BAKI,AzerVoice
1977-ci il noyabrın 15-də ABŞ Prezidenti Cimmi Karter İran şahı Məhəmməd Rza Pəhləvini və onun həyat yoldaşı, imperatriça (və ya “Şahbanu”) Fərəh Pəhləvini Vaşinqtonda qarşılayıb.
Növbəti iki gün ərzində Karter və Pəhləvi iki ölkə arasında münasibətlərin yaxşılaşdırılması istiqamətlərini müzakirə ediblər. İki il sonra isə İran İslam inqilabı nəticəsində şah devriləcək və Tehranda amerikalılar girov götürüləcəkdi.
Lakin 1977-ci ildə ABŞ və İran arasında münasibətlər dostcasına diplomatik xətt üzrə davam edirdi. Karter və Pəhləvinin rəsmi danışıqları əsasən Yaxın Şərqdə sülh perspektivləri və 1970-ci illərin əvvəllərindən ABŞ və digər Qərb ölkələrini ciddi təsirləndirən enerji böhranı ilə mübarizə yollarına fokuslanmışdı. Həmin dövrdə Karter ümid edirdi ki, İran İsrail və Misir arasında sülh danışıqlarının bərpasına yardım edəcək, həmçinin SSRİ ilə nüvə silahlarının yayılmamasına dair müzakirələrdə ABŞ-a dəstək göstərəcək. Həmin gün keçirilən mətbuat konfransında Karter və Pəhləvi alternativ enerji istehsalı və neftin qənaətli istifadəsi sahəsində əməkdaşlıq niyyətlərini təsdiqləyiblər. Axşam isə Karter ailəsi şah və onun həyat yoldaşı üçün dövlət ziyafəti təşkil edib. Səfər zamanı Karterlərin ailəsi ilə qeyri-rəsmi anlar da yaşanıb və imperatriça Karterlərin nəvəsi Cimmiyə sevgi ilə qucaq açarkən görüntülənib.
Səfər müsbət ab-hava ilə başa çatıb və növbəti ay Cimmi və Rozalin Karter Tehrana səfər ediblər. Orada Karter şahı “Yaxın Şərqdə sabitlik adası” kimi tərifləmişdi. Lakin bu sabitlik 1979-cu ilin yanvarında islamçı qüvvələr tərəfindən şah devriləndə dağıldı və onun yerinə Ayətullah Xomeyninin rəhbərlik etdiyi rejim gəldi. Həmin ilin oktyabrında sürgündə olan şah xərçəng müalicəsi üçün ABŞ-a gəldi. Karterin şahı qəbul etməsi radikal iranlı tələbə qruplarını qəzəbləndirdi və 1979-cu il noyabrın 4-də onlar Tehrandakı ABŞ səfirliyinə hücum edərək 66 amerikalını girov götürdülər.
Girov böhranı 444 gün davam etdi və Karterin amerikalıları azad edə bilməməsi 1980-ci il seçkilərində Ronald Reyqana uduzmasında mühüm rol oynadı.