BAKI,AzerVoice Analitik Təhlil Mərkəzi
Səudiyyə Ərəbistanının vəliəhd şahzadəsi Məhəmməd bin Salmanın bu ay Vaşinqtona səfəri siyasi və strateji baxımdan böyük əhəmiyyət daşıyır. Səfər Səudiyyə-ABŞ münasibətlərinin yeni mərhələdə formalaşması üçün imkan açır və Krallığın mürəkkəb regional məsələləri ağıllı şəkildə idarə etmək bacarığını nümayiş etdirir.
Bu səfər, Krallığın xarici siyasət vizyonunun mühüm göstəricisi kimi dəyərləndirilir. Əsas məqsəd balanslaşdırılmış siyasət, milli maraqların qorunması, milli təhlükəsizliyin təmin olunması və regionda sabitliyin gücləndirilməsidir. Səudiyyə Ərəbistanı bu prosesi dəyişməz prinsiplər əsasında aparır: İsraillə hər hansı normallaşma yalnız müstəqil Fələstin dövlətinin yaradılması şərtilə mümkündür.
Krallığın liderliyi – xüsusilə vəliəhd şahzadə Məhəmməd bin Salmanın siyasəti – beynəlxalq ambisiyalarla milli strateji yönümləri birləşdirərək, çətin və həssas məsələləri praqmatik və çevik yanaşma ilə idarə etməyə qadirdir. ABŞ prezidenti Donald Tramp regional normallaşmanı genişləndirməyə çalışsa da, Səudiyyə Ərəbistanı hər hansı atılacaq addım üçün sərhədləri dəqiq şəkildə müəyyən edir və öz mövqeyini ərəb-islam dəyərlərinə uyğun qurur.
Bu mövqe ərəb və islam dünyasında Fələstin məsələsinin həssaslığını dərindən nəzərə alır və Səudiyyənin qətiyyətli prinsipini təsdiqləyir: siyasi həll yalnız real, ədalətli və davamlı sülh prosesi çərçivəsində mümkündür. Riyad açıq şəkildə bildirir ki, İsraillə münasibətlərin normallaşması yalnız müstəqil Fələstin dövləti ilə nəticələnəcək siyasi və hüquqi çərçivədə baş verə bilər.
◄ Səudiyyə liderliyi milli maraqlar və diplomatik balans üzərində qurulan uzunmüddətli strategiya yürüdür.
ABŞ-ın milli kəşfiyyat idarəsinin keçmiş rəsmisi Conatan Panikov bildirir ki, əgər bu proses müstəqil Fələstin dövlətinin yaradılmasına real zəmin yaratmırsa, Səudiyyə vəliəhdi yaxın zamanda heç bir rəsmi normallaşma addımını qəbul etməyəcək. Panikov ehtimal edir ki, vəliəhd Şahzadə Vaşinqtonda bu məsələ ilə bağlı daha güclü və aydın dəstək almağa çalışacaq.
Səudiyyənin Qəzza ilə bağlı son hadisələrdə tutduğu mövqe də bu dərin strateji yanaşmanı əks etdirir: Riyad regional balansı, dövlət məsuliyyətini və ərəb ictimai rəyinin həssaslığını nəzərə almaqla, prinsipial və məsuliyyətli mövqeyini qoruyub. Krallıq bir daha sübut etdi ki, beynəlxalq səhnədə emosional deyil, strateji və rasional qərarlar verir.
Səfər həm də ABŞ-la müdafiə və təhlükəsizlik sahəsində əməkdaşlığın genişləndirilməsi üçün mühüm fürsətdir. Gözlənilən müdafiə sazişləri, rəsmi müqavilə olmasa belə, ABŞ–Səudiyyə tərəfdaşlığında yeni mərhələnin əsasını qoyur. Bu tərəfdaşlıq Krallıq ordusunun texniki imkanlarını, müdafiə potensialını və strateji müstəqilliyini artırır.
Bütün bunlar Səudiyyə Ərəbistanının regionda təsirli oyunçuya çevrildiyini göstərir. Krallığın rolu artıq təkcə ikitərəfli diplomatiya ilə məhdudlaşmır – o, regional münaqişələrin həlli, Fələstin məsələsi, Yəmən böhranı və Körfəzdə təhlükəsizlik məsələləri üzrə əsas qərarverici aktorlardan biridir.
İran təhlükəsinin azalması fonunda Səudiyyə Ərəbistanı regional təhlükəsizlik arxitekturasını daha müstəqil şəkildə idarə etmək imkanına sahibdir. Eyni zamanda, ABŞ-la strateji əməkdaşlıq davam edir və bu sinerji Riyadı regional sabitliyin mərkəzi gücünə çevirir.
◄ Vəliəhd şahzadənin Vaşinqton səfəri “ağıllı diplomatiya modeli”nin ən yaxşı nümunəsidir.
Səudiyyə siyasəti bu gün beynəlxalq səhnədə yeni bir model - güc və diplomatiya, realizm və prinsipiallıq, milli suverenlik və beynəlxalq əməkdaşlıq arasında sağlam balans.
Bu səfər yalnız ikitərəfli əlaqələrin güclənməsi deyil: Krallığın regional gələcəyi formalaşdırmaq bacarığının, milli maraqları qoruyaraq beynəlxalq sistemdə yüksək nüfuz qazanmasının bariz sübutudur.