BAKI,AzerVoice
Misir dövlət xadimi və hərbi lideri Ənvər Sədat 1918-ci il dekabrın 25-də Qahirənin şimalında yerləşən Mit Əbul-Qum şəhərində sudan əsilli böyük bir ailədə dünyaya gəlib. O, hərbi xəstəxanada məmur vəzifəsində çalışan Məhəmməd Sədat və Sitt əl-Barraynın on üç övladından biri idi. Ailəsi dindar müsəlman köklərinə bağlı idi.
Uşaqlıqda Quran oxumağı öyrənən Ənvər Sədat 1925-ci ildə ailəsi ilə birlikdə Qahirənin kənarına köçdü və burada orta təhsil aldı. Özünün etirafına görə, gəncliyində onun dünyagörüşünə ən çox təsir edənlərdən biri Mustafa Kamal Atatürk olmuşdur.
Hərbi karyera və siyasətə giriş
1938-ci ildə hərbi məktəbi bitirərək leytenant rütbəsi alan Sədat, 1940-cı ildə gizli “İsaba” təşkilatına qoşuldu. O, millətçi “Misr əl-Fətat” hərəkatına və həmçinin “Müsəlman Qardaşlar” təşkilatına da yaxın idi. Daha sonra Camal Əbdül Nasirin rəhbərlik etdiyi “Azad Zabitlər” təşkilatının yaradılmasında iştirak etdi.
1952-ci il dövlət çevrilişindən sonra Sədat müxtəlif dövlət vəzifələrində çalışdı. 1970-ci ildə Camal Əbdül Nasirin ölümündən sonra prezident seçildi. Hakimiyyətə gələndən sonra Sədat Nasirin ərəb millətçiliyi və sosializm siyasətindən uzaqlaşaraq fərqli kurs götürdü. 1971-ci ildə ölkənin adı Birləşmiş Ərəb Respublikasından dəyişdirilərək Misir Ərəb Respublikası oldu.
Supergüclərlə münasibətlər və İsraillə müharibə
Sədat Sovet İttifaqının kifayət qədər dəstək vermədiyini düşünərək ABŞ-a yaxınlaşdı. 1972-ci ildə sovet hərbi müşavirlərini ölkədən çıxardı. 1973-cü ildə Suriyanın prezidenti Hafiz Əsədlə birlikdə İsrailə qarşı müharibə başlatsa da, uğursuz nəticələrdən sonra sülh danışıqlarına yönəldi.
1977-ci ildə Qüdsə etdiyi tarixi səfər ərəb dünyasında böyük qınağa səbəb oldu. Lakin Sədat İsraillə sülhün tərəfdarı olaraq danışıqları davam etdirdi. 1978-ci ildə ABŞ prezidenti Cimmi Karterin vasitəçiliyi ilə Kemp-Deviddə İsrailin baş naziri Menahem Beginlə birgə sülh sazişi imzaladı. Bu müqavilə nəticəsində İsrail Sinay yarımadasını Misirə qaytardı. Sədat və Begin bu uğura görə Nobel Sülh Mükafatına layiq görüldülər.
İqtisadi islahatlar və daxili siyasət
1974-cü ildə Sədat “açıq qapı” (infitah) siyasətini elan etdi. Xarici sərmayədarlar üçün əlverişli şərait yaradıldı, iqtisadiyyat liberallaşdırıldı. Lakin bu siyasət əhalinin böyük qisminin yoxsullaşmasına və sosial narazılıqlara səbəb oldu. 1977-ci ildə subsidiyaların azaldılması nəticəsində ölkədə “çörək iğtişaşları” baş verdi.
Qətl
1981-ci ilin 6 oktyabrında, 1973-cü il müharibəsinin ildönümü münasibətilə keçirilən hərbi paradda Ənvər Sədat sui-qəsd nəticəsində qətlə yetirildi. Hücumu leytenant Xalid əl-İslambuli və onun silahdaşları həyata keçirdi. Hücum zamanı prezident də daxil olmaqla 12 nəfər öldü, vitse-prezident Hüsnü Mübarək isə yaralandı.
1982-ci ilin aprelində Xalid əl-İslambuli və digər sui-qəsdçilər mühakimə olunaraq edam edildi. Onun adı İranda küçəyə verildi ki, bu da Misir–İran münasibətlərini daha da gərginləşdirdi.