BAKI,AzerVoice Analitik Təhlil Mərkəzi
Dünya ABŞ Ədliyyə Nazirliyinin “seks ticarətçisi” Cefri Epşteynlə bağlı dosyedə açıqladığı sənədlərin detallarını izləyir. Bu isə geniş sualı gündəmə gətirir: bütün ölçülər üzrə qalmaqallı sayılan bu fiqurun arxasında kim dayanırdı ki, siyasət, mədəniyyət, incəsənət və biznes dünyasının bir sıra məşhur simalarını “toruna” sala bildi? Corc Oruellin “Böyük Qardaş” ifadəsi ilə desək, pərdə arxasında bu “tamaşanı” idarə edən kimsə var: müəyyən dosyelərin, sektorların, hətta dövlətlərin gedişatına nəzarət etmək üçün. ABŞ prezident institutu və Britaniya kral ailəsinin sarsılması üçün yetərli olan “zəlzələ” bunun ölçüsünü göstərir.
Təhsil yolunu universitet mərhələsində tamamladıqdan sonra, 1953-cü ildə Nyu-Yorkun Bruklin bölgəsində doğulan Cefri Epşteyn 1970-ci illərin sonlarında maliyyə və biznes dünyasına keçdi. Heç şübhəsiz, Hollivudun ən istedadlı ssenaristi belə Wall Street birjasında yüksəlişi təsvir edən filmlərdə göstərilən həyat hekayələrinə bənzəyən, Epşteynin yaşamına tay bir ssenari qura bilməzdi.Çünki bu dəfə reallıq fantaziyanı üstələyir. Bu, anlaşılmazlıqlar və ağıldan kənar həzzpərəst davranışlarla dolu, eyni zamanda dəqiq hədəfləri olan bir yol idi. Həmin hədəflər bu gün çoxsaylı şübhələrə baxmayaraq tam görünmür, amma şübhəsiz, gələcəkdə daha aydın görünəcək.
Epşteyn və onun arxasında dayananlar iki əsas ünsürə oynadılar: pul və seks. O, var-dövlətindən son dərəcə “ağıllı” şəkildə istifadə edərək, xərcləri ödəmək, ianələr etmək, qurumlara maliyyə ayırmaqla tanınmış şəxslərə yaxınlaşdı.
Sonra isə bir çox məşhura — təkcə incəsənət deyil, siyasət və mədəniyyət dünyasından olanlara da — cinsi “xidmətlər” təqdim etdi. Beləliklə, Epşteyn Fransadakı “Madam Klod”un (əsl adı Fernanda Qrudi) xeyli “təkmilləşmiş” versiyasına çevrildi. Madam Klod Fransada, əsasən Parisdə, “elitar fahişəxanalar”ın idarəsi ilə məşğul olmuş, siyasətçiləri, iş adamlarını və xarici agentləri, o cümlədən ərəb dünyasından məmurları hədəfləmişdi. O, “ağıllı strategiya” seçmişdi: məlumatların toplanmasında tam gizlilik, təhlükəsizlik qurumları və nüfuzlu fiqurlarla qeyri-rəsmi əlaqələr, “yumşaq” şantaj. Bu xidmətlərinin qarşılığında siyasi və kəşfiyyat himayəsi qazanmışdı. Lakin 1970-ci illərin sonunda şərait dəyişəndə, Al Kapone kimi “vergidən yayınma”ya bənzər ittihamla mühakimə edildi.
Epşteyn də böyük sərvətə və geniş nüfuza malik idi. Bu isə ona illərlə “təşkilatlanmış həzzpərəstlik” sahəsində fəaliyyət göstərməyə imkan verdi; buraya azyaşlıların da daxil olması iddiası da var. Maraqlısı odur ki, həbsindən əvvəl, xüsusən 2008-ci ildə Florida prokurorluğu ilə bağlanan razılaşma fonunda, ona qarşı məhkəmə davranışının “yumşaq” olduğu vurğulanır.
Epsteyn işi siyasət, kəşfiyyat, nüfuz və pulun mürəkkəb əlaqələrindən ibarət bir fəsildir. Üstəlik, müxtəlif səviyyələrdə və müxtəlif ölkələrdə “Epşteyn kimilər”in mövcud olduğu ideyası da irəli sürülür.
