BAKI, AzerVoice Analitik Təhlil Mərkəzi
Küveyt hökuməti çirkli pulların yuyulması və terrorizmin maliyyələşdirilməsinə qarşı qanunda dəyişiklik edərək, bu sahədəki qanun pozuntularına görə cəzaları sərtləşdirib və hökumətə xeyriyyə sahəsindəki xaosu daha səmərəli idarə etmək üçün daha çox səlahiyyət verib. Bu addım, əsasən, çirkli pulların yuyulmasına qarşı qlobal nəzarət orqanı olan Maliyyə Fəaliyyətləri üzrə İşçi Qrupunun (FATF) tələblərindən yayınmaq məqsədi daşıyır.
Küveytli siyasi dairələr bildirirlər ki, bu qərar yalnız FATF-dən gələn təzyiqlərlə deyil, həm də Küveyt əmiri Şeyx Məşəl əl-Əhməd əl-Cabir əs-Sabah tərəfindən müəyyən edilmiş geniş islahat planının bir hissəsidir. Bu plan dövlət vəsaitlərindən sui-istifadənin qarşısını almağı, maliyyə korrupsiyasına və ondan faydalanan şəxslərə – o cümlədən hakim ailə üzvlərinə qarşı mübarizəni, xeyriyyə fəaliyyətinə dövlət nəzarətini gücləndirməyi və bu sahənin ölkənin daxili və xarici siyasət strategiyalarına uyğun tənzimlənməsini nəzərdə tutur.
Siyasi dairələr hesab edirlər ki, çirkli pulların yuyulması ilə mübarizə yalnız qərar və ya qanun dəyişikliyi ilə məhdudlaşmamalıdır. Məsələ həm də Küveytin ölkə daxilindəki islamçı qruplara göstərdiyi elastik münasibətlə bağlıdır. Bu qruplar dövlət nəzarətindən kənar şəkildə maliyyə toplayıb xərcləmə imkanı əldə etdiklərinə görə, Küveyt “Müsəlman Qardaşları”, “Əl-Qaidə” və “İŞİD” kimi xarici təşkilatların maliyyə mənbələrindən birinə çevrilmişdi.
Səlahiyyətlilər qorxurlar ki, Küveytdəki bəzi dairələrin ölkə
xaricində beynəlxalq hüquqa zidd fəaliyyətlərə xeyriyyə adı altında
qatılması ölkənin imicinə və beynəlxalq münasibətlərinə zərər verə
bilər.
Son illərdə ölkədə ianə toplama prosesi nəzarətdən çıxmış, xeyli
vəsait terrorizmin dəstəklənməsinə yönəldilmiş və bu da xüsusilə
ABŞ tərəfindən ciddi nəzarətə səbəb olmuşdu. 2014-cü ildə ABŞ
Maliyyə Nazirliyi Küveytin ədliyyə vəqflər naziri Nayif əl-Əcəmini
terrorizmin maliyyələşdirilməsində ittiham etdikdən sonra hökumət
onu vəzifədən azad etmişdi.
Küveyt hökuməti bu sahədə fəaliyyət göstərən şəxslərə bir neçə dəfə xəbərdarlıq edərək, onların fəaliyyətlərinin düzgün yoldan çıxmasının ölkəyə ziyan vuracağını bildirmişdi.
Yeni fərmanla Küveyt, nəzarət və maliyyə orqanlarının çirkli pulların yuyulması ilə qətiyyətlə mübarizə aparmasına hüquqi zəmin yaradıb və ölkənin imicini sarsıdan, şübhə doğuran hallardan qorunmaq imkanı əldə edib. Bu, həmçinin FATF-nin 2023-cü ilin oktyabr ayında verdiyi rəyə cavabdır. Həmin rəydə bildirilmişdi ki, Küveytin qanuni çərçivəsi adekvat olsa da, “effektiv nəticələrin əldə olunmasında ciddi boşluqlar mövcuddur”.
Yeni qanuna əsasən, terrorizmin maliyyələşdirilməsi ilə bağlı qaydaları pozanlara 500 min Küveyt dinarına (1,638 milyon ABŞ dolları) qədər cərimə tətbiq ediləcək
Paris mərkəzli FATF həmin vaxt qeyd etmişdi ki, terrorizmin maliyyələşdirilməsinə dair tədbirlərin icrasında çatışmazlıqlar var və Küveyt dərhal effektiv maliyyə sanksiyalarının tətbiqini təmin etməlidir.
Yeni qanunda iki əsas dəyişiklik yer alıb. Birincisi, çirkli pulların yuyulması və terrorizmin maliyyələşdirilməsi ilə mübarizə üzrə xüsusi hökumət komitəsinə BMT Təhlükəsizlik Şurasının bu sahəyə dair qərarlarının icrası ilə bağlı səlahiyyət verilir. Bu qərarlar dərhal qüvvəyə minəcək və aktivlərin dondurulması, adların siyahıya salınması və çıxarılması və s. tədbirləri əhatə edəcək.
İkinci dəyişiklik isə terrorizmin maliyyələşdirilməsinə qarşı qərarları pozanlara 500 min Küveyt dinarına qədər cərimə tətbiq edilməsini nəzərdə tutur.
Maliyyə naziri Nura əl-Fisam açıqlamasında bildirib ki, bu dəyişikliklər Milli Komitəyə hədəflənmiş maliyyə sanksiyalarının tətbiqində daha geniş səlahiyyət verir və FATF tələblərinə cavab verir.
Nazir əlavə edib ki, dəyişikliklər pozuntulara görə cərimələrin tətbiqini və yerli terror siyahısının rəsmi saytda dərc edilməsini nəzərdə tutur. Bu isə şəffaflığın artmasına və beynəlxalq standartlara cavab verilməsinə xidmət edir. O qeyd edib ki, dəyişikliklər həm də Küveytin beynəlxalq öhdəliklərinə sadiqliyini və maliyyə təhlükəsizliyinə verdiyi əhəmiyyəti göstərir.
Son aylarda hökumət FATF tövsiyələrinə uyğun tədbirlər görüb. Bu tədbirlərə şirkət və qurumlara “əsl faydalanan şəxsin” – yəni şirkət üzərində faktiki nəzarəti həyata keçirən şəxsin – müəyyən edilməsinin məcburi edilməsi daxildir. Valyutadəyişmə məntəqələrinin nəzarəti Ticarət və Sənaye Nazirliyindən Mərkəzi Banka keçirilib və onlara qarşı sərt tələblər tətbiq olunub.
Hökumət, ölkənin imicini qorumaq üçün, xeyriyyə məqsədli ianə yığımını iki aydan çox müddətə dayandırıb və yalnız ciddi qaydalarla bərpa edib.
