BAKI,AzerVoice Analitik Təhlil Mərkəzi
İki ölkə arasında üçüncü danışıqlar raundu ərəfəsində, ABŞ Prezidenti Donald Tramp İranla razılaşma imkanı barədə hədələyici və diplomatik ikili mesajlar göndərdi. Bunun əksinə olaraq, İranın ahıl yaşındakı ali lideri Əli Xamenei vəziyyəti "müvəqqəti" adlandıraraq "hadisələrin gedişatının dəyişə biləcəyi" barədə xəbərdarlıq etdi.
Şənbə günü Vaşinqton və Tehran müzakirəçiləri Oman Sultanlığına yola düşərək, hər iki hökuməti təmsil edən ekspertlərin iştirakı ilə texniki danışıqlara başlayacaqlar. Lakin razılaşmanın təbiəti hələ dəqiq bilinmir və uranın zənginləşdirilməsinin azaldılması və ya nüvə proqramının tam dayandırılması məsələlərində fikir ayrılığı yarana bilər.
ABŞ və İran arasında son məlum birbaşa danışıqlar 2015-ci ildə, sabiq Prezident Barak Obamanın dövründə, nüvə sazişinin əldə olunmasına yönələn diplomatik səylər zamanı keçirilmişdi.
Cümə günü "Time" jurnalına verdiyi müsahibədə Tramp bildirdi: "İnanıram ki, biz İranla razılaşma əldə edəcəyik." Bu, ötən həftə baş tutan dolayı ABŞ–İran danışıqlarından sonra gələn açıqlamadır və hər iki tərəf mümkün razılaşmanın çərçivəsini müəyyən etməkdə razılaşıb. ABŞ rəsmisinin bildirdiyinə görə, danışıqlarda "çox yaxşı irəliləyiş" əldə olunub.
Tramp, İranın ali lideri Əli Xamenei və ya Prezidenti ilə görüşməyə açıq olub-olmadığı barədə suala "əlbəttə" cavabını verib.
İsrailin Baş naziri Benyamin
Netanyahunun ABŞ-ı İranla müharibəyə sürükləyə biləcəyindən
qorxub-qorxmadığı sualına isə Tramp "xeyr" cavabını
verib.
Xamenei: Müvəqqəti
Vəziyyət
Öz növbəsində, İranın ali lideri Əli Xamenei ABŞ ilə aparılan danışıqları "müvəqqəti vəziyyət" kimi təsvir edib. O, cümə axşamı Tehranda keçirilən matəm məclisində bildirib: "Bu vəziyyət daimi deyil, nifaqın hökmranlığı əbədi deyil, bu, ilahi planın bir hissəsi olaraq müvəqqətidir."
Xamenei əlavə edib: "Bəzən məsuliyyətsiz sözlərimiz, əsassız etirazlarımız, səbirsizliyimiz və vəziyyəti yanlış şərh etməyimiz tarixi nəticələr doğura və hadisələrin gedişatını dəyişə bilər. Buna görə də biz son dərəcə diqqətli və ayıq olmalıyıq."
Xamenei ilə Trampın açıqlamaları arasındakı fərqlər fonunda, mümkün razılaşmanın təbiəti hələ də qeyri-müəyyəndir. Əsas mübahisə nöqtəsi isə İranın zənginləşdirmə imkanlarının tamamilə ləğv edilməsi və ya müəyyən miqdarda aşağı zənginləşdirilmiş uranın sülh məqsədli istifadə üçün saxlanılması məsələsi ətrafında cəmlənir.
"New York Times" qəzeti bildirib ki, Oman Sultanlığında keçiriləcək üçüncü texniki danışıqlar raundu ABŞ administrasiyasının İranla nüvə razılaşması üçün minimal tələblərini hələ müəyyən etmədiyi şəraitdə başlayacaq.
ABŞ Dövlət katibi Marko Rubio bu həftə verdiyi müsahibədə bildirib ki: "Əgər İran mülki nüvə proqramı istəyirsə, bir çox digər ölkələrdə olduğu kimi zənginləşdirilmiş materialları idxal edə bilər."
2015-ci il razılaşmasına əsasən, İran
aşağı səviyyəli zənginləşdirilmiş uranı enerji və tibbi məqsədlər
üçün istehsal edə bilirdi. Lakin Tramp 2018-ci ildə bu razılaşmadan
çıxdı.
Həssas Mərhələyə Keçid
İran mediasının yazdığına görə, Vaşinqton və Tehran arasında danışıqlar indi "həssas mərhələyə" qədəm qoyub. İran dövlət televiziyası bildirib ki, Xarici İşlər nazirinin müavini Abbas Əraqçi cümə günü Ommana yola düşüb. Əraqçi bildirib ki, ABŞ-la qeyri-birbaşa nüvə danışıqlarında irəliləyiş əldə olunması ABŞ-ın xoş niyyət və ciddiyyət nümayiş etdirməsindən asılıdır.
Əraqçi çərşənbə günü bəyan etmişdi ki, danışıqlar doğru istiqamətdə irəliləyir, lakin yekun nəticə barədə fikir bildirmək hələ tezdir.
İran Xarici İşlər Nazirliyinin sözçüsü İsmail Beqai bildirib ki, Əraqçi cümə axşamı axşam Ommana diplomatik və texniki ekspertlərdən ibarət nümayəndə heyətinə başçılıq edərək qeyri-birbaşa danışıqlar aparmaq üçün yola düşüb.
Beqai əlavə edib ki, hər iki tərəf
texniki və ekspert səviyyəsində birgə görüş keçirilməsi barədə
razılığa gəlib. O, ABŞ tərəfindən xoş niyyət və reallığa əsaslanan
yanaşmanın vacibliyini vurğulayıb.
Bu gün Ommanda ABŞ və İran hökumət nümayəndələrinin iştirakı ilə texniki detalları əhatə edən danışıqlar başlayacaq. "Təsnim" agentliyinin xəbərinə görə, İran nümayəndə heyətinə Siyasi məsələlər üzrə xarici işlər nazirinin müavini Məcid Təxt-Rəvançi və Hüquqi və Beynəlxalq işlər üzrə müavin Kazım Qəribabadi rəhbərlik edəcək.
