Ben Şapiroya verdiyi müsahibədə: “İran 8 min kilometr məsafəyə çata bilən qitələrarası raketlər hazırlayır. Əgər 3 min kilometr də əlavə etsək, onda Nyu-York, Vaşinqton, Boston, Mayami və hətta Mar-a-Lago belə onların nüvə silahlarının hədəfinə çevrilir. Bu, doğrudan da böyük bir təhlükədir. Biz bu cür ağılsız və ‘Amerikaya ölüm’ şüarını səsləndirən insanların atəşi altında qalmaq istəmirik.” - deyib

O, eyni zamanda bildirib ki, “Təl-Əviv bu təhlükəni özündən uzaqlaşdırmaq üçün böyük səylər göstərir”

İranın raket sistemi onun hərbi arsenalının əsas dayağı və müharibə aparmaq üçün ən effektiv vasitəsidir. Bu, son İsrail-İran müharibəsi zamanı da sübuta yetdi. Həmin müharibədə iranlılar qarşıdurmanı İsrailin daxilinə daşımağa nail olmuş, paytaxt Təl-Əviv də daxil olmaqla bir çox strateji obyektlərə zərbələr endirmişdilər. İsrailin itkiləri barədə rəsmi məlumat verilməsə də, hərbi analitiklər bu zərbələrin əhəmiyyətli nəticələr doğurduğunu və İran raketlərinin təsirli olduğunu, ABŞ və İsrail arasında olan güc balansını müəyyən qədər sabitləşdirdiyini qeyd ediblər.
Netanyahu dəfələrlə xəbərdarlıq edib ki, İranın təhdidi yalnız İsraili deyil, həm də ABŞ və Avropa ölkələri daxil olmaqla bütün Qərbi hədəf alır. Bununla belə, Tehran rəsmiləri bir neçə dəfə bəyan ediblər ki, İranın nüvə və raket proqramları heç bir Qərb ölkəsini hədəf almır.

Eyni müsahibədə Netanyahu həmçinin bildirib ki, İsrail ABŞ ilə birlikdə “başqa heç bir böyük dövlətin malik olmadığı hücum silahları” inkişaf etdirir. O deyib: “Dünyanın ən inkişaf etmiş silahlarını İsrail hazırlayır və onları ABŞ ilə bölüşür,” - lakin əlavə təfərrüat verməyib.

İran isə beynəlxalq ictimaiyyətə, xüsusilə Qərb ölkələrinə aydın mesaj verir ki, öz raket proqramından imtina etməyə hazır deyil. Bu proqram onun hərbi gücünün onurğa sütunu və düşmənləri - başda İsrail olmaqla - qarşısında deterrent balansının əsas vasitəsidir.

ABŞ və Qərb müttəfiqləri İranın raket proqramını nüvə danışıqlarına daxil etməyə çalışsalar da, Tehran əks siqnallar göndərərək raketlərinin uçuş məsafəsini artırmaq və istehsal infrastrukturunu yeniləmək niyyətində olduğunu açıq şəkildə bəyan edib.

Keçən həftə İran İslam İnqilabı Keşikçiləri Korpusunun (SEPAH) yüksək rütbəli komandiri bildirib ki, raketlərin məsafəsi Tehranın zəruri hesab etdiyi hər nöqtəyə qədər artırılacaq. Bu, Qərbin İran raketlərini məhdudlaşdırmaq tələblərinə cavab idi.

İran rəsmiləri qeyd ediblər ki, ABŞ və bəzi Avropa dövlətlərinin İranın raket qabiliyyətini məhdudlaşdırmaq tələbləri nüvə razılaşmasına mane olan əsas problemlərdəndir.

Rəsmi Tehranın açıqlamasına görə, hazırda İran raketlərinin uçuş məsafəsi 2 min kilometrdir. İran rəsmiləri bildirirlər ki, bu məsafə ölkəni qorumaq üçün kifayətdir, çünki o, İsrailə qədər olan məsafəni əhatə edir.

Xatəm əl-Ənbiyə Mərkəzi Hərbi Qərargahının müfəttiş müavini Məhəmməd Cəfər Əsədi yaxın günlərdə “Fars” xəbər agentliyinə deyib müsahibəsində : “Raketlərimiz ehtiyac duyulan məsafəyə qədər çatacaq.”-deyib.

O əlavə edib ki, İran raketlərinin gücü və məsafəsi İsrailin iyun ayında başlatdığı müharibənin cəmi on iki gün davam etməsinə səbəb olub.

Əsədinin açıqlamaları İranın İsrail tərəfindən hədəf alınan raket istehsal mərkəzlərini yenidən bərpa etməyə başlamasından bir neçə gün sonra səslənib. Bu addım Təl-Əvivin “uyğun vaxtda yeni müharibəyə hazır olduqlarını” bildirməsi fonunda, Tehranın da belə bir qarşıdurmanı istisna etmədiyini göstərir.

İran raketlərinin yaratdığı təhdidə görə, ABŞ və Qərb ölkələri bu məsələni İranın nüvə proqramı ilə bağlı danışıqlara daxil etməyə çalışıblar. Lakin Tehran bunu qəti şəkildə rədd edib.

Raket proqramının bərpası İran İslam Respublikası üçün olduqca vacib məsələ sayılır. Tehran hesab edir ki, İsraillə yeni müharibə mərhələsinin baş verməsi mümkündür.

İranın xarici işlər naziri Abbas Əraqçi daha əvvəl demişdi ki, “Əgər təcavüz təkrarlansa, İran tərəddüd etmədən daha qəti şəkildə və gizlədilməsi mümkünsüz şəkildə cavab verəcək.”
İran mediası, o cümlədən İnqilab Keşikçilərinə yaxın “Təsnim” agentliyi, İsrailə qarşı yeni müharibənin başlaya biləcəyi barədə xəbərlər və təhlillər yayımlayır. Müşahidəçilər bunu ictimai rəyi mümkün qarşıdurmaya hazırlamaq və onun nəticələrinə dözümlü olmağa istiqamətlənmiş kampaniya kimi dəyərləndirirlər.
Eyni kontekstdə İsrailin Baş Qərargah rəisi Eyal Zamir açıq şəkildə bildirib ki, İranla yeni hərbi qarşıdurma ehtimalı mövcuddur:
“Biz hələ İranla işimizi bitirməmişik,” - deyə o qeyd edib və iyun müharibəsini sadəcə “birinci mərhələ” adlandırıb.