BAKI, AzerVoice
30 iyun tarixi dünya tarixində bir sıra önəmli hadisələrlə yadda qalıb. Aşağıda bu gün baş vermiş əsas hadisələrin xronoloji xülasəsini təqdim edirik:
1461 – Osmanlı sultanı II Mehmed Trabzon imperiyasının son hücum planlarını darmadağın edib.
1579 – İspaniya kralı II Filipp Niderland üsyanlarını yatırmaq üçün yeni səlahiyyətli canişin təyin edib.
1759 – Prussiya kralı II Frederik, Kay döyüşündə Avstriya ordusu üzərində qələbə qazandı.
1763 – Rusiya imperatoru III Pyotr Prussiya ilə sülh sazişi imzalayıb və Yeddillik müharibədən çıxıb.
1768 – Polşa-Litva Birliyində Bar konfederasiyası Rusiya qoşunlarına qarşı silahlı mübarizəyə başlayıb.
1770 – İngiltərə və Fransa Hind okeanındakı müstəmləkələr uğrunda diplomatik qarşıdurmaya girib.
1789 – Fransada Bastiliya üsyanına hazırlıqlar sürətlənib – Kral XVI Lüdovikin hökmranlığı zəifləyib.
1791 – Fransa kralı XVI Lüdovik və ailəsi Varennes hadisəsindən sonra Parisə məcburi qaydış etdi.
1815 – Napoleonun Vaterloo məğlubiyyətindən sonra fransız parlamenti onu ikinci dəfə taxtdan saldı.
1834 – İspaniyada mülki müharibə şəraitində kraliça I İzabella parlamentə yeni səlahiyyətlər verdi.
1859 – Charles Blondin (fransız akrobat) ilk dəfə Niagara şəlaləsi üzərindən kəndirlə keçdi.
1870 – ABŞ Konqresi ölkə daxilində ticarət sahəsində patentləşməni tənzimləyən qanun qəbul etdi.
1871 – Alman imperiyası yeni vahid gömrük siyasətini tətbiq edib.
1889 – Fransız mühəndis Qustav Eyfel Parisdə "Eyfel qülləsi"ni ictimaiyyətə təqdim edib.
1895 – İtaliyada ilk elektrik enerjisi ilə işləyən tramvay sistemi istifadəyə verilib.
1905 – Rusiya imperiyasında Potyomkin zirehli gəmisində matros üsyanı başa çatdı.
1912 – Rumıniya və Bolqarıstan arasında siyasi münasibətlər gərginləşdi – Balkan müharibəsi ərəfəsi.
1917 – Rusiyada Müvəqqəti Hökumət, Petroqradda baş verən etirazlara görə orduya əlavə səlahiyyətlər verdi.
1921 – Çin Kommunist Partiyasının ilk qurultayı Şanxayda başladı.
1934 – Almaniyada "Uzun bıçaqlar gecəsi" baş verdi – Hitler SS vasitəsilə SA liderlərini aradan götürdü.
1940 – Fransa marşalı Pétain Almaniya ilə silah qoyma sazişi imzaladı.
1943 – ABŞ Detroit şəhərində irqi iğtişaşlardan sonra fövqəladə vəziyyət elan etdi.
1949 – Şimali Koreya və Cənubi Koreya arasında sərhəd qarşıdurmaları intensivləşdi.
1956 – ABŞ-da "Interstate Highway System" – federal avtomobil yolları şəbəkəsinin əsası qoyuldu.
1960 – Konqo Belçikadan tam müstəqilliyini elan etdi. Patrice Lumumba baş nazir oldu.
1966 – Fransa prezidenti Şarl de Qoll NATO-nun hərbi komandanlığını tərk etdiklərini bəyan etdi.
1971 – Sovet İttifaqının "Soyuz 11" kosmik gəmisində olan üç kosmonavt dünyasını dəyişdi – ilk kosmosda ölüm hadisəsi.
1974 – Əlcəzairin lideri Huari Bumedyen BMT-də iqtisadi ədalət prinsiplərini müdafiə edən çıxış etdi.
1982 – İsrailin baş naziri Menahem Begin Livan müharibəsi ilə bağlı ilk dəfə tənqid olundu.
1985 – Polşa lideri Voyçex Yaruçelski partiya rəhbərliyindən istefa verdi.
1990 – Almaniyanın iki hissəsi arasında iqtisadi birləşmə sənədi imzalandı.
1991 – Çexoslovakiyada federal strukturun ləğvi ilə bağlı ilk açıq müzakirələr keçirilib.
