BAKI,AzerVoice Analitik Təhlil Mərkəzi
Türkiyə və Suriya arasında xarici işlər, müdafiə nazirləri və kəşfiyyat rəhbərlərinin iştirakı ilə terrorla mübarizə, sərhəd təhlükəsizliyi və Suriyadakı vəziyyət mövzularında mühüm görüş keçirilib. Görüş bazar günü Ankarada, Türkiyə Xarici İşlər Nazirliyində baş tutub.
Türkiyə mənbələrinin məlumatına görə, xarici işlər naziri Hakan Fidanın sədrliyi ilə keçirilən iclasda Suriyadakı son hadisələr, xüsusilə Suriya Demokratik Qüvvələrinin (SDQ) 10 mart 2025-ci ildə Dəməşqlə imzaladığı razılaşmaya əməl etməməsi məsələsi müzakirə edilib. Razılaşmaya əsasən, SDQ özünü buraxmalı və dövlət strukturlarına inteqrasiya etməli idi.
İclasda həmçinin Suriya hökumətinin İŞİD terror təşkilatına qarşı mübarizə səyləri, SDQ-nin nəzarətindəki həbsxana və düşərgələrdə saxlanılan terrorçuların və ailələrinin təxliyəsi, bu prosesdə qonşu ölkələrlə və beynəlxalq tərəfdaşlarla əməkdaşlıq məsələləri də müzakirə olunub.
Türkiyə tərəfindən iclasa müdafiə naziri Yaşar Güler və Milli Kəşfiyyat Təşkilatının rəhbəri İbrahim Kalın, Suriya tərəfindən isə xarici işlər naziri Əsəd əş-Şeybani, müdafiə naziri Mərhəf Əbu Qəsrə və Ümumi Kəşfiyyat İdarəsinin rəhbəri Hüseyn əs-Səlamə qatılıb.
Tərəflər həmçinin Cənubi Suriyadakı vəziyyəti və İsrailin bölgəyə müdaxilələrinin ölkədə sabitliyə mənfi təsirini müzakirə ediblər. Görüş zamanı 2025-ci il avqustun 13-də iki ölkənin müdafiə nazirlikləri arasında imzalanan hərbi əməkdaşlıq, məsləhətləşmə və təlim üzrə Anlaşma Memorandumunun icra vəziyyəti də qiymətləndirilib.
Görüş bir neçə gün əvvəl, Suriyanın xarici işlər naziri Əsəd əş-Şeybaninin Ankaraya səfərindən sonra baş tutub. Şeybani ötən çərşənbə günü Türkiyənin xarici işlər naziri Hakan Fidanla görüşərək Suriyadakı vəziyyəti müzakirə etmişdi.
Nazirlər birgə mətbuat konfransında Suriya Demokratik Qüvvələrinin, ABŞ tərəfindən dəstəklənən və Türkiyənin terrorçu təşkilat hesab etdiyi “Kürd Xalq Müdafiə Dəstələrinin” rəhbərliyi altında fəaliyyət göstərən qüvvələrin, Dəməşqlə imzaladıqları razılaşmaya sadiq qalmalı, silahlarını təhvil verməli və Suriya dövlət institutlarına inteqrasiya etməli olduqlarını bəyan etmişdilər.
Hakan Fidan açıqlamasında bildirib ki, “Suriya hökuməti beynəlxalq ictimaiyyətlə əməkdaşlıq şəraitində İŞİD terror təşkilatına qarşı mübarizə aparmaqda güclü iradəyə malikdir”. Nazir həmçinin qeyd edib ki, “İsrailin Suriyadakı hücumları ölkədə gərginliyi artırır və bu, təhlükəli eskalasiya yaradır. Biz Suriya ərazi bütövlüyünün və suverenliyinin qorunmasının tərəfdarıyıq”. Fidan vurğulayıb ki, Türkiyə Suriya hökumətini ölkənin parçalanmasına və sabitliyin pozulmasına yönəlmiş bütün cəhdlərə qarşı dəstəkləyir.
Bazar günü keçirilən bu görüş Türkiyə və Suriya arasında bu il təşkil edilən üçüncü yüksək səviyyəli görüş olub. İlk görüş yanvar ayında, ikinci isə 13 avqust tarixində Ankarada baş tutmuşdu. Həmin görüşdə tərəflər təhlükəsizlik və terrorla mübarizə məsələlərini müzakirə etmiş, həmçinin hərbi əməkdaşlıq memorandumu imzalanmışdı.
Eyni zamanda, may ayında Ankarada Türkiyə, Suriya və İordaniya xarici işlər nazirlərinin üçtərəfli görüşü keçirilmiş, ondan öncə isə martın 9-da İordaniyanın paytaxtı Əmmanda Türkiyə, Suriya, İraq, İordaniya və Livanın iştirakı ilə beştərəfli formatda toplantı baş tutmuşdu.
Həmin toplantılarda terror və narkotik qaçaqmalçılığı ilə mübarizə, silah ticarətinin qarşısının alınması, sərhədlərin təhlükəsizliyinin təmin edilməsi və bölgədə ortaq təhlükəsizlik problemlərinə qarşı birgə fəaliyyət mexanizmləri müzakirə edilmişdi.
Sonuncu görüşdən iki gün əvvəl, cümə günü Hakan Fidan Ankarada İraqın xarici işlər naziri Fuad Hüseynlə də görüş keçirmişdi. Görüşdə İŞİD-lə mübarizə, Suriyanın şimal-şərqində terrorçuların və onların ailələrinin saxlandığı həbsxana və düşərgələrin təxliyəsi, həmçinin İraq–Suriya əməkdaşlığının gücləndirilməsi məsələləri diqqət mərkəzində olub.
Fuad Hüseyn mətbuat konfransında bildirib ki, “İŞİD qruplaşmasının İraq-Suriya sərhədində yenidən fəallaşmağa başladığı müşahidə olunur. Bu səbəbdən yeni təhlükəsizlik toplantılarının keçirilməsi və həmin şəxslərin öz ölkələrinə, o cümlədən İraqa qaytarılması vacibdir”.
Ankaradakı üçtərəfli görüşdən öncə Türkiyə müdafiə naziri Yaşar Güler də çıxış edərək, ölkəsinin “heç bir terror təşkilatının, xüsusilə PKK və onun Suriya qolu olan YPG/SDQ-nin qonşu ölkə ərazilərində fəaliyyət göstərməsinə və möhkəmlənməsinə icazə verməyəcəyini” bəyan edib.
Nazir bildirib ki, PKK və onun bütün törəmələri dərhal və qeyd-şərtsiz şəkildə silahlarını təhvil verməlidir. O, həmçinin xatırladıb ki, təşkilatın həbsdə olan lideri Abdullah Öcalan fevral ayında PKK və onun bütün qollarını özlərini buraxmağa və silahı yerə qoymağa çağırmışdı.
Bununla belə, SDQ bəyan edib ki, PKK-nın 12 may tarixində özünü buraxması ilə bağlı qərarı onlara aid deyil və onlar bu çağırışı qəbul etmirlər.