BAKI,AzerVoice Analitik Təhlil Mərkəzi
Husilərin nəzarətində olan bölgələrdə iqtisadi və sosial vəziyyət daha da pisləşməkdədir. ABŞ-ın bu bölgələrə qarşı hərbi müdaxiləsini dəstəkləmək məqsədilə iqtisadi və maliyyə baxımından təzyiqləri artırması vəziyyəti çətinləşdirir. Üstəlik, Yəmən, Donald Trampın rəhbərliyi dövründə qəbul edilən, bütün ölkələrə, təşkilatlara və humanitar proqramlara yardımın azaldılması qərarından da təsirlənir.
Bu vəziyyətə baxmayaraq, Husi hərəkatı öz davranışı ilə HƏMAS-ın Qəzza zolağında göstərdiyi mövqeyi xatırladır.Hazırda husilər də oxşar yolla davam edir, gərginliyi artıraraq öz məqsədlərinə xidmət edir və müttəfiqi olan İranın maraqları, hesabları və apardığı mübarizələr uğrunda hərəkət edirlər.
Mart ayının ortalarından bəri ABŞ ordusunun davamlı və ağır hava zərbələrinə məruz qalan bu bölgələrdə dinc əhalinin həyatı və infrastruktur ciddi risk altındadır. Vaşinqton hərçənd dinc sakinləri və hərbi olmayan obyektləri hədəf almadığını iddia etsə də, uzaqdan həyata keçirilən hücumlarda bu vədin tam olaraq yerinə yetirilməsi faktiki olaraq mümkünsüz görünür.
Husilər hava hücumlarına qarşı müqavimət göstərdikcə və geri çəkilməkdən imtina etdikcə, ABŞ onları təslim olmağa məcbur etmək üçün nəzarətlərindəki bölgələrdə mühasirəni gücləndirmək və müharibə üçün lazım olan resurslardan məhrum etmək strategiyasını tətbiq edir. Bu çərçivədə, ABŞ hökuməti husilərin nəzarətində olan limanlara yanacaq daşınmasını qadağan edərək, bu limanlarla əməkdaşlıq edən dövlətlərə və şirkətlərə xəbərdarlıq etdi.
ABŞ Dövlət Departamentinin sözçüsü Tami Brus bildirib ki, Vaşinqton "husilər kimi xarici terror təşkilatlarına dəstək verən heç bir dövlət və ya ticarət qurumunu bağışlamayacaq", buna gəmilərdə yük aşırılması və limanlara neft təminatı da daxildir. O, bu cür hərəkətlərin ABŞ qanunvericiliyinə zidd olduğunu vurğulayıb.
Bu xəbərdarlıq ABŞ Dövlət Departamentinin mart ayında husiləri xarici terror təşkilatı kimi tanımasından qaynaqlanır. Tami Brus, Trampın imzaladığı sərəncamı xatırladaraq bildirib ki, "husilərin fəaliyyəti Yaxın Şərqdəki amerikalı mülki və hərbi şəxsləri, ABŞ-ın regiondakı müttəfiqlərini və qlobal dəniz ticarətinin təhlükəsizliyini təhdid edir."
Husilərin Yəmənin şimal və qərbindəki nəzarətində olan bölgələrində yaşayan insanlar, limanların blokadaya alınması səbəbilə təminatların yavaşıması ilə üzləşməyə başlayıblar. Bu, sözün əsl mənasında bu ərazilərdə həyatın və iqtisadiyyatın damarlarını təzyiq altına salan kəskin yanacaq böhranına səbəb olub. Nəticədə, husilərin faktiki hakimiyyəti davam etdirmək və bölgəni idarə etmək imkanları çətinləşib.
Tramp administrasiyasının martın əvvəlində qəbul etdiyi və husilərin nəzarətindəki qərb limanlarına neft məhsullarının boşaldılmasına müvəqqəti icazə verən lisenziyanı ləğv edən qərarı artıq qüvvəyə minib və böhranı daha da dərinləşdirir.
ABŞ Xəzinə Nazirliyinin 4 aprel tarixindən qüvvəyə minən qərarına əsasən, bu limanlara neft məhsullarının boşaldılması dayandırılıb, yanacaq idxalına ciddi məhdudiyyətlər tətbiq olunub. Eyni zamanda, husilərin nəzarətindəki ərazilərdən neft məhsullarının satışına və maliyyə transferlərinə qadağalar qoyulub.
Bu qərar, ABŞ-ın husiləri xarici terror təşkilatı kimi təsnif etməsi və rəhbərliklərini sanksiya siyahısına salması siyasətinin davamı olaraq qiymətləndirilir.
Səna və digər husi bölgələrində son günlərdə neft məhsullarının çatışmazlığı kəskinləşib. Bu, dərhal yanacaq qiymətlərinin yüksəlməsinə və ticarət, nəqliyyat da daxil olmaqla enerji ilə bağlı bütün sahələrin iflicinə səbəb olub.
Yerli mənbələr bildirir ki, bir çox yanacaqdoldurma məntəqələri fəaliyyətini dayandırmaq məcburiyyətində qalıb. Nəticədə, fəaliyyətini davam etdirən məntəqələrdə böyük sıralar yaranıb. Eyni zamanda, husilərlə əlaqəli qruplar qeyri-qanuni yollarla yanacaq əldə edərək, onu qara bazarda yüksək qiymətə satmağa başlayıblar.
Problemi daha da çətinləşdirən amillərdən biri də, bəzi paylayıcıların mənfəətini artırmaq üçün yanacağa qarışıq qatması və keyfiyyətlə manipulyasiya etməsidir. Bu isə insanların avtomobillərinə və digər yanacaqla işləyən avadanlıqlarına ciddi ziyan vurur.
Humanitar vəziyyətlə bağlı olaraq, Amnesty International (Beynəlxalq Əfv Təşkilatı) cümə axşamı xəbərdarlıq edərək bildirib ki, ABŞ-ın yardımını kəsməsi və husilərə qarşı hava zərbələri Yəmən xalqı üçün ağır nəticələr doğuracaq. Bu ölkədə əhalinin yarıdan çoxu yaşamaq üçün humanitar yardıma möhtacdır.
Tramp administrasiyası yanvarda xarici yardımları dondurmuş və daha sonra ABŞ Beynəlxalq İnkişaf Agentliyinin proqramlarının 83 faizini ləğv etmişdi.
Husilərin davamlı müqavimətinə baxmayaraq, ABŞ tərəfindən onların resurslardan məhrum edilməsi yolu ilə mühasirəyə alınması, təslim olmaya məcbur etməyin əsas yollarından biri kimi görünür.
Təşkilat bildirib ki, ABŞ uzun illər boyu Yəmənə ən böyük humanitar yardım edən ölkə olub. Yardımın azaldılması isə dünyanın ən ağır humanitar böhranlarından birinin daha da dərinləşməsinə səbəb ola bilər.