1992 – Rusiya hökuməti özəlləşdirmə kuponlarını əhalinin istifadəsinə verdi.
1993 – Gürcüstanda Abxaziya müharibəsi şiddətlənib – Suxumidə ağır döyüşlər baş verib.
1994 – Azərbaycanın ilk dəfə olaraq BMT sülhməramlı qüvvələrində iştirak etməsi rəsmiləşdi.
1995 – Türkiyə ilə Avropa İttifaqı arasında Gömrük İttifaqına dair danışıqlar yekunlaşıb.
1996 – BMT Təhlükəsizlik Şurası Ruandadakı müharibə cinayətləri ilə bağlı yeni tribunal yaratmaq qərarına gəlib.
1997 – Böyük Britaniya Honq Konqu Çin Xalq Respublikasına təhvil verdi – “bir ölkə, iki sistem” prinsipi ilə.
1998 – Türkiyə Böyük Millət Məclisi İmadəddin Nəsimi ilə bağlı mədəniyyət ilini elan etdi.
1999 – Sierra Leoneda BMT və ECOWAS vasitəçiliyi ilə sülh razılaşması imzalandı.
2000 – İsrail-Livan sərhədində UNIFIL sülhməramlılarının fəaliyyəti gücləndirilib.
2001 – Rusiya prezidenti Vladimir Putin iqtisadi islahatlar paketi ilə bağlı yeni fərman imzalayıb.
2002 – Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsi Haaqa şəhərində rəsmi fəaliyyətə başladı.
2003 – ABŞ-da Apple şirkəti ilk dəfə iTunes musiqi platformasının mobil versiyasını istifadəyə verib.
2004 – ABŞ-ın keçmiş prezidenti Bill Klintonun “My Life” adlı avtobioqrafiyası rekorda imza atdı – 1 həftədə 1 milyon nüsxə satıldı.
2005 – Hindistan parlamenti korrupsiyaya qarşı mübarizə üçün yeni nəzarət orqanı yaradıb.
2006 – Serbiya BMT-yə rəsmi olaraq müstəqil üzv kimi qəbul olundu.
2007 – Şimali Koreya ilə nüvə proqramı üzrə danışıqların yeni mərhələsi Pekində başlayıb.
2008 – İspaniyada evlilik hüquqları ilə bağlı yeni konstitusiya dəyişikliyi təsdiqləndi.
2009 – Meksikada donuz qripi səbəbilə fövqəladə sanitar rejim tətbiq edilib.
2010 – Yunanıstanda iqtisadi böhrana qarşı kütləvi etiraz aksiyaları keçirildi.
2011 – Sudan və Cənubi Sudan arasında sərhəd mübahisələrinə dair BMT vasitəçiliyi ilə razılaşma əldə edilib.
2012 – Avropa Birliyi ilk dəfə olaraq bank nəzarəti mexanizmini təsdiqlədi.
2013 – Misirdə prezident Mursiyə qarşı kütləvi nümayişlər başlayıb.
2014 – İraqın Tikrit şəhərində İŞİD tərəfindən daha bir qətliam törədilib – onlarla şiə əsilli şəxs öldürülüb.
2015 – Tunisdə turizm bölgəsində terror aktı nəticəsində 38 nəfər öldürüldü.
2016 – Türkiyənin Atatürk hava limanında terror aktı baş verdi – 45 nəfər öldü, 200-dən çox yaralı.
2017 – Venesuelada müxalifət ölkədə yeni referendumun keçirilməsi üçün imza toplama kampaniyasına başlayıb.
2018 – Almaniyada daxili işlər naziri miqrasiya böhranı səbəbilə istefa təklifini gündəmə gətirib.
2019 – Yaponiyada G20 sammiti keçirildi – iqlim dəyişikliyi və dünya iqtisadiyyatı əsas mövzular oldu.
2020 – Belarusda prezident seçkiləri öncəsi müxalifət liderlərinə qarşı həbslər intensivləşib.
2021 – Kanadada yerli icma torpaqlarında tapılan kütləvi qəbiristanlıqlara görə kilsələrə qarşı ictimai qəzəb artdı.
2022 – Türkiyə ilə İsveç və Finlandiya arasında NATO üzvlüyünə dair üçtərəfli razılaşma imzalanıb.
2023 – Afrikada ECOWAS ölkələri iqlim dəyişikliyi ilə mübarizədə ortaq fond yaradılması barədə razılığa gəlib.
2024 – NASA Ayın orbitində yerləşəcək "Gateway" stansiyasının ilk modulu üçün sınaqlara başladığını açıqladı.