Praktik baxımdan “sui-qəsd nəzəriyyəsi”ni mümkün saydıran bir neçə məqam var. Birincisi: müxtəlif təhlükəsizlik və kəşfiyyat orqanları Epşteynin etdiklərinə necə “göz yuma” bildi? İkincisi: onun “sirli intiharı”, xüsusən də 10 avqust 2019-cu ildə — cəmi bir ay və bir həftəlik həbsdən sonra — intihar anında çəkiliş kamerasının sıradan çıxması. Məhz bu sonuncu məqam ABŞ-da və dünyada çoxlarını “qeyri-müəyyən sui-qəsd” ehtimalına inandırır.
Konqresin Epşteyn sənədlərini açıqlamaq qərarı və Donald Trampın “MAGA” bazasının təzyiqi ilə Epşteynin müxtəlif iqamətgahlarına gedib-gələn fiqurların miqyası daha görünən olur. Epsteyn dosyesini təkcə “əxlaqi sapma” kimi başa düşmək olmaz. Bu, siyasi məqsədlər üçün nüfuz-pul-seks üzərində qurulan strategiya idi — çünki işə qarışan fiqurların siyasi çəkisi böyükdür. Bir siyasətçinin və ya iş adamının kompromat xarakterli görüntüsü belə ciddi təsir yarada bilər.
Mətn ehtimal kimi belə bir ssenari qurur: əgər kimsə hansısa tanınmış şəxsi kompromatla təzyiq altında saxlayırsa, bu, texnoloji və ya siyasi qərarlara təsir göstərmək üçün istifadə oluna bilər. Eyni kontekstdə, Epşteynlə bağlı görüntülər və fotoların bəzi tanınmış şəxslər və institutlar üçün reputasiya zərbəsi yaratdığı qeyd olunur.
Mətnin sonunda bəzi media orqanlarının Epşteyni ABŞ kəşfiyyatı və İsrailin “Mossad”ı ilə əlaqələndirməyə qayıtdığı bildirilir. Misal olaraq ABŞ-ın “The Nation” jurnalında 19 dekabr 2025-ci il tarixli məqaləyə istinad edilir: orada Epşteynin “qlobal siyasətdə güclü oyunçu” olduğu, “nazirsiz diplomat” kimi zənginlərə və siyasi güc sahiblərinə çox səfirdən daha rahat çıxış əldə etdiyi iddia olunur. Həmin məqalədə, Epşteynin bu fəaliyyətini “kəşfiyyat örtüyü olmadan” davam etdirə bilməyəcəyinə dair arqumentlərdən sonra əsas nəticə belə təqdim edilir: Epşteynin kəşfiyyat strukturları ilə əlaqələri onun cinayətlərini anlamaq üçün vacibdir.
Bu versiyanın “açar daşı” kimi, Floridada 2008-ci il razılaşmasına nəzarət etmiş keçmiş prokuror Aleksander Akostaya aid olduğu deyilən mübahisəli bir ifadə də xatırladılır: guya ondan Epşteyn barədə “əlini çəkməsi” istənilib, çünki Epşteyn “kəşfiyyata bağlıdır”.
Ümumilikdə, Epşteyn işi siyasət-kəşfiyyat-nüfuz-pul əlaqələrinin mürəkkəbliyinin bir fəsli kimi təqdim olunur. Müəllifə görə, müxtəlif ölkələrdə maliyyə və ya cinsi xarakterli “anlıq” belə olsa, sənədləşən sübutlar sonradan “Damokl qılıncı”na çevrilərək fərdlərə və hətta dövlətlərə təsir aləti ola bilir. Növbəti onilliklərdə Epsteyn dosyesi üzrə kəşfiyyat sənədlərinin gizliliyi açıldıqca, bu gün mövcud olmayan çox fakt ortaya çıxacaq; gələcək nəsillər isə bu məlumatlara laqeyd yanaşa bilər — çünki bu tip dosyelər daha çox əvvəlki nəsillərin gündəmini əks etdirir.
Mətn oxucuya bir sıra tarixi nümunələri xatırladır: Madam Klodun “müştəriləri”, Fransız kəşfiyyatı ilə əlaqələr, Almaniyada 1939–1942-ci illərdə “Kitti salonu”, Britaniyada “Profumo işi”, İtaliyada “P2” qalmaqalı kimi dosyelər. Nəticə kimi vurğulanır: Epşteyn işi kəşfiyyat, sui-qəsd nəzəriyyələri və həqiqətin üzə çıxması üçün onilliklər gözləmədən “tam açılmayan” bir sirr olaraq qalır.