BAKI, AzerVoice, Nailə Babazadə
2025-ci ilin iyul ayı dünyada qeydə alınan üçüncü ən isti iyul ayı olaraq tarixə keçdi. Bu ay Türkiyənin Şırnak vilayətinin Silopi rayonunda 50,5 dərəcə ilə bütün zamanların istilik rekordu qırıldı və Cənub-Şərqi Avropa istilik dalğaları və meşə yanğınları ilə üz-üzə qaldı.
AzerVoice xəbər verir ki, Avropa İttifaqının peyk izləmə sistemi olan Copernicus İqlim Dəyişikliyi Xidməti (C3S), iyul ayında qlobal orta səth və dəniz temperaturu ilə bağlı məlumatları açıqlayıb.
Buna əsasən, 2025-ci ilin iyul ayında orta səth temperaturu 16,68 dərəcə olaraq ölçülüb və bu, qeydlərə əsasən üçüncü ən isti iyul kimi qeydə alınıb.
Bu orta temperatur, 1991–2020-ci illər dövrünün iyul ayları ortalamasından 0,45 dərəcə, sənaye öncəsi dövrün ortalamasından isə 1,25 dərəcə yüksək olub.
2025-ci ilin iyulu, rekord istiliklərin qeydə alındığı 2023 və 2024-cü illərin iyul ayları ilə müqayisədə müvafiq olaraq 0,27 və 0,23 dərəcə daha sərin keçib.
Bu baxımdan, iyul ayında dünyada rekord istiliklərə nisbətən "ciddi olmayan bir yüngülləşmə" yaşanıb. Lakin, 2024-cü ilin avqustundan 2025-ci ilin iyuluna qədər olan dövrü əhatə edən 12 aylıq qlobal orta temperatur, 1991–2020-ci illər dövrünün ortalamasından 0,65 dərəcə, sənaye öncəsi dövr ortalamasından isə 1,53 dərəcə yüksək olub.
Ötən ay Avropada orta quru temperaturu 21,1 dərəcə olub və bu, 1991–2020 dövrü ortalamasından 1,3 dərəcə yüksək qeydə alınıb. Avropada qeydə alınan dördüncü ən isti iyul yaşanıb.
Finlandiya, Danimarka, İsveç və Norveçin daxil olduğu İskandinaviya bölgəsi, iyul ayında Avropada temperaturun normadan ən çox yüksək olduğu bölgə olub və istilik dalğası xüsusilə İsveç və Finlandiyanı əhatə edib.
Cənub-Şərqi Avropa istilik dalğaları və meşə yanğınları ilə qarşılaşıb. Türkiyədə isə 25 iyulda Şırnak vilayətinin Silopi rayonunda 50,5 dərəcə ilə bütün zamanların istilik rekordu qeydə alınıb.
Avropadan kənarda, Himayalar, Çin və Yaponiyada da temperatur normaldan yüksək olub.
Dəniz səthi temperaturları isə ötən ay 20,77 dərəcə səviyyəsinə çatıb və qeydə alınan üçüncü ən yüksək dəyər kimi qeyd olunub.
C3S-in direktoru Karlo Buontempo, məlumatlara dair qiymətləndirməsində bildirib ki, son iki ilin iyul ayı istilik rekordlarına bu il müvəqqəti olaraq fasilə verilib. Lakin bu, iqlim dəyişikliyinin dayandığı mənasına gəlmir:
“Ötən ay ərzində də dünyada artan istiliyin, aşırı istilər və daşqınlar kimi dağıdıcı təsirlərinə şahid olmağa davam etdik. Atmosferdəki istixana qazı emissiyalarını dərhal dayandırmasaq, təkcə yeni temperatur rekordları deyil, eyni zamanda bu təsirlərin daha da pisləşməsini gözləməli və buna hazır olmalıyıq.”
