İsrail ordusu İvrit təqviminə görə yeni ilin başlanğıcı sayılan Roş Aşana bayramı münasibətilə 22–23 sentyabr tarixlərində ölkənin bütün bölgələrində yerləşən hərbi birləşmələrin gücləndirildiyini açıqlayıb. Ordunun yaydığı rəsmi bəyanatda qeyd olunub ki, vəziyyətin qiymətləndirilməsindən sonra müxtəlif bölgələrdə həm müdafiə, həm də hücum məqsədilə birliklər yüksək hazırlıq vəziyyətinə gətirilib və əlavə qüvvələrlə gücləndirilib.

BMT-nin mandat verdiyi müstəqil araşdırmaçılar İsraili Qəzzada soyqırım törətməkdə ittiham etdikdən sonra suallar yaranıb: dövlət və liderlərini hansı məhkəmələr mühakimə edə bilər və qarşıda hansı mərhələlər gözlənilir?

Portuqaliyanın xarici işlər naziri Paulo Rangel bazar günü Nyu-Yorkda verdiyi açıqlamada, hökumətin Fələstini dövlət olaraq tanıdığını bildirib. Rangel bu addımın, “qalıcı sülh üçün yeganə həll yolunun iki dövlətli həll olduğu” vizyonunu dəstəklədiyini vurğuladı.

Fidan bildirib ki, İslam Əməkdaşlıq Təşkilatı və Ərəb Liqasının birgə toplantısı nəticəsində yayımlanan yekun bəyanatdan əlavə, liderlərin qapalı görüşlərində İsrailin bölgədəki genişlənmə siyasətinə qarşı mediaya açıqlanmayan mühüm qərarlar qəbul edilib.

Dünən səhər saatlarından etibarən İsrail ordusunun Qəzza Zolağının müxtəlif bölgələrinə endirdiyi hücumlarda 99 fələstinli həyatını itirib. Xəstəxana mənbələrinin və hadisə şahidlərinin bildirdiyinə görə, İsrail ordusu Qəzzanın müxtəlif bölgələrində fələstinlilərin yaşadığı evləri, çadırları və yardım gözləyən mülki şəxsləri hədəf alıb. İsrail ordusunun Qəzza Zolağının şimalına endirdiyi hücumlarda 77 fələstinli həyatını itirib.

BMT baş katibi Antonio Quterreş çərşənbə axşamı Qəzza şəhərinin “sistematik dağıdılmasını” pisləyib və bildirib ki, İsrailin soyqırımı törədib-törətmədiyi barədə qərarı beynəlxalq məhkəmələr verməlidir. “Baş katibin səlahiyyətlərinə soyqırımı barədə hüquqi qərar vermək aid deyil. Bu, yalnız Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsinin səlahiyyətinə daxildir”-deyə Quttereş Quterreş Nyu-Yorkda jurnalistlərin suallarını cavablandırarkən deyib.

İsrailin Baş naziri Benyamin Netanyahu, bir həftə əvvəl Dohada həyata keçirilən hava hücumundan sonra Qətərə qarşı “sözlü” hücumlarını artırıb. Yedioth Ahronoth və Maariv qəzetlərinin məlumatına görə, Netanyahu Qüdsün qərbində yerləşən ofisində mətbuat konfransı keçirib. Netanyahu bildirib ki, Qətərə qarşı sərt tənqidlər səsləndirib və "bunları müharibə zamanı ifadə etdiyini" deyib. "Qətər istəsəydi, çox daha güclü təzyiq göstərə bilər və oğurlanan bütün vətəndaşlarımızın (israilli əsirlərin) azad olunmasına yardımçı ola bilərdi" deyə iddia edən Netanyahu, Qətərin HƏMAS-la əlaqəli olduğunu, HƏMAS-ı dəstəklədiyini, ona ev sahibliyi etdiyini və maliyyələşdirdiyini bildirib.

