Fransa, Böyük Britaniya, Kanada, İspaniya və İtaliyanın da daxil olduğu dövlətlər İsrailin qərarını kəskin şəkildə pisləyib və onun dərhal ləğvini tələb edib. Avropa İttifaqının xarici siyasət rəhbəri Kaya Kallas da sənədə imza ataraq, bu addımın “Yaxın Şərqdə təhlükəsizlik və sabitliyə təhdid” olduğunu bildirib.

Netanyahu əvvəllər HƏMAS-ı razılaşmalardan yayınmaqda günahlandırırdı. İndi isə, HƏMAS Misir və Qətərin vasitəçiliyi ilə təqdim edilən təklifi qəbul etdikdən sonra, niyə Netanayhu Qəzzanı işğal etməkdə israr edir və ordunu bu istiqamətdə addımlarını sürətləndirməyə məcbur edir?

İsrail hökumətinin Qəzza zolağındakı işğalı davam etdirmək qərarı humanitar vəziyyətin daha da ağırlaşmasına və hərbi gərginliyin artmasına səbəb olur. Bu barədə İtaliyanın baş naziri Corca Meloni açıqlama verib.

Məlumata görə, təşkilata üzv ölkələrin xarici işlər nazirləri İsrailin hücumlarını və Qəzzanı tam işğal etməyə dair planlarını müzakirə edəcəklər. İclasda İsrailin həyata keçirdiyi işğal, kütləvi qətl, blokada, aclıq təhlükəsi və əhalinin məcburi köçürülməsi kimi beynəlxalq hüquqa zidd addımlarına qarşı ortaq mövqenin müəyyənləşdirilməsi nəzərdə tutulur.

İsrailin baş naziri Benyamin Netanyahu bildirib ki, hətta HƏMAS razılaşmaya razılıq versə belə, İsrail ordusu Qəzzaya nəzarəti ələ alacaq. “Biz bunu hər halda edəcəyik, bunda heç bir şübhə yoxdur. HƏMAS Qəzzada qalmayacaq. Müharibənin sonuna yaxınlaşırıq. Bu, İran və onun vasitəçilərini də əhatə edən yeddi cəbhədə aparılan müharibədir” – deyə Netanyahu qeyd edib.

BMT baş katibi Antonio Quterreş İsrailin Qəzza şəhərinə qarşı genişmiqyaslı hərbi hücum başlatdığı bir vaxtda bölgədə dərhal atəşkəs elan olunmasına çağırıb. Quterreş bildirib ki, Qəzzada hərbi əməliyyatların davam etməsi böyük insan itkilərinə və geniş dağıntılara səbəb olacaq.

İsrail dövlət televiziyası KAN-a müsahibəsində səfir Huckabee bildirib ki, Vaşinqton administrasiyası Avropanı Fələstin dövlətini tanımamaq üçün “fəal şəkildə” yönləndirir. O, Fələstinin tanınmasının Oslo razılaşmalarının pozulması anlamına gələcəyini qeyd edib. Huckabee, Misir və Qətərin yeni atəşkəs təklifinə münasibət bildirərkən, İsrailin qərarlarına müdaxilənin yersiz olduğunu deyib. O, ABŞ prezidenti Donald Trampın “bütün məhbusların geri qaytarılması və HƏMAS-ın hakimiyyətdə qalmaması” barədə mövqeyini xatırladıb. Səfir Qəzzada kütləvi aclıq xəbərlərini təsdiqləmədiyini, lakin insanların aclıq çəkdiyinə əmin olduğunu söyləyib. O, həmçinin humanitar yardımın çatdırılmasında BMT mexanizmini və HƏMAS-ı günahlandırıb.

HƏMAS 1969-cu il avqustun 21-də Məscidül-Əqsanın yandırılmasının ildönümü ilə əlaqədar açıqlama yayıb və İsrailin işğal və planlarına baxmayaraq, Qüds və Məscidül-Əqsanın İslami kimliyini qoruyacağını bəyan edib. Bəyanatda İsrailin baş naziri Binyamin Netanyahunun “Böyük İsrail” çıxışının regional və qlobal təhlükəsizlik üçün təhdid olduğu vurğulanıb və ərəb və İslam ölkələrinə Qüds və Məscidül-Əqsanı qorumaq üçün ciddi addımlar atmaq çağırışı edilib. HƏMAS həmçinin sabah dünya miqyasında Məscidül-Əqsa və Qəzzaya dəstək üçün aksiyalara çağırıb.

