BAKI,AzerVoice
Marko Antonio Rubio 28 may 1971-ci ildə ABŞ-ın Florida ştatının Mayami şəhərində anadan olmuş amerikalı siyasətçi, diplomat və hüquqşünasdır. Kuba köçkünü olan bir ailədə dünyaya gələn Rubio, ABŞ siyasətində mühüm fiqurlardan biri olub. Respublikaçılar Partiyasının üzvüdür. O, 2011-ci ildən 2025-ci ilə qədər Florida ştatını təmsil edərək ABŞ Senatında fəaliyyət göstərmiş, 2025-ci ildə isə ABŞ-ın Dövlət katibi (Xarici İşlər Naziri) təyin olunmuşdur.
Erkən həyatı və təhsili
Rubionun ailəsi Fidel Kastro rejimindən qaçan Kuba köçkünlərindəndir. Ailəsi 1956-cı ildə ABŞ-a köçərək orada yeni həyat qurmuşdur. Atası ofisiant, anası isə xidmət sektorunda çalışırdı. Rubio sadə bir ailədə böyüyərək siyasətə maraq göstərməyə erkən yaşlardan başlamışdır.
Təhsilini Mayami şəhərində alan Rubio, orta məktəbi bitirdikdən sonra Florida Universitetində siyasi elmlər üzrə təhsil almışdır. Daha sonra Mayami Universitetinin Hüquq fakültəsinə daxil olmuş və burada hüquq təhsili almışdır. Siyasətə olan marağı onu hüquq sahəsində çalışmaqla yanaşı, müxtəlif ictimai fəaliyyətlərdə iştirak etməyə sövq etmişdir.
Siyasi karyerası
Rubionun siyasi karyerası 2000-ci ildə Florida Nümayəndələr Palatasına seçilməsi ilə başlamışdır. Burada sürətlə yüksələrək 2006-2008-ci illərdə Florida Nümayəndələr Palatasının sədri olmuşdur. Bu vəzifədə olarkən vergi islahatları, təhsil siyasətləri və mühafizəkar dəyərləri əks etdirən qanun layihələri üzərində çalışmışdır.
2009-cu ildən etibarən Respublikaçılar Partiyasının nüfuzlu simalarından biri kimi ABŞ səviyyəsində tanınmağa başlamışdır. 2010-cu ildə Florida ştatından ABŞ Senatına namizədliyini irəli sürmüş və seçki kampaniyasında böyük uğur qazanaraq 2011-ci ildən Senat üzvü olmuşdur.
Senator olaraq əsas diqqətini iqtisadi siyasət, xarici əlaqələr və miqrasiya məsələlərinə yönəltmişdir. Xüsusilə Kuba, Venesuela və Çinlə bağlı sərt mövqeyi ilə tanınırdı. Rubio milli təhlükəsizlik siyasətində sərt xətt tərəfdarı idi və ABŞ-ın qlobal liderliyini müdafiə edən siyasətlər yürüdürdü.
2016-cı il prezident seçkiləri
2016-cı ildə Rubio Respublikaçılar Partiyasından prezidentliyə namizədliyini irəli sürən əsas siyasətçilərdən biri oldu. Gənc, enerjili və Latın Amerikası kökənli olması səbəbindən partiya daxilində böyük dəstək qazandı. Lakin Donald Trampın populyarlığının sürətlə artması və Respublikaçı elektoratın Trampa yönəlməsi səbəbilə Rubio seçki yarışında çətinliklərlə üzləşdi.
Xüsusilə miqrasiya siyasəti və xarici siyasət məsələlərində Tramp ilə kəskin mübahisələr yaşadı. 2016-cı ilin mart ayında Florida ştatında keçirilən praymerizdə məğlub olduqdan sonra seçki yarışından çəkilməli oldu. Lakin bu məğlubiyyət onun siyasi karyerasına son qoymadı, əksinə, Respublikaçılar Partiyasının əsas fiqurlarından biri kimi qalmağa davam etdi.
ABŞ Dövlət Katibliyi və 2024 seçkiləri
2024-cü ildə keçirilən prezident seçkilərində Donald Tramp ikinci dəfə prezident seçildi. Tramp, xarici siyasət sahəsində təcrübəli və sərt mövqeyi ilə tanınan bir siyasətçini komandasına daxil etmək istəyirdi. Bu səbəbdən 2025-ci ildə Marco Rubionu ABŞ-ın Dövlət Katibi (Xarici İşlər Naziri) vəzifəsinə təyin etdi.
Dövlət Katibi kimi, Rubionun siyasətləri Trampın "Amerika birincidir" şüarına uyğun şəkildə formalaşdı. NATO kimi hərbi ittifaqları dəstəkləyən Rubio, Çin, İran və Rusiya kimi ölkələrə qarşı daha sərt xarici siyasət yürütməyə başladı. Eyni zamanda, Yaxın Şərqdə İsrailin ən böyük tərəfdarlarından biri kimi tanındı və Fələstin məsələsində daha mühafizəkar mövqe tutdu.
Rubionun Dövlət Katibi olaraq əsas siyasətləri bunlar idi:
- Çin iqtisadiyyatına qarşı sərt sanksiyalar tətbiq etdi.
- İranla nüvə sazişləri mövzusunda daha sərt mövqe nümayiş etdirdi.
- Latın Amerikasındakı avtoritar rejimlərə qarşı sərt çıxışlar etdi.
- Avropa və NATO ölkələri ilə münasibətləri gücləndirməyə çalışdı.
Onun xarici siyasəti bəziləri tərəfindən dəstəklənsə də, çoxlu tənqidlərə də məruz qaldı. Xüsusilə Latın Amerikası və Yaxın Şərq məsələlərində onun siyasətləri mübahisələrə səbəb oldu.
Şəxsi həyatı
Rubio 1998-ci ildə Jeanette Dousdebes ilə evlənmiş və dörd övlad sahibi olmuşdur. Hal-hazırda ailəsi ilə birlikdə Florida ştatının West Miami şəhərində yaşayır. Katolik dininə mənsub olan Rubio ailə dəyərlərinə və dini inanclarına sadiq bir siyasətçi kimi tanınır.
O, həmçinin Amerika futboluna böyük maraq göstərir. Gənclik illərində qısa müddət bu idman növü ilə məşğul olmuş, hazırda isə Amerika futbolu üzrə bəzi təşkilatları dəstəkləyir.
Marko Rubio, ABŞ siyasətində mühüm yer tutan bir siyasətçidir. Gənc yaşlarında başladığı siyasi karyerasını Senat və Dövlət Katibi vəzifələri ilə davam etdirmişdir. Xüsusilə mühafizəkar ideologiyası, sərt xarici siyasəti və Kuba köçkünü olması səbəbilə Respublikaçılar Partiyasının əsas simalarından biri olmuşdur.
Rubionun gələcəkdə prezidentliyə namizəd olub-olmayacağı məlum deyil, lakin o, siyasi səhnədə və Respublikaçı düşərgəsində təsirli fiqur olaraq qalmağa davam edəcək.