BAKI, AzerVoice, Azər Hüseynov Tarixçi, İstanbul Zaim Universitetinin Tarix və Mədəniyyət Bölümü Doktorantı, Qafqaz Etno-Sosial Araşdırmalar Mərkəzinin eksperti, xüsusi olaraq AzerVoice üçün
Güclənmək gözəldir. İnkişaf etmək, təsir dairəsinin genişlənməsi, iqtisadi-siyasi sabitliyin təmin olunması hər bir xalq və dövlət üçün vacib amillərdəndir. Lakin bu texniki və struktur dəyişikliklərə rəğmən, bir toplumun gələcəyi yalnız maddi göstəricilərlə ölçülə bilməz. Cəmiyyətin varlığı və uzunmüddətli dayanıqlılığı üçün əsas şərtlərdən biri – bəlkə də birincisi – onun kimlik şüurunun canlı və diri qalmasıdır.
Müasir Azərbaycan cəmiyyəti üçün bu məsələ artıq seçim deyil, zərurətdir. Tarixi minilliklərə söykənən bu toplum, yalnız coğrafi sərhədlərlə deyil, mənəvi sərhədlərlə də qorunmalıdır. Bu mənəvi sərhədlərin qorunmasında milli kimlik, dini-mədəni yaddaş və tarixi özünüdərk əsas sütunlardır.
Azərbaycanın formalaşmış dəyərlər sistemi, müxtəlif etnik, dini və coğrafi təbəqələrin sintezindən doğulmuş kompleks bir quruluşdur. Türk, Qafqaz və İran xalqlarının ortaq mədəni irsi ilə yanaşı, İslam dininin əxlaqi və etik çərçivəsi bu sistemin dayaq nöqtələrini təşkil edir. Bu dəyərlərin qorunması yalnız keçmişin təbliği ilə deyil, onların müasir dövrdə təhsil, media və ictimai münasibətlər sistemində yaşadılması ilə mümkündür.
Dövlətin güclənməsi, əhalinin rifah səviyyəsinin artması, beynəlxalq müstəvidə nüfuzun yüksəlməsi – bunlar əlbəttə, strateji hədəflərdir. Lakin bu hədəflərin reallaşması zamanı cəmiyyətin mənəvi bağlarının qopması, kimlik yaddaşının silinməsi daha böyük fəsadlara yol aça bilər. Çünki tarix bizə göstərmişdir ki, kimlik şüurunu itirən millətlər, nə qədər güclü iqtisadi və siyasi struktura malik olsalar belə, daxilən boşalır və zamanla başqalarının təsir dairəsinə girirlər.
Burada əsas vəzifə ruhani təbəqəyə, təhsil işçilərinə və ziyalılara düşür. Onların fəaliyyəti sadəcə informasiya ötürmək deyil, kimlik tərbiyəsi, tarix şüurunun formalaşması və dəyərlərin yaşadılmasında həlledici rol oynayır. Kimlik yalnız dil və bayraqla deyil, gündəlik həyatın içərisində yaşayan və yaşadılan simvol, düşüncə və davranışlarla qorunur.
Postmodern və süni intellekt çağında informasiya axını sürətləndikcə, cəmiyyətin dəyərlərlə olan bağları daha tez zədələnə bilər. Bu baxımdan, Azərbaycan cəmiyyətində milli, mənəvi və dini bağlılığın yalnız nostalji ilə deyil, gələcəyi yönəldən strateji faktor kimi dəyərləndirilməsi zəruridir.
Nəticə olaraq, güclənmək – bəli, vacibdir. Lakin bu güclənmə bir məqsəd yox, kimliyin qorunmasına xidmət edən vasitə olmalıdır. Tarixindən, dinindən, dilindən və mədəni yaddaşından qopmuş bir cəmiyyət, nə qədər “müasir” olsa da, gələcək nəsillər üçün özünə yad bir varlığa çevrilə bilər.
Azərbaycan xalqının hər bir fərdi, bu xalqın kimliyinə, milli-mənəvi dəyərlərinə olan bağlılığını yaşatmalı, gələcək nəsillərə ötürmək üçün şəxsi məsuliyyət hiss etməlidir. Yalnız bu yolla həm varlığımızı qoruyarıq, həm də dünya arenasında şəxsiyyət kimi qalmağı bacararıq.
Vətən var olsun, kimliyimiz yaşasın!
