BAKI, AzerVoice Analitik Təhlil Mərkəzi
ABŞ, İrana qarşı 12 günlük müharibədən sonra regionda Tehran rejiminin təsir dairəsini məhdudlaşdırmaq məqsədilə, xüsusilə İraqda təzyiqləri artırır. Bu çərçivədə Vaşinqton, baş nazir Məhəmməd Şiə əs-Sudaninin rəhbərlik etdiyi Bağdad hökumətinə təzyiq göstərərək, Haşdi Şaabiyə (Xalq Səfərbərlik Qüvvələri) dəstək və maliyyə siyasətini dəyişdirməsini tələb edir.
ABŞ administrasiyası, Sudaninin hökumətini çətin bir seçim qarşısında qoyub – ya Vaşinqtonun sərt göstərişlərinə tabe olub silahlı qrupları zəiflətmək, ya da İranla və ölkədəki müttəfiq siyasi blokla münasibətləri qorumağa çalışmaq. Təzyiqlərin əsas istiqamətlərindən biri 250 mindən çox Haşdi Şaabi üzvünün maaşlarının ödənməsinin qarşısını almaqdır.
Maaşların ödənişi donduruldu – məsuliyyət kimdədir?
İraq hökuməti gecikən maaşların məsuliyyətini ABŞ-a yükləyib. Hökumətə yaxın siyasi dairələr bildirir ki, ABŞ tərəfi maaşların ödənməsi üçün vasitəçi olan “Ki Card” şirkətinə ödənişləri dayandırmaq göstərişi verib. Bundan əlavə, Rafidain Bankı da bu göstərişə qarşı çıxacağı halda sanksiyalarla hədələnib.
Müşahidəçilərə görə, Sudaninin hökuməti ABŞ-ın tələblərini rədd etməyə gücü çatmır. Xüsusən də hökumət hələ də HƏŞD-in ləğvi və üzvlərinin fərdi şəkildə ordu və təhlükəsizlik sisteminə inteqrasiyası ilə bağlı qəti qərar verməyib.
Bu, ABŞ-ın HƏŞD və digər silahlı qrupların maliyyələşdirilməsinin qarşısını almağa yönəlmiş ilk addımı kimi dəyərləndirilir. Vaşinqtonun məqsədi bu qrupların öz silah bazarını formalaşdırmasının, yeni döyüşçüləri cəlb etməsinin və hərbi liderlərin böyük maliyyə resurslarına sahib olmasının qarşısını almaqdır.
İranın zəiflədilmə strategiyası davam edir
İranın nüvə və hərbi infrastrukturuna endirilən zərbələr, “HƏMAS” və “Hizbullah” kimi qollarının məğlubiyyətindən sonra ABŞ, İraqda da oxşar taktikalar tətbiq etməyə hazırlaşır. Məqsəd – İranın və ona bağlı qrupların maliyyə və insan resurslarının önünü kəsməkdir. Bu istiqamətdə İraq bank sektorunun fəaliyyəti daha ciddi nəzarətə alınacaq və ölkədən kənara pul köçürmələrinə yeni məhdudiyyətlər qoyulacaq.
İraq Mərkəzi Bankı ilə əməkdaşlıq çərçivəsində aparılacaq tədbirlər nəticəsində, bu vəsaitlərin İrana və Haşdi Şaabi kimi qruplara ötürülməsi qeyri-mümkün hala gətirilməlidir.
Respublikaçı konqresmenlərdən sərt bəyanatlar
Respublikaçı konqresmenlər Co Uilson (Cənubi Karolina) və Qreq Stüub (Florida) İraq hökumətini “Tehranın kuklası” adlandıraraq, ABŞ administrasiyasını İraqla münasibətləri yenidən gözdən keçirməyə çağırıblar. Onlar Vaşinqtonu Bağdada qarşı sanksiyalar tətbiq etməyə çağıraraq, İranın təsirinin zəiflədilməsini əsas şərt kimi irəli sürüblər.
Seçkilər ərəfəsində böhran dərinləşir
İraq parlament seçkilərinə az vaxt qalarkən, bu gərginlik Sudaninin hökuməti üçün əlavə çətinliklər yaradır. Vaşinqtonla münasibətlərin pozulması, onun ABŞ-a səfərinin ertələnməsi və regionda diplomatik nüfuzunun azalması ilə nəticələnə bilər.
Rəsmi şəxslər və şiə blokun ittihamları
İraq parlamentinin Maliyyə Komitəsinin üzvü Müəyyən Kazımi və “Ənbar Müttəfiqləri” koalisiyasının lideri Məhəmməd Dillimi ABŞ-ı siyasi və iqtisadi təzyiqlərdə günahlandırıb. Onların fikrincə, Vaşinqton “Ki Card” sisteminin fəaliyyətini qəsdən dayandıraraq maaşların ödənməsini əngəlləyib.
Haşdi Şaabi Təşkilatı isə Rafidain Bankını əvəz edəcək yeni kart sisteminin istifadəyə veriləcəyini bildirib. Qurumun maliyyə və inzibati direktoru Hüseyn İsmayıl deyib ki, maaşlar bu həftənin ortalarından etibarən ödəniləcək. İrandan dəstək alan siyasi partiyaların toplandığı Koordinasiya Çərçivəsinin nümayəndəsi, deputat Sair Cəburi bildirib ki, maaşların ödənilməsinin dayandırılması arxasında xarici və hətta daxili siyasi qüvvələrin olduğunu istisna etmək olmaz. O, hökuməti və məsul qurumları bu məsələyə rəsmi və təcili izahat verməyə çağırıb.
ABŞ, İranda olduğu kimi, İraqda da silahlı qruplaşmaların maliyyə damarlarını kəsməyə yönəlmiş strateji hücuma keçib. Məhəmməd Şiə əs-Sudani hökumətinin bu təzyiqlərə necə cavab verəcəyi və Vaşinqtonla münasibətləri hansı səviyyədə saxlaya biləcəyi yaxın ayların əsas siyasi sınaqlarından biri olacaq.
