BAKI,AzerVoice
Vaxt namazlarının fərzlərində, biri imam, digəri isə camaat olmaqla iki nəfərlə də olsa namaz camaatla qılına bilər. İmama uyan uşaq da ola bilər. Bu səbəbdən evdə, iş yerində, bağda – harada olursa olsun, iki nəfər vaxt namazlarını camaatla qıla bilər. Beləliklə, camaat savabı da əldə edərlər.
Cümə namazı isə yalnız camaatla qılınan bir namazdır və fərdi şəkildə, yəni təkbaşına qılınmaz. Digər fərz namazlarda imamla birlikdə bir nəfərin olması camaat üçün kifayət etdiyi halda, cümə namazında camaatın sayı daha çox olmalı, müəyyən həddən az olmamalıdır.
Cümə namazı üçün tələb olunan minimum say barəsində məzhəblər arasında müxtəlif fikirlər mövcuddur.
Hənəfi məzhəbi:
İmam Əbu Hənifə və İmam Məhəmmədə görə, cümə namazı üçün imamdan başqa ən azı üç nəfərin olması şərtdir. Bu şəxslər yolçu və ya xəstə olsalar belə, şərt yerinə yetmiş sayılır. İmam Əbu Yusufa görə isə, imamdan başqa ən azı iki nəfər kifayətdir.
Əbu Hənifəyə görə, cümə namazının düzgün olması üçün bu minimum say birinci rükətin səcdəsinə qədər qalmalıdır. Əbu Yusufa və Məhəmmədə görə, iftitah təkbiri alınana qədər, Zufərə görə isə ikinci rükətdən sonra təşəhhüd miqdarı oturulana qədər davam etməlidir. Camaat bu vaxtdan əvvəl dağılsa, cümə namazı batil olar və əvəzində zöhr namazı qılınmalıdır.
Şafi məzhəbi:
Şafi alimlərinə görə, bir yerdə cümə namazı qılınması üçün ağıllı, həddi-buluğa çatmış, azad, kişi, mukim və həmin yerdə yaşayan ən azı qırx məsul şəxsin olması vacibdir. Əgər bu qırx nəfərin içində qadın, yolçu və ya müvəqqəti olaraq ticarət və ya təhsil məqsədi ilə orada olanlar varsa, onların iştirakı sayılmır və belə halda cümə namazı qılınmaz.
Həmçinin, köçəri həyat sürənlər də say hesab edilmir. Hətta qırx nəfərin içində “Fatihə” surəsini oxuya bilməyən biri olsa, o da saydan çıxarılır. Bu səbəbdən say qırxdan aşağı düşərsə, cümə namazı səhih olmaz. Ancaq öyrənməyə çalışdığı halda hələ bacarmayanlar sayılır. İmamın yolçu olması halında isə, imamdan başqa qırx nəfərin olması şərtdir.
Bu məzhəbə görə, hutbə və ya namaz əsnasında say qırxdan aşağı düşərsə, namaz fâsid sayılır.
Hənbəli məzhəbi:
Onların fikirləri ümumi olaraq Şafi məzhəbinin görüşünə yaxındır.
Maliki məzhəbi:
Məşhur və üstün tutulan rəyə görə, cümə namazı üçün imamdan başqa ən azı on iki nəfərin olması vacibdir. Bununla yanaşı, İmam Malikdən qırx nəfərdən az sayla da cümə namazının qılınmasının mümkün ola biləcəyi, amma üç-dörd nəfərlə qılınmasının caiz olmadığı barədə də bir fikir nəql olunub. Maliki məzhəbinə görə, cümə namazında imamın mukim (yəni orada yaşayan) olması vacibdir.