BAKI, AzerVoice
Günəş sistemindəki səkkiz planetin hamısı yuvarlaq formaya malikdir. Alimlər bu fenomenin əsas səbəbinin cazibə qüvvəsi olduğunu bildirir. Belə ki, bir planetin kütləsi onun bütün materiallarını mərkəzə doğru çəkir və nəticədə cismin forması mümkün qədər sferik (yumru) olur.
Mütəxəssislərin izahına görə, bu təsir yalnız böyük kütləyə malik göy cisimlərində müşahidə olunur. Kiçik cisimlər isə kifayət qədər cazibə qüvvəsinə sahib olmadıqlarından, qeyri-müntəzəm və bəzən qəribə formalarda qalırlar.
Məsələn, Yer kürəsinin kütləsi təxminən 6 kvintilyon ton (6 × 10²⁴ kq) təşkil edir və onun cazibəsindən qurtulmaq üçün saniyədə 11 km sürət tələb olunur. Bu səbəbdən Yer demək olar ki, mükəmməl sferik formadadır.
Avropa Kosmik Agentliyinin Rosetta və Philae zondlarının tədqiq etdiyi 67P/Çuryumov–Gerasimenko adlı komet yalnız 10¹³ kq kütləyə malikdir. Onun qaçış sürəti saniyədə cəmi 1 metrdir. Bu isə o deməkdir ki, insan tullanaraq belə bu kometi tərk edə bilər. Məhz bu səbəbdən 67P yuvarlaq deyil, daha çox rezin ördəyə bənzər qəribə formaya malikdir.
Alimlər qeyd edir ki, diametri bir neçə yüz kilometrdən böyük olan cisimlər artıq sferik formaya yaxınlaşır. Məsələn, Yer kürəsinin diametri 12.700 km olduğu halda, 67P kometinin diametri cəmi 4 km-dir.
Bu mövzu ilə bağlı qeyri-adi elmi təxəyyüllər də mövcuddur. Bəzi nəzəri modellərdə “kublu planet” anlayışı da tədqiq edilib. Alimlər bildirir ki, əgər bir planet qeyri-adi şəkildə kub formasını saxlayardısa, onun atmosferi və suyu yalnız hər üzün mərkəzində toplanar, bucaqlar isə keçilməz dağ silsilələrinə çevrilərdi. Belə bir planetdə həyatın yalnız həmin mərkəzi göllərin ətrafında mövcud ola biləcəyi ehtimal edilir.