Son üç ay ərzində ikinci dəfə olaraq İsrailin Baş naziri Benyamin Netanyahu bazar ertəsi Qüdsdəki “Davud şəhəri” məhəlləsindən Əl-Əqsa məscidinin yanındakı Burak divarına (Qərb divarı ) qədər uzanan tunelin açılışını etdi. Lakin bu dəfə açılış ABŞ-ın dövlət katibi Marko Rubionun iştirakı ilə baş tutdu. Rubio bu addımı “xüsusi tarixi hadisə” adlandırdı.

ABŞ Prezidenti Donald Tramp İsrailin Qətərə təkrar hücum etməyəcəyini söyləyib. Tramp Oval Ofisdə jurnalistlərin suallarını cavablandırarkən İsrailin Qətərə endirdiyi hava hücumu ilə bağlı danışıb. Qətərin "çox yaxşı bir müttəfiq olduğunu və bir çox insanın bunun fərqində olmadığını" deyən Tramp, İsrail Baş naziri Benyamin Netanyahunun Qətərə yenidən hücum etməyəcəyini bildirib. Tramp, İsrailin HƏMAS-a qarşı başqa tədbirlərə əl atacağını vurğulayaraq, “Netanyahunun Qətəri vurmayacağını, bəlkə də onların (HƏMAS-ın) ardınca gedəcəyini” ifadə edib.

İsrail Baş naziri Benyamin Netanyahu bazar günü bəyan edib ki, ABŞ dövlət katibi Marko Rubionun İsrailə səfəri iki ölkə arasındakı “ittifaqın və dostluğun gücünü” nümayiş etdirir. Bu açıqlama, İsrailin Dohada HƏMAS rəsmilərini hədəf aldığı zərbədən bir neçə gün sonra gəlib. Müşahidəçilərə görə, Rubionun səfərinin əsas məqsədi Vaşinqtonun İsrailə dəstəyini göstərməkdir. Bu, ərəb ölkələrinin geniş şəkildə Qətəri dəstəklədiyi, eyni zamanda Dohada keçirilən ərəb-islam sammitinin fonunda baş verir.

İsrail ordusunun Baş Qərargah rəisi, general Eyal Zamir, “Knesset”də çıxışı zamanı Baş nazir Benyamin Netanyahudan Qəzzadakı əməliyyatların növbəti mərhələsi ilə bağlı heç bir aydın göstəriş almadığını bildirib. Onun sözləri, ordunun Qəzzaya hücumlarını genişləndirməyə hazırlaşdığı bir vaxtda, İsrail ordusunun hazırlıq vəziyyətinə dair narahatlıqları artırıb.

İsrailin baş naziri Benyamin Netanyahu Qəzza şəhərinə qarşı quru əməliyyatı başlamazdan əvvəl bölgədə saxlanılan israilli əsirlərlə bağlı iclas keçirəcək. AzerVoice-un məlumatına görə, iclasda quru hücumu zamanı əsirlərə zərər dəyməməsi üçün görüləcək tədbirlər, eləcə də digər məsələlər müzakirə olunacaq. Toplantıda müdafiə naziri İsrael Katz, xarici işlər naziri Gideon Saar, strateji məsələlər naziri Ron Dermer, millət vəkili Aryeh Deri, Baş Qərargah rəisi Eyal Zamir və milli təhlükəsizlik müşaviri Tzaçi Haneqbi iştirak edəcək.

HƏMAS-ın əlində saxlanılan israilli girovların ailələri baş nazir Benyamin Netanyahunun siyasətinə qarşı etirazlarını gücləndiriblər. Ailələr həmçinin Netanyahunun onlarla görüşməkdən imtina etdiyini və tələblərini dinləmədiyini bildiriblər. Onların sözlərinə görə, baş nazir görüş üçün qrafikində vaxt olmadığını bəhanə gətirib. Girov ailələri açıqlayıblar ki, yaxınlarının Qəzzaya aparılmasından 700 gün keçdiyi üçün Netanyahu ilə görüş tələb ediblər. Lakin bir müddət sonra onlara görüşün baş tuta bilməyəcəyi bildirilib. Ailələr baş naziri onlardan qaçmaqda ittiham edərək deyiblər: “İki ildir övladlarımızı laqeyd qoyduğu üçün artıq gözlərimizə baxa bilmir.”

