BAKI, AzerVoice
29 iyun tarixi dünya tarixində bir sıra önəmli hadisələrlə yadda qalıb. Aşağıda bu gün baş vermiş əsas hadisələrin xronoloji xülasəsini təqdim edirik:
1458 – Osmanlı sultanı II Mehmed Peloponnes yarımadasındakı son latın feodal torpaqlarını fəth edib.
1561 – İngiltərə kraliçası I Elizabet ilə İskoçya kraliçası Meri arasında diplomatik yazışmalar kəskinləşib.
1767 – Papa XIV Klement ispan kralının tələbi ilə İsa Tərbiyəçilər Ordenini İspaniya torpaqlarından çıxardı.
1768 – Polşa-Litva Birliyi ilə Rusiya İmperiyası arasında Bar konfederasiyası müharibəyə səbəb olub.
1772 – Rusiya, Prussiya və Avstriya arasında Polşanın birinci bölüşdürülməsi planlaşdırılıb.
1789 – Fransada Baş Ştatlar çağırılaraq Böyük Fransız İnqilabına zəmin yaradılıb.
1792 – Parisdə monarxiyaya qarşı üsyanlar genişlənib – kral XVI Lüdovikə qarşı gərginlik artıb.
1800 – Napoleon Marengo döyüşündə Avstriyaya qarşı həlledici qələbə qazanıb.
1801 – Bataviya Respublikasında konstitusiya islahatlarına başlanıldı.
1820 – Misir paşası Məhəmməd Əlinin qoşunları Sudanı ələ keçirdi.
1835 – Parisdə terrorçu Giuseppe Marco Fieschi kral Lui Filippi öldürmək üçün "cehennem maşını" adlı bomba düzəltdi.
1844 – ABŞ-da Mormon kilsəsinin banisi Cozef Smit və qardaşı Hyrum Smit kütlə tərəfindən öldürüldü.
1850 – Avstriya imperiyası Macarıstanda yeni inzibati bölgü sisteminə keçdi.
1870 – Fransada ilk dəfə olaraq təhsil haqqında ümumi rəy sorğusu keçirildi.
1895 – ABŞ-da ilk dəfə “avtomobil sürücülük vəsiqəsi” tətbiq olundu.
1900 – Fransa parlamenti kilsədən dövlətin ayrılması prinsipini qanuniləşdirdi.
1912 – Bolqarıstan və Serbiya Makedoniya üzərindəki pay bölgüsünə görə danışıqları dayandırdı.
1914 – Birinci Dünya Müharibəsinin başlanmasından əvvəl Avstriya-Macarıstan hökuməti diplomatik xəbərdarlıqları artırdı.
1917 – Yunanıstanda kral Konstantin taxtdan imtina etdi və Aleksandros I hakimiyyətə gətirildi.
1922 – Fransa parlamenti məcburi ibtidai təhsili təsdiqlədi.
1927 – ABŞ-da ilk dəfə olaraq dövlət radio yayımı sisteminə keçid başladı.
1932 – Almaniyada NSDAP partiyası ölkə parlamentində birinci partiya statusunu qazandı.
1939 – Polşa ilə SSRİ arasında iqtisadi danışıqlar kəskinləşdi.
1941 – İkinci Dünya Müharibəsi: Alman ordusu Lvov şəhərini işğal etdi.
1945 – San-Fransisko şəhərində Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Nizamnaməsi qəbul edildi.
1949 – Cənubi Afrika Respublikasında ilk televiziya yayımları sınaqdan keçirildi.
1956 – ABŞ-da Prezident Eisenhower ölkənin ilk federal avtomobil yolları sisteminin yaradılmasına dair qanun imzaladı.
1960 – Konqo Belçikadan müstəqilliyini elan etdi.
1966 – Argentina prezidenti Arturo Illia hərbi çevrilişlə devrildi.
1972 – ABŞ-da Ali Məhkəmə ölüm hökmünün konstitusiyaya uyğunluğunu müvəqqəti olaraq dayandırdı.
1976 – Seyşel adalarında müstəqillik günü qeyd olundu – Böyük Britaniyadan ayrıldılar.
1981 – Çin Kommunist Partiyasının qurultayında “reformalar dövrü”nün davam etdiriləcəyi elan olundu.
1986 – Argentina futbol üzrə dünya çempionu oldu (Maradonanın rəhbərliyi ilə).
1990 – Rumıniyada ilk post-kommunist hökumət parlamentdə etimad səsi aldı.
1991 – Sloveniya və Xorvatiya müstəqillik elan etdikdən sonra Yuqoslaviya ilə ilk hərbi toqquşmalar baş verib.