İsrailin strateji işlər naziri Ron Dermer və Qətər nümayəndə heyəti Parisdə görüşərək HƏMAS-ın yeni atəşkəs təklifini müzakirə ediblər. HƏMAS vasitəçilər olan Misir və Qətərin təqdim etdiyi yeni atəşkəs və məhbus mübadiləsi təklifini qəbul etdiyini açıqlayıb. Təklif 60 günlük müvəqqəti atəşkəsi, Qəzza zolağına humanitar yardımın asanlaşdırılmasını və sərhəd bölgələrində İsrail qüvvələrinin yenidən yerləşdirilməsini əhatə edir. Mətbuat məlumatına görə, atəşkəs dövründə Qəzzada sağ qalan 10 israilli məhbusun azad edilməsi və 18 nəfərin qalıqlarının geri qaytarılması müqabilində bir neçə fələstinli məhbus azad ediləcək.

Qəzza rəsmiləri İsrailin quru əməliyyatlarının ilk mərhələsinə başladığını açıqlayıb. Ordunun Zeytun və Cəbəliyyə məhəllələrinə hücum etdiyi, Qəzza şəhərini isə üç hərbi briqada ilə mühasirəyə aldığı bildirilib. Hava və artilleriya zərbələri ilə müşayiət olunan əməliyyatlar nəticəsində fələstinlilər bölgəni tərk etməyə çalışır. BMT və beynəlxalq təşkilatlar xəbərdarlıq edərək, əməliyyatların fəlakətli nəticələrə gətirib çıxaracağını vurğulayıb. Baş katib Antonio Quterreş dərhal atəşkəs çağırışı edib. Bununla yanaşı, İsrail Müdafiə Nazirliyinin təsdiqlədiyi plana əsasən, yaxın günlərdə əməliyyatların genişləndirilməsi nəzərdə tutulur.

Altı gün davam edən və bazar ertəsi başa çatan sorğunun nəticələrinə görə, məsələ ilə bağlı Demokratlar və Respublikaçılar arasında kəskin fikir ayrılığı var: Demokratların 78 faizi Fələstinin tanınmasını dəstəkləyir, bu göstərici Respublikaçılar arasında cəmi 41 faizdir. ABŞ prezidenti Donald Tramp Respublikaçılar Partiyasının üzvüdür.

Təşkilatın açıqlamasında bildirilib ki, İsrailin müdafiə naziri Yisrael Katz tərəfindən təsdiqlənən plan 22 aydan çoxdur davam edən hərbi əməliyyatları dərinləşdirəcək və vasitəçilərin atəşkəs və əsir mübadiləsinə dair təşəbbüslərinə əhəmiyyət verilməyəcək. HƏMAS həmçinin İsrail hökumətini günahsız mülki şəxslərə qarşı amansız müharibəni davam etdirməkdə ittiham edib. Açıqlamada Baş nazir Benyamin Netanyahunun vasitəçilərin atəşkəs təklifinə cavab verməməsi də tənqid olunub. HƏMAS bunun İsrailin əsirlərin qaytarılması məsələsində ciddi olmadığını göstərdiyini bildirib. Xatırladaq ki, İsrail Təhlükəsizlik Kabineti avqustun 8-də Qəzza şəhərinin işğalı planını təsdiqləyib. Müdafiə naziri Yisrael Katz və Baş nazir Netanyahu plana əsasən əvvəlcə bir milyonadək fələstinlinin cənuba köçürüləcəyini, şəhərin mühasirəyə alınacağını və daha sonra intensiv hücumlarla işğal ediləcəyini açıqlayıblar.

Son günlərdə Misir–Qətər vasitəçiliyi ilə təklif olunan 60 günlük atəşkəs, İsrailin qismən imtinası və siyasi manevrləri, bu yanaşmanın klassik təzahürüdür: elan olunan razılaşmaların boşaldılması və mülki əhalinin artan əzabları.

Misir ordusu İsrailin Qəzzanı işğal etmə planlarına qarşı Sina səhrasında misilsiz hərbi hazırlıq keçirib. Yüksək rütbəli hərbi mənbənin sözlərinə görə, prezident Əbdülfəttah əs-Sisinin birbaşa tapşırığı ilə Qəzza sərhədinə əlavə 40 min əsgər yerləşdirilib. Bu rəqəm 1979-cu il Misir–İsrail Sülh Müqaviləsi ilə icazə verilən həddən demək olar ki, iki dəfə çoxdur.

İsrail ordusu Qəzza şəhərinə hücumun ilkin mərhələsinə başlayıb. Bu barədə İsrail ordusunun sözçüsü Efi Dferin yerli mediaya açıqlama verib. “Qəzza şəhərində HƏMAS-a qarşı zərbələrimizi daha da gücləndirəcəyik. Hazırlıq əməliyyatlarına start vermişik. Girovların azad olunması üçün siyasi rəhbərliyin göstərişlərinə uyğun şərait yaradacağıq”, – deyə o bildirib.