ABŞ dövlət katibi Marko Rubio İsrailə səfəri çərçivəsində ölkənin baş naziri Benyamin Netanyahu ilə görüş keçirməyi planlaşdırır. AzerVoice-un məlumatına görə, Rubio və Netanyahu birlikdə Qüdsdə yerləşən Ağlama Divarını da ziyarət edəcəklər. Dövlət katibinin səfəri İsrailin bir neçə gün əvvəl Qətərin paytaxtı Dohaya endirdiyi hava zərbəsindən sonra baş tutub. İsrail Hərbi Hava Qüvvələri HƏMAS siyasi rəhbərliyinin üzvlərinin yerləşdiyi binanı raketlə vurmuşdu. Fələstin tərəfinin açıqlamasına görə, HƏMAS rəhbərlərindən heç kim həlak olmayıb.

Bugün baş verən hadisələrin xronoloji xülasəsini təqdim edirik

1948-ci il mayın 14-də İsrail dövləti elan olundu və beş ərəb dövləti fələstinlilərə dəstək üçün İsrailə hücum etdi. İsrail ordusu ərəb ordularını dəf etdi və 1947-ci ildə BMT-nin Fələstin üçün müəyyənləşdirdiyi bölgü planında ərəblərə ayrılmış ərazilərin bir hissəsini ələ keçirdi. İki BMT vasitəçiliyi ilə atəşkəsdən sonra 1949-cu ilin fevralında İsrail Misir, Livan, İordaniya və Suriya ilə rəsmi barışıq sazişləri imzaladı. Bu razılaşmalar İsrailə müharibə zamanı ələ keçirdiyi ərazilərdə daimi nəzarət imkanı verdi.

Səudiyyə Ərəbistanının Xarici İşlər Nazirliyi İsrailin baş naziri Benyamin Netanyahunun Qətərə qarşı səsləndirdiyi bəyanatları pisləyib. Bildirilib ki, İsrail hakimiyyətinin bu cür bəyanatları və təcavüzkar fəaliyyətləri, eləcə də beynəlxalq hüquq normalarının ciddi şəkildə pozulması beynəlxalq ictimaiyyəti İsrailin bölgədəki dağıdıcı siyasətlərinə qarşı real tədbirlər görməyə məcbur edir. Xatırladaq ki, çərşənbə günü Netanyahu “X” sosial şəbəkəsində paylaşdığı videoda Qətərin HƏMAS rəsmilərini ölkədən çıxarmalı və ya “ədalətə təhvil verməli” olduğunu deyib və “Əgər bunu etməsəniz, biz edəcəyik”, - deyə əlavə edib.

Son bir neçə ildə Kirk-in çıxışları və qısa videoları amerikalı gənclər arasında od kimi yayılırdı. Bəzi kadrlarda onu ABŞ universitetlərində abort məsələsi ətrafında liberal gənclərlə mübahisə edərkən görmək olurdu — o, abortu “körpəyə qarşı qətl” adlandırırdı; bəzilərində cinsi keçid ideyasına qarşı çıxırdı; bəzilərində isə ağdərili amerikalıların silah gəzdirmə hüququnu müdafiə edir, sosial baxımdan mühafizəkar dəyərləri müdafiə edirdi; ya da ABŞ prezidenti Donald Trampın siyasətlərini təbliğ və müdafiə edirdi.

Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri (BƏƏ) İsrailin baş naziri Benyamin Netanyahunun Qətərə qarşı hədələyici bəyanatlarını kəskin şəkildə pisləyib. Bununla bağlı BƏƏ Xarici İşlər Nazirliyinin Strateji Kommunikasiyalar İdarəsinin direktoru Əfra əl-Hamli “X” sosial şəbəkəsində açıqlama yayıb. “Qardaş Qətər dövlətinin təhlükəsizliyi və sabitliyi, Körfəz Əməkdaşlıq Şurası (KƏŞ) ölkələrinin təhlükəsizliyi və sabitliyinin ayrılmaz hissəsidir. Hər hansı Körfəz ölkəsinə hücum, birgə körfəz təhlükəsizlik sisteminə hücum deməkdir”, - bəyanatda vurğulanıb

Qətərin Baş naziri Şeyx Məhəmməd bin Əbdürrəhman Al-Tani İsrailin Doha şəhərinə təşkil etdiyi hava hücumunu “dövlət terroru” adlandıraraq, İsrailin Baş naziri Benyamin Netanyahunun ədalət qarşısına çıxarılmalı olduğunu bəyan edib.

Hücumdan öncə Vaşinqtonun vasitəçiliyi ilə əldə olunan son razılaşmaya görə, “HƏMAS” 2023-cü ilin 7 oktyabr hücumları zamanı əsir götürülən bütün şəxsləri – diri və ya ölü – azad etməli, əvəzində isə İsrail yüzlərlə fələstinlini sərbəst buraxmalı idi. Bu prosesin ardınca tərəflərin daimi həll yolunu müzakirə etməsi nəzərdə tutulurdu. Lakin Netanyahu hökumətinin vaxt udmaq üçün prosesi ləngitdiyinə dair Vaşinqtonda narahatlıqlar mövcud idi.

ABŞ Prezidenti Donald Tramp İsrail Baş naziri Benyamin Netanyahu ilə gərgin telefon danışığı apararaq, Qətərdə HƏMAS-ı hədəf alma qərarının “ağılsız addım” olduğunu bildirib. Wall Street Journalın məlumatına görə, İsrailin ABŞ-dan xəbərsiz şəkildə Qətərdəki HƏMAS liderlərini vurması Trampı və Qətəri qəzəbləndirib. Hadisədən sonra Tramp Netanyahunu sərt tonda tənqid edərək, bu hücumun “barış səylərinə və ABŞ-Qətər münasibətlərinə zərbə vurduğunu” deyib.

İsrailin Baş naziri Benyamin Netanyahu, Qətərin HƏMAS rəsmilərini ölkədən çıxarmadığı təqdirdə yenidən hücum edəcəkləri ilə hədələyib. İsrail Baş Nazirlik Ofisinin ABŞ mərkəzli X sosial media platformasındakı rəsmi hesabından yayımlanan video müraciətində qeyd olunur. "Ya onları ölkədən çıxarırsınız, ya da ədalətə təhvil verirsiniz. Əgər bunu etməsəniz, biz edəcəyik." - deyə Netenyahu qeyd edib. Netanyahu həm Qətərə, həm də HƏMAS nümayəndələrinin olduğu bütün ölkələrə səsləndiyini bildirib. O, HƏMAS-ın 2023-cü il 7 oktyabr tarixində həyata keçirdiyi gözlənilməz hücumu 11 Sentyabr terror hücumları ilə müqayisə edərək, Dohaya qarşı edilən hücumu haqlı çıxarmağa çalışıb.

“Yedioth Ahronoth” qəzeti İsrailin Qəzzaya qarşı apardığı müharibəyə dair beynəlxalq miqyasda aparılan kampaniyanı təhlil edərək yazıb ki, bu kampaniya artıq yalnız İsrailin Qəzzadakı fəaliyyətlərinə deyil, ümumilikdə onun mövcudluğuna qarşı yönəlib. Qəzetin yazarı Ben-Dror Yemini məqaləsində HƏMAS-ın “çox uğurla həyata keçirdiyi” və İsraili diplomatik təcridə, həmçinin sürətlə genişlənən boykotlara sürükləyən “mənfi təbliğat”ından xəbərdarlıq edib. Onun fikrincə, baş nazir Benyamin Netanyahunun hökuməti beynəlxalq aləmdə yaranmış ciddi siyasi zərəri görməməzlikdən gələrək İsraili təhlükəli iflas həddinə aparır.