1992 – Qazaxıstanın yeni konstitusiyası rəsmi şəkildə qəbul olundu.
1993 – Rusiya prezidenti Boris Yeltsin fövqəladə səlahiyyətlərlə ölkə iqtisadiyyatında islahatlara başlayıb.
1994 – ABŞ-da “Soyuq müharibə arxivi” ilə bağlı ilk açıqlamalar verildi – CIA sənədləri üzə çıxdı.
1995 – Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi “Milli valyutanın sabitliyinin qorunması haqqında” qərar qəbul etdi.
1996 – Rusiya və Belarus yeni iqtisadi inteqrasiya müqaviləsi imzaladı.
1997 – Çeçenistanda müvəqqəti sülh razılaşması imzalanıb – Rusiya ilə separatçılar arasında atəşkəs əldə edilib.
1998 – Əfqanıstanda Taliban rejimi qadınlara məktəbə getməyi qadağan edən fərman qəbul edib.
1999 – Kambocada qırmızı kxmerlərin keçmiş liderləri ilk dəfə məhkəməyə çağırıldı.
2000 – Şimali Koreya və Cənubi Koreya liderləri ilk tarixi görüşdən sonra mübadilə planlarını təsdiqləyiblər.
2001 – Avropa Birliyi Şərqi Avropa ölkələrinə dair genişlənmə planlarını açıqlayıb.
2002 – NATO Rusiya ilə yeni strateji əməkdaşlıq konsepsiyasını təsdiqlədi.
2003 – Hindistan və Pakistan Kəşmir bölgəsində müvəqqəti atəşkəs razılaşması əldə ediblər.
2004 – İraqda ABŞ müvəqqəti administrasiyası ləğv olundu və hakimiyyət rəsmi olaraq iraqlılara verildi.
2005 – İraq parlamenti yeni konstitusiyanın ilkin layihəsini təqdim edib.
2006 – Montenegro parlamenti ölkənin tam müstəqilliyini elan etdi və BMT-yə üzvlük üçün müraciət etdi.
2007 – Livanda Fəth əl-İslam silahlı qruplaşmasına qarşı hərbi əməliyyatlar başlanılıb.
2008 – Venesuelada prezident Uqo Çaves “neft milli irsidir” şüarı ilə yeni iqtisadi proqram elan etdi.
2009 – İranda prezident seçkilərindən sonra başlayan etirazlar kütləvi həbslərlə nəticələnib.
2010 – Gürcüstan parlamenti mühacirətdə olan müxalif liderlərin əfvini təsdiqlədi.
2011 – BMT Təhlükəsizlik Şurası Liviyadakı münaqişə ilə bağlı NATO missiyasını uzadıb.
2012 – Misirin ilk demokratik seçilmiş prezidenti Məhəmməd Mursi and içdi.
2013 – Braziliyada sosial xidmətlərə dair etirazlar milyonlarla insanı küçələrə çıxarıb.
2014 – ABŞ və Avropa İttifaqı Ukrayna böhranı ilə bağlı Rusiyaya qarşı yeni sanksiyalar tətbiq etdi.
2015 – Çin yuanını beynəlxalq valyuta səbətinə daxil etdirmək üçün IMF-yə rəsmi müraciət edib.
2016 – Kolumbiyada dövlət ilə FARC partizanları arasında 50 illik münaqişəyə son qoyan atəşkəs sənədi imzalandı.
2017 – Qətər ətrafında ərəb dövlətlərinin blokadası fonunda Türkiyə Dohaya hərbi dəstək göndərib.
2018 – Almaniya hökuməti miqrasiya qanunvericiliyinə dəyişiklikləri təsdiqlədi.
2019 – Yaponiya və Cənubi Koreya arasında ticarət mübahisəsi baş qaldırdı.
2020 – ABŞ-da "Black Lives Matter" etirazları fonunda polis islahatları ilə bağlı yeni layihələr irəli sürülüb.
2021 – ABŞ-da yeni sosial şəbəkə tənzimləməsi haqqında qanun layihəsi təqdim olundu.
2022 – Ukrayna və Moldova Avropa İttifaqına namizəd statusu alıblar.
2023 – Rusiya ərazisində Vaqner hərbi şirkətinin rəhbəri Priqojin qısa müddətli üsyanla gündəmə gəlib.
2024 – Dünya Meteorologiya Təşkilatı “Ekstremal İqlim Dekadası”nın başlandığını elan etdi – 2020-2030 dövrünü əhatə edəcək.
