BAKI, AzerVoice, Orxan Qədirzadə
Müasir müharibələr sürətlə dəyişən texnoloji mühitin təsiri altında yeni mərhələyə daxil olur. Artıq hərbi üstünlüyü müəyyən edən əsas amil konvensional qüvvələr deyil, yüksək texnologiyaların tətbiqi və məlumat üstünlüyüdür. Analitiklər bildirirlər ki, döyüş meydanının gələcəyini formalaşdıracaq aparıcı sistemlər süni intellekt, hipersəs sürətli platformalar və elektron mübarizə vasitələridir.
Hərbi ekspertlərin dəyərləndirməsinə görə, orduların yeni nəsil imkanları artıq real əməliyyatlarda sınaqdan keçir və bir çox ölkə bu texnologiyalara strateji sərmayələr yatırır. Aşağıda müasir orduların ən kritik silah və sistemləri təqdim olunur.
1. Süni intellektlə gücləndirilmiş hədəfləmə sistemləri
Dronlar, sensor şəbəkələri və radarlar real vaxtda məlumat emal edərək yüksək dəqiqlikli hədəf tanıma qabiliyyəti əldə edir.
2. Pilotsuz uçuş aparatlarının sürü texnologiyası
Onlarla uçuş aparatının bir mərkəzdən idarəsiz formada koordinasiyalı hərəkəti döyüş meydanında ciddi üstünlük yaradır.
3. Hipersəs raket sistemləri
Səs sürətinin dəfələrlə üzərində hərəkət edən raketlər mövcud müdafiə sistemlərini aşmaq gücündədir.
4. Kiber hücum və kiber müdafiə platformaları
Müharibənin ilk mərhələsi artıq rəqəmsal müstəvidə başlayır. Enerji şəbəkələri, rabitə və peyk sistemləri əsas hədəflərdir.
5. Peyk izləmə və qlobal rabitə şəbəkələri
Hədəflərin real vaxt izlənməsi, əməliyyat koordinasiyası və şifrəli rabitə peyk texnologiyalarına bağlıdır.
6. Lazer silah sistemləri
İşıq sürətinə yaxın reaksiyası və aşağı maliyyətli atış imkanına görə xüsusilə pilotsuz sistemlərə qarşı təsirlidir.
7. Elektron müharibə vasitələri
Radar, rabitə və GPS siqnallarını sıradan çıxararaq düşmənin situasiya məlumatlılığını minimuma endirir.
8. Avtonom quru və dəniz vasitələri
Minaların təmizlənməsi, kəşfiyyat və məhdud döyüş əməliyyatları artıq insansız platformalar tərəfindən icra olunur.
9. Ağıllı və yüksək dəqiqlikli sursatlar
Milimetr dəqiqliyi ilə işləyən sursatlar mülki itkiləri minimuma endirməklə əməliyyat effektivliyini artırır.
10. Kvant rabitəsi və kvant radar texnologiyaları
Kırılması mümkün olmayan rabitə və görünməzlik texnologiyalarını aşma potensialı gələcəyin əsas istiqamətlərindəndir.
11. 5-ci və 6-cı nəsil döyüş təyyarələri
Görünməzlik texnologiyası, sensor birləşməsi və süni intellektlə inteqrasiya bu uçuş vasitələrini fərqləndirir.
12. Ballistik raketlərin erkən xəbərdarlıq sistemləri
Kosmos və yerüstü sensor şəbəkələri saniyələr içində raketləri aşkar edə bilir.
13. Yüksək güclü mikrodalğa silahları
Elektron sistemləri sıradan çıxarmaqla düşmənin komanda-rabitə imkanlarını məhdudlaşdırır.
14. Rəqəmsal hərbi geyim sistemləri
Artırılmış reallıq eynəkləri və ağıllı başlıqlar döyüşçünün məlumatlandırılmasını artırır.
15. Avtonom logistika və təminat sistemləri
Dron yükdaşıyıcıları və robot təminat vasitələri cəbhəyə sursat və tibbi material çatdırılmasını asanlaşdırır.
16. Süni intellektlə işləyən komanda-idarəetmə mərkəzləri
Milyonlarla məlumat saniyələr ərzində analiz olunaraq qərar verənlərə optimal variantlar təqdim edilir.
17. Yüksək uçuş uzunmüddətli müşahidə platformaları (HAPS)
Günlərlə havada qala bilən böyük ölçülü pilotsuz vasitələr peyk funksiyasını qismən əvəz edir.
18. Sualtı akustik gizlilik texnologiyaları
Yeni nəsil örtük materialları və səssiz hərəkət sistemləri sualtıların aşkar edilməsini çətinləşdirir.
19. Kiber-kəşfiyyat və məlumat analizi texnologiyaları
Şifrələrin qırılması, rəqəmsal izlərin təhlili və məlumat axınının idarəsi müasir müharibənin ayrılmaz hissəsidir.
20. Yüksək davamlı kompozit zireh materialları
Yüngül, lakin yüksək dayanıqlı zireh sistemləri müasir hərbi texnikanın əsas qoruyucu elementlərindəndir.