BAKI, AzerVoice
İraq Baş naziri Məhəmməd Şiə əs-Sudani bildirib ki, 7 oktyabr hadisələrindən sonra Qəzza, Livan və Suriyada baş verənlər, eləcə də İrana qarşı hücumlar bölgədə yeni güc balansları barədə ehtimalları gündəmə gətirib. Onun sözlərinə görə, hazırda Qəzzaya və Livana qarşı hücumlar davam edir, Suriyada İsrailin irəliləyişləri müşahidə olunur, İranla İsrail arasında atəşkəsdən danışılır, lakin bütün bunlar bölgənin sabit olduğunu göstərmir.
İraq hökuməti müharibədən uzaq durmaq üçün beynəlxalq səviyyədə açıq mövqe ortaya qoyub, BMT Təhlükəsizlik Şurasına müraciət edib, diplomatik təmaslar quraraq hava məkanının başqa dövlətlərə qarşı istifadəsinə imkan vermədiyini bildirib.
ABŞ-la koordinasiya və İranla vasitəçilik
Sudani qeyd edib ki, ABŞ da İraqın bu qarşıdurmalardan uzaq qalmasını istəyib və xüsusilə hava məkanının qorunması məsələsində koordinasiya aparılıb. Onun sözlərinə görə, İraq bu münaqişədə neytral mövqeyini qoruyub, İranla, regional dövlətlərlə və ABŞ-la vasitəçi rolunu oynayıb. İran, öz növbəsində, hücumların dayandırılması halında danışıqlara hazır olduğunu bildirib.
Daxili sabitlik və silahlı qruplarla münasibət
Baş nazir İraq daxilində sabitliyin qorunması üçün siyasi və təhlükəsizlik baxımından ciddi səylər göstərildiyini vurğulayıb. Onun sözlərinə görə, “İraq birincidir” şüarı artıq hökumətin daxili və xarici siyasətinin əsas prinsipinə çevrilib.
İran-İsrail müharibəsi və İraq ordusunun dərsləri
Sudani, İsrail və İran arasında baş verən 12 günlük müharibənin bölgəyə geniş təsir edə biləcəyini bildirib. O, bu münaqişədən sonra bütün region ölkələrinin, o cümlədən İraq ordusunun müasir texnologiyaların istifadəsi ilə bağlı dərs çıxarmalı olduğunu deyib.
İraqın bəzi radar sistemlərinin pilotsuz uçuş aparatları ilə məhv edildiyini və bununla bağlı texniki araşdırmaların davam etdiyini vurğulayan Sudani, məsul şəxslərin müəyyən ediləcəyini və cəzalandırılacağını bildirib. Həmin PUA-ların İraq daxilindən buraxılıb-buraxılmadığı araşdırılır və beynəlxalq koalisiyadan texniki dəstək istənilib.
ABŞ-İran danışıqları və Tehranla əlaqələr
İraq Baş naziri bildirib ki, ABŞ və İran arasında razılaşma mümkündür və müharibənin qarşısını almaq üçün son təşəbbüslər nəticə verib. O, İran rəsmiləri ilə apardığı danışıqlar əsasında belə qənaətə gəlib ki, Tehranın ABŞ-la razılaşma istəyi real və ciddidir. Eyni zamanda İranın nə dini, nə də rəsmi səviyyədə nüvə silahına sahib olmaq niyyəti yoxdur.
Suriya ilə münasibətlər və regional təşəbbüslər
Sudaninin sözlərinə görə, İraq Suriyada baş verən dəyişikliklərə hörmətlə yanaşır, əlaqələr normallaşır və əməkdaşlıq genişlənir. İraq-Suriya neft kəmərinin bərpası, Banias limanına çıxış planlaşdırılır. Eyni zamanda, “Bağdad Bəyannaməsi” çərçivəsində milli dialoq təşəbbüsü də gündəmdədir.
Təhlükəsizlik əməkdaşlığı çərçivəsində İraq və Suriya rəhbərləri sərhəd təhlükəsizliyini müzakirə ediblər. Sudani qeyd edib ki, Suriyada xarici döyüşçülərə vətəndaşlıq verilməsi məsələsi də müzakirə olunub və bu yanaşma bölgədə narahatlıq doğurur.
ABŞ və bölgənin gələcəyi
Sudani bildirib ki, ABŞ bölgə üçün mühüm dövlətdir, lakin bölgənin gələcəyi əsasən bölgə ölkələrinin qarşılıqlı anlaşması və dialoqu ilə müəyyənləşdirilməlidir. Onun fikrincə, münaqişələr heç vaxt davamlı sabitlik gətirməyəcək.
Türkiyə və İranla münasibətlər
Baş nazir qeyd edib ki, Türkiyə ilə strateji əməkdaşlıq müxtəlif sahələrdə davam edir, xüsusilə “İnkişaf yolu” layihəsi bu münasibətlərin konkret nəticəsidir. Eyni zamanda İranla da strateji tərəfdaşlıq mövcuddur və münasibətlər qarşılıqlı maraqlar çərçivəsində, İraqın daxili işlərinə qarışmadan inkişaf etdirilir.
Sudani vurğulayıb ki, silahların yalnız dövlətin nəzarətində olması məsələsində konkret plan mövcuddur və dini rəhbərlik də bu yanaşmanı dəstəkləyir. Bu, sabitlik və sərmayə cəlbi baxımından əsas şərtlərdən biridir.
Korrupsiya ilə mübarizə və “Əsrin oğurluğu”
Sudani bildirib ki, əvvəlki hökumət dövründə baş vermiş 3,7 trilyon dinarlıq “əsrin oğurluğu” istintaq altındadır və oğurlanmış vəsaitlərin 500 milyon dolları artıq geri qaytarılıb. Hökumət nəzarət orqanlarında islahatlar aparıb, beynəlxalq əməkdaşlıq vasitəsilə korrupsiyada ittiham olunanların təhvil verilməsi istiqamətində irəliləyiş əldə edilib.
Məhkəmə müstəqilliyi və silahlı qrupların təzyiqləri
Baş nazir Sudani məhkəmə sisteminin müstəqil olduğunu, heç bir silahlı qrupun və ya siyasi qüvvənin ona təsir göstərə bilmədiyini bildirib. Onun sözlərinə görə, məhkəmələr bu müstəqilliyini verdikləri qərarlarla sübut edib.
Səudiyyə Ərəbistanı və Livanla əlaqələr
Sudani Səudiyyə Ərəbistanı ilə münasibətlərin yüksək səviyyədə olduğunu və enerji, sərmayə və zəvvar keçidi sahələrində əməkdaşlığın genişləndiyini bildirib. Livanla da əlaqələrin əla səviyyədə olduğunu deyən Baş nazir, Tripoli və Suriyadan keçən neft layihələrinin bərpasının gündəmdə olduğunu vurğulayıb.
Sudani həmçinin bildirib ki, hər iki ölkədə silahın yalnız dövlətin əlində olması ortaq prinsip kimi qəbul olunur və bu məsələ dövlət qurumları və xalqın ortaq razılığı ilə həll edilməlidir.
