BAKI, AzerVoice
Yüksək rütbəli İsrailli rəsmilər ABŞ prezidenti Donald Trampın Suriya ilə bağlı sanksiyaları ləğv etməsi qərarına İsrailin qarşı çıxdığı iddialarını təkzib ediblər. Onların sözlərinə görə, Baş nazir Benyamin Netanyahu bu qərara qarşı çıxmayıb, sadəcə ehtiyatlı olmağa və yeni Suriya rəhbərliyinə qarşı konkret şərtlər irəli sürməkdə tələsməməyə çağırıb.
Sözügedən məsul şəxs bildirib ki, Netanyahu yalnız bir şərtlə sanksiyaların ləğvinə razı ola bilərdi: bu addım mərhələli şəkildə həyata keçirilsin, bir anda genişmiqyaslı şəkildə deyil. Lakin o, ABŞ-ın prezidentinin Suriyanın yeni rəhbəri Əhməd əş-Şəraaya dair qərarına narazılığını gizlətməyib.
“Tramp bu qərarı Körfəz ölkələrinin, xüsusilə də Səudiyyə Ərəbistanının və Türkiyə prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğanın xeyrinə verdi. Bu, onun İsrailə deyil, onlara daha çox qulaq asdığını göstərir”, – deyə çərşənbə günü “Maariv” qəzeti İsrailli rəsmidən sitat gətirib.
“Yediot Ahronot” qəzetinin bu gün yaydığı məlumata görə, Netanyahu ötən ay ABŞ-a səfəri zamanı Trampla görüşündə Suriyadakı vəziyyəti ətraflı şəkildə müzakirə edib. Bu müzakirələrdə Ankaranın Suriyada artan nüfuzu, Türkiyənin Suriya ordusunu yenidən qurmaq planları, İsrailin maraqlarının qorunması və sanksiyaların taleyi də gündəmə gətirilib.
Mənbələr qeyd edir ki, İsrail Suriya rejiminin əslində radikal islamçı köklərə sahib olduğunu düşünür və Şərqin müvəqqəti olaraq siyasətində dəyişiklik etdiyini, amma mahiyyətcə dəyişmədiyini vurğulayır. Bu keçid dövrünün bir neçə ildən – bəlkə də 10-20 ilə qədər davam edə biləcəyi, ardından isə Suriyanın yenidən İsrail və Qərbə düşmən mövqeyə qayıda biləcəyi istisna edilmir.
İsrail iddia edir ki, Şəraaya yaxın olan bir neçə islamçı silahlı qruplaşma Suriyanın cənubunda İsrailə qarşı “HƏMAS-ın 7 oktyabr 2023-cü ildəki hücumuna bənzər” əməliyyatlar planlaşdırır.
Xatırladaq ki, Netanyahu ötən ilin aprel ayında təcili şəkildə Ağ Evə çağırılmışdı. Səfərin məqsədi onun Trampa İranla birbaşa danışıqlara başlamaq qərarını çatdırması və eyni zamanda İsrail mallarına tətbiq edilən 17%-lik gömrük rüsumlarının ləğvi barədə razılıq əldə etmək idi.
Görüşdən sonra jurnalistlərə açıqlama verən Netanyahu bildirmişdi ki, Trampla Suriya məsələsini də müzakirə edib və ona belə deyib: “Biz Türkiyənin Suriya ərazisindən bizə qarşı baza kimi istifadə etməsini istəmirik”. O həmçinin, Tramp ilə bölgədə qarşıdurmadan qaçmağın yolları haqqında danışdığını əlavə etmişdi.
Lakin Tramp Netanyahuya bu barədə ciddi yanaşmayıb. Əksinə, o, bu sözləri ilə İsrailin narahatlığına qeyri-ciddi yanaşdığını nümayiş etdirib: “Mənim Ərdoğanla əla münasibətlərim var. Mən onu sevirəm, o da məni sevir. Netanyahoya dedim ki, əgər sənin Türkiyə ilə problemin varsa, mən həll etməyə kömək edə bilərəm. Amma düşünürəm ki, problem olmayacaq. Sadəcə, məsələyə rasional yanaşmalısan”.
İsrailli rəsmilərin sözlərinə görə, Netanyahu Vaşinqtonda keçirdiyi hər iki görüş zamanı, eləcə də İsrailin strateji məsələlər üzrə naziri Ron Dermerin ABŞ paytaxtında apardığı müzakirələrdə Suriya mövzusunu gündəmdə saxlayıb.
İsraillilər xəbərdarlıq edirlər ki, Şəraa Qərbi aldatmağa çalışır və sanksiyaların ləğvi təhlükəli nəticələr doğura bilər. Amma Tramp bu çağırışlara məhəl qoymayaraq, Şəraaya şans vermək niyyətində israrlı olub və Netanyahoya bildirib ki, Dəməşqin yeni rəhbərliyi nə İsrailə, nə də Qərbə düşmən mövqe sərgiləmir. Əksinə, müsbət siqnallar verir.
