BAKI,AzerVoice
Bu gün 29 oktyabrda İsrail Silahlı Qüvvələri Misirə hücum edərək Süveyş Kanalı istiqamətində irəlilədi və bununla da Süveyş böhranını başlatdı. Qısa müddət sonra İsrailə Fransa və Böyük Britaniya qüvvələri də qoşuldu və bu hadisə soyuq müharibə dövründə Yaxın Şərqdə ciddi beynəlxalq gərginliyə səbəb oldu.
Birgə İsrail–Britaniya–Fransa hücumunun əsas səbəbi, Misir lideri general Camal Abdul Nasirin 1956-cı ilin iyulunda Süveyş Kanalını milliləşdirməsi idi. Bu vəziyyət artıq bir müddət idi ki, yetişirdi. İnsidentdən iki il əvvəl Misir ordusu, 1936-cı il Anglo-Misir müqaviləsi əsasında kanal zonasında mövcud olan Britaniya hərbi qüvvələrinin çıxarılması üçün təzyiqlərə başlamışdı. Bundan əlavə, Nasirin silahlı qüvvələri İsraillə sərhəd boyunca vaxtaşırı toqquşmalara girmiş və Misir lideri sionist dövlətinə qarşı açıq düşmən münasibətini gizlətməmişdi.
Sovet silahları və maliyyə dəstəyi ilə güclənən Nasir, eyni zamanda ABŞ-ın Nil çayı üzərində Asuan bəndinin tikintisinə maliyyə ayırmaq vədindən imtina etməsinə qəzəblənmişdi. O, cavab olaraq Süveyş Kanalının milliləşdirilməsi əmrini verdi. Britaniya bu addımdan qəzəblənərək, Fransanın (Nasirin Əlcəzairdəki üsyançıları dəstəklədiyinə inandığı üçün) və İsrailin dəstəyi ilə kanalı geri almaq üçün hərbi əməliyyat planlaşdırdı.
İsrail hücuma birinci başladı, lakin Britaniya və Fransa qüvvələrinin dərhal müdaxilə etməməsi onları təəccübləndirdi. Planlaşdırılan “ildırım müharibəsi” uğursuz alındı və əməliyyat durğunluz vəziyyətinə düşdü. BMT dərhal atəşkəs barədə qətnamə qəbul etdi.
Bu vaxt Sovet İttifaqı Misirə yardım etmək niyyətində olduğu barədə açıq təhdidlər səsləndirdi. Qısa zamanda təhlükəli vəziyyət yarandı və ABŞ administrasiyası (Prezident Eyzenhauerin rəhbərliyi ilə) bu böhranı Sovet–ABŞ qarşıdurmasına çevrilmədən aradan qaldırmağa çalışdı. ABŞ həm Sovet İttifaqına müdaxilə etməmək barədə xəbərdarlıq etdi, həm də Britaniya, Fransa və İsrail hökumətlərinə qoşunlarını geri çəkmək üçün təzyiq göstərdi.
Nəticədə, bu ölkələrin hərbi qüvvələri 1956-cı ilin sonu və 1957-ci ilin əvvəllərində Misirdən tamamilə geri çəkildilər, Süveyş böhranı isə soyuq müharibə dövrünün ən mühüm diplomatik dönəmlərindən biri kimi tarixə düşdü.