Qəzzada davam edən müharibə fonunda atəşkəs danışıqları yenidən gündəmə gəlib. Qətər, HƏMAS-ın Ərəb ölkələrinin təqdim etdiyi təklifə “olumlu cavab” verdiyini açıqlayaraq atəşkəsin təcili şəkildə təmin olunmasının vacibliyini vurğulayıb.

İsrailin müdafiə naziri İsrael Kats Qəzza şəhərinə nəzarəti ələ keçirməyi nəzərdə tutan hərbi planı təsdiqləyib və 60 minə yaxın ehtiyat əsgərin çağırılması barədə göstəriş verib. Bu barədə çərşənbə günü Müdafiə Nazirliyi məlumat yayıb. İsrael Kats “İsrail ordusunun Qəzza şəhərinə hücum planını” təsdiqləyib və “tapşırığın icrası üçün tələb olunan ehtiyat qüvvələrin çağırışına” razılıq verib.

İsrail bir neçə aydır Qəzza zolağına çadırların gətirilməsinə icazə vermir. Bu isə müharibənin və mühasirənin davam etdiyi bir vaxtda, xüsusilə də Qəzza şəhərində mülki əhalinin təxliyə əmrləri fonunda baş verir. Bunu BMT-nin Humanitar Məsələlərin Koordinasiya İdarəsinin (OCHA) sözçüsü Yens Lark Cenevrədə keçirdiyi mətbuat konfransında deyib.

Qəzzadakı atəşkəslə bağlı Qahirədə keçirilən son danışıqlar zamanı əhəmiyyətli irəliləyiş əldə olunub. Bu barədə Misirin xarici işlər naziri Bədr Əbdül Ati rusiyalı həmkarı Sergey Lavrovla söhbəti zamanı məlumat verib.

İsrailin baş naziri Benyamin Netanyahu Qəzza ilə bağlı Misir və Qətər vasitəçilərinin təqdim etdiyi və HƏMAS-ın da qəbul etdiyi son təklifi rədd edib. İsrail İctimai Yayım Şirkətinin məlumatına əsasən, Netanyahu qismən razılaşmanı rədd edərək bütün girovların eyni anda azad olunmasını tələb edib və “Heç bir girovu arxada qoymayacağıq” - deyə bildirib.

HƏMAS 19 avqust Ümumdünya Humanitar Günü ilə bağlı yayılan açıqlamasında beynəlxalq dövlətləri Qəzzaya humanitar yardımların çatdırılması və İsrailin blokadasının sona çatdırılması üçün təzyiq göstərməyə çağırıb. HƏMAS bildirib ki, İsrailin Qəzzaya hücumları, səhiyyə sektorunu sarsıtması və humanitar yardımı məhdudlaşdırması nəticəsində bölgədə ciddi aclıq və humanitar fəlakət yaşanır. Təşkilat dünya dövlətlərini Qəzzada soyqırımı dayandırmağa, işğalçı liderləri, xüsusilə Netanyahunu mühakimə etməyə və əhalinin həyatı üçün həyati əhəmiyyətli yardımların çatdırılmasını təmin etməyə çağırıb.

HƏMAS-ın sosial media hesabından yayılan bəyanatda təşkilatın və Fələstin fraksiyalarının vasitəçilər Misir və Qətərin təqdim etdiyi yeni atəşkəs planını təsdiqlədiyi bildirilib. HƏMAS Siyasi Bürosunun üzvü Bassem Naim də açıqlamasında, “Hərəkat vasitəçilərin yeni təklifini qəbul etdi. Allahdan xalqımıza qarşı müharibənin dayandırılmasını diləyirik”, – deyə qeyd edib.

Bu addım Misirin müharibəni bitirəcək çıxış yollarının axtarışı üzrə təşəbbüslərin və diplomatik fəaliyyətin mərkəzində qalmaq istəyini göstərir. Eləcə də, hər hansı razılaşmanın Misirdən kənar əldə olunmasının və ya onu kənarda qoymaq cəhdlərinin mümkünsüzlüyünü vurğulayır.

HƏMAS Qəzza zolağında atəşkəs barədə təklifə müsbət cavab verdiyini rəsmi olaraq təsdiqləyib. Müvafiq bəyanat HƏMAS-ın “Telegram” kanalında dərc olunub. “HƏMAS və digər fələstinli fraksiyalar Misir və Qətərdən ötən gün onlara təqdim edilən atəşkəs təklifinə razılıqlarını vasitəçilərə çatdırıblar”, – bəyanatda qeyd olunub.