BAKI,AzerVoice
Fazil Küçük (14 mart 1906; Ortaköy, Lefkoşa – 15 yanvar 1984, London) – Kipr türkü siyasətçi, jurnalist və köşə yazarı. O, Rauf Denktaşdan əvvəl Kipr türklərinin lideri idi.
Məktəb təhsilinin bitməsinə, iki il qalmış təhsilini yarımçıq qoyaraq qalan hissəni İstanbul Özəl İstiqlal Liseyində tamamladı və 15 avqust 1926-cı ildə məzun oldu. İstanbul Darülfünun Tibb Fakültəsinin birinci kursunu bitirdikdən sonra 12 iyun 1929-cu ildə təhsilini yarımçıq qoyaraq əvvəlcə Fransaya, sonra isə İsveçrəyə getdi və Lozanna Universitetində tibb təhsilini başa vurdu. Lozanna klinikalarında daxili xəstəliklər üzrə ixtisaslaşaraq mütəxəssis oldu. 1937-ci ilin mayında Kiprə qayıdaraq Lefkoşada həkim kimi fəaliyyət göstərməyə başladı.
Siyasi baxışları
Universitet illərində, Kipr türklərinin Britaniya tərəfindən təyin olunan valilər tərəfindən idarə olunmasında israr edən Kavanin Məclisinin türk üzvlərinə qarşı mövqe sərgilədi. 1931-ci ildə Kipr yunanlarının üsyanından sonra təxirə salınan bələdiyyə seçkiləri 21 mart 1943-cü ildə yenidən keçirildikdən sonra altı il Lefkoşa Bələdiyyə Məclisinin üzvü kimi çalışdı.
1941-ci ildə Söz qəzetinin nəşrini dayandırdıqdan sonra Kipr türklərinin səsini dünyaya çatdırmaq məqsədilə 14 mart 1942-ci ildə Halkın Sesi qəzetini təsis etdi və onun redaktoru oldu.
Kipr mübarizəsi
18 aprel 1943-cü ildə Kipr Adası Türk Azınlığı Qurumu (KATAK) quruldu. Daha sonra KATAK-dan ayrılaraq 23 aprel 1944-cü ildə Kipr Milli Türk Xalq Partiyasını yaratdı. Qısa müddətdə bir çox bölgədə şöbələr açıldı. 23 oktyabr 1949-cu ildə bu partiya KATAK-la birləşərək Kipr Milli Türk Birliyi Partiyası adını aldı.
Kiprdə türk ailə məhkəmələrinin yaradılması, müftilik idarəsinin bərpası, türk məktəbləri və Evkafın (Vəqflar idarəsi) Kipr türklərinə verilməsi kimi mühüm nailiyyətlər onun partiyasının təşəbbüsləri nəticəsində reallaşdı.
15 avqust 1955-ci ildə partiyanın adı qurultay qərarı ilə Kipr Türktür Partiyası olaraq dəyişdirildi. 1 aprel 1955-də Kipr yunanlarının yaratdığı EOKA təşkilatına qarşı Türk Müqavimət Təşkilatını (TMT) qurdu. Həmin ilin sentyabrında isə EOKA-nın türklərə hücumlarına cavab olaraq Volkan adlı silahlı təşkilatı yaratdı.
1955-ci ildə Kipr mövzusu üzrə Londonda keçirilən üçtərəfli konfransı izləmək üçün Türkiyə, Yunanıstan və Britaniyanın xarici işlər nazirləri ilə görüşlərdə iştirak etdi. 1958-ci ildə Türkiyədə “Ya Taksim, Ya Ölüm” mitinqlərini təşkil etdi. Həmin ilin noyabrında BMT Baş Assambleyasındakı Kipr müzakirələrində iştirak etdi. 17 fevral 1959-da Londonda keçirilən konfransda Kipr türklərini təmsil etdi və əldə olunan razılaşmanı imzaladı.
1960-cı ildən sonra
1959-cu ildə keçirilən London və Sürix konfranslarında Kipr türklərini təmsil edən Küçük, xalqının təhlükəsizliyini təmin etmək üçün çalışdı. 3 dekabr 1959-cu ildə Kipr Respublikasının vitse-prezidenti seçildi. 21 dekabr 1963-cü ildə adada baş verən icmalararası toqquşmalardan sonra Kipr Türk Ümumi Komitəsinin sədri oldu. 27 dekabr 1967-ci ildə Kipr Müvəqqəti Türk İdarəsinin rəhbəri təyin edildi. 18 fevral 1973-də vitse-prezidentlikdən istefa verərək yerini Rauf Denktaşa təhvil verdi.
Bir müddət qurucusu olduğu Halkın Sesi qəzetinə qayıdaraq siyasi mövzularla bağlı məqalələr yazdı. 15 yanvar 1984-cü ildə, 77 yaşında Londonda vəfat etdi. Cənazəsi Lefkoşa yaxınlığındakı Hamitköydə dəfn olundu. Onun məzarının yerləşdiyi təpə əvvəllər Mumcu Tepesi adlanırdı, lakin sonradan Anıt Tepe adını aldı.
