BAKI, AzerVoice, Nailə Babazadə
AzerVoice-un təqdim etdiyi yeni Hüquq Bələdçisi rubrikasında Quba 1 saylı Mediasiya Təşkilatının direktoru, mediator-hüquqşünas Hümmət Əliyev dövlət sektorunda mediasiyanın rolunu şərh edib.
“Hüquq və Cəmiyyət” rubrikasının bu buraxılışında diqqətimizi dövlət qurumlarında mediasiyanın tətbiqinə yönəltdik.
Dövlət qurumlarında yaranan mübahisələr çox vaxt uzun müddət davam edən müraciət və şikayət proseslərinə çevrilir. Lakin mediasiya bu kimi hallarda daha sürətli, səmərəli və qarşılıqlı etimada əsaslanan alternativ mexanizm kimi ön plana çıxır.
Bu mövzuda fikirlərini bölüşmək üçün Hümmət Əliyevlə söhbətləşdik.
– Hümmət müəllim, dövlət qurumlarında yaranan mübahisələrdə mediasiya tətbiq olunurmu?
– Bəli, artıq bir çox dövlət qurumlarında mediasiya tətbiq olunur və bu istiqamətdə maraq getdikcə artır. Əmək münasibətləri, sosial məsələlər, bələdiyyə ilə vətəndaş arasındakı anlaşmazlıqlar, eləcə də inzibati xarakterli mübahisələr mediasiya üçün ən uyğun sahələrdir. Bu, həm dövlət orqanlarının iş yükünü azaldır, həm də vətəndaşların müraciətlərinin daha çevik həllinə şərait yaradır.
– İctimai xidmətlər sahəsində mediasiya hansı faydalar yaradır?
– Ən böyük üstünlüklərdən biri vaxt və maliyyə qənaətidir. Məhkəmə prosesləri aylarla, bəzən illərlə davam etdiyi halda, mediasiyada tərəflər daha qısa müddətdə razılığa gələ bilirlər. Bundan başqa, mediasiya dövlət–vətəndaş münasibətlərində etimadı gücləndirir, tərəflər arasında konstruktiv dialoq yaradır və xidmət keyfiyyətinə müsbət təsir göstərir.
– Dünyada dövlət və vətəndaş münasibətlərində mediasiya hansı ölkələrdə sınaqdan keçirilib?
– ABŞ, Kanada, Hollandiya və Skandinaviya ölkələri bu sahədə ən qabaqcıl təcrübəyə malikdir. Bu ölkələrdə inzibati mübahisələrin böyük hissəsi məhkəməyə getmədən, məhz mediasiya yolu ilə həll olunur. Bu model təkcə münaqişələrin həllini sürətləndirmir, həm də dövlət xidmətlərində şəffaflığı və məmnunluğu artırır.
– İnzibati mediasiyanın hüquqi çərçivəsi necə müəyyən edilir?
– Bu proses “Mediasiya haqqında” qanun, inzibati hüquq normaları və dövlət qurumlarının daxili qaydaları ilə tənzimlənir. Qanunvericilik mediatorun səlahiyyətlərini, tərəflərin hüquq və öhdəliklərini, habelə prosesin necə aparılmalı olduğunu dəqiq müəyyən edir. Bu da prosesin tam hüquqi əsaslarla aparılmasını təmin edir.
– Dövlət mediasiya prosesində neytrallığı necə qoruyur?
– Neytrallıq mediasiyanın ən əsas prinsiplərindən biridir. Birincisi, mediator dövlət qurumundan asılı olmayan müstəqil şəxs olur. İkincisi, proses tam könüllülük əsasında qurulur, hər iki tərəf bərabər söz haqqına malikdir. Nəticə isə tərəflərin iradəsi ilə formalaşır. Bu prinsip obyektivliyin və ədalətin əsas təminatıdır.
– Hümmət müəllim, mediasiyanın dövlət sektorunda genişlənməsi nəyi dəyişə bilər?
– Bu proses həm vətəndaşların hüquqlarının daha effektiv müdafiəsinə, həm də dövlət xidmətlərinin keyfiyyətinin yüksəlməsinə töhfə verir. Mediasiyanın geniş tətbiqi həm cəmiyyət, həm dövlət, həm də hüquq sistemi üçün böyük üstünlüklər yaradır.
“Gələcəyin hüququ yalnız qanunla deyil, dialoqla idarə olunacaq. Mediasiya o dialoqun qapısını açır.”
Ünvan: Quba şəhəri, Heydər Əliyev prospekti,
"İlqaroğlu" Business Center, II mərtəbə.
Tel.mob: (+994) 77 450.77.44, (+994) 77 450.77.44
E/ünvan: [email protected]
Şabran ofisi:
Ünvan: Şabran şəhəri, Zərifə Əliyev küç., (Şabran Məhkəməsinin qarşısı)
Tel.mob: (+994) 77 588.77.44