BAKI, AzerVoice
İnsan tarixində ilk ünsiyyət vasitələrindən biri olan dil, mədəniyyətlərin və sivilizasiyaların formalaşmasında əsas rol oynayıb. Bəs , dünyanın ən qədim dili hansıdır və bu gün hələ də istifadə olunurmu?
Dilçilik və arxeologiya sahəsində aparılan tədqiqatlara görə, dünyanın bilinən ən qədim yazılı dili Sumer dili hesab olunur. Bu dil təxminən eramızdan əvvəl 3100-cü illərdə Mesopotamiyada – indiki İraq ərazisində yaşayan sumerlər tərəfindən istifadə olunub. Sumer dili qədim mixi yazısı ilə yazılıb və əsasən rəsmi, dini və inzibati sənədlərdə işlədilib.
Sumer dili izolyasiya olunmuş dil kimi tanınır – yəni bu dilin başqa heç bir mövcud və ya məlum dil ailəsi ilə qohumluğu yoxdur. Bu isə onu dil tarixində unikal edir. Onun söz bazası, qrammatik quruluşu və sintaksisi digər qədim dillərlə müqayisədə tam fərqlənir.
Hazırda bu dil danışıq dili kimi istifadə edilmir. Təxminən eramızdan əvvəl 2000-ci illərdən etibarən sumer dili gündəlik həyatdan çəkildi və yerini akkadiya dilinə verdi. Lakin sumer dili dini və elmi mətnlərdə daha bir neçə əsr yaşadı və qədim yazıçıların və kahinlərin dili olaraq istifadə olundu.
Qeyd edək ki, bu gün sumer dili yalnız dilçilər və tarixçilər tərəfindən elmi məqsədlərlə öyrənilir və tərcümə edilir. Onun mirası isə minilliklər öncə yazılmış gil lövhələrdə, qədim məbədlərdə və muzeylərdə qorunur. Beləliklə, sumer dili aktiv danışıq dili olmasa da, insanlıq tarixinin ən dəyərli dil irslərindən biri olaraq qalır